|
↧
ΖΩΗ ΡΟΥΤΙΝΑ
↧
Στην τελική ευθεία το τζαμί της Αθήνας
Μόνο η δημοπράτηση απομένει για την κατασκευή του τεμένους, που έχει σχεδιαστεί ως ευρωπαϊκό κτίριο
Στην τελική ευθεία βρίσκεται, με εντολή του Αντώνη Σαμαρά, η υπόθεση της οικοδόμησης του μουσουλμανικού τεμένους στην Αθήνα - ένα μοντέρνο κτίριο που δεν θα θυμίζει σε τίποτε τα οθωμανικά τζαμιά με τους μιναρέδες και την τελική μορφή του οποίου παρουσιάζουν κατ' αποκλειστικότητα «ΤΑ ΝΕΑ». Το μόνο που μένει είναι η δημοπράτηση του έργου από το υπουργείο Μεταφορών ώστε να αρχίσουν οι εργασίες στον Βοτανικό. Ο κύβος, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, ερρίφθη τον περασμένο Σεπτέμβριο, πολύ πριν από την προσβλητική προσφορά του Ταγίπ Ερντογάν προς τον έλληνα Πρωθυπουργό να πληρώσει η Τουρκία για την οικοδόμηση του τεμένους στην Αθήνα.
Η ΕΠΙΣΤΟΛΗ. Εξάλλου δεν είναι τυχαίο ότι πρόσφατα με επιστολή τους οι μουσουλμανικές ενώσεις της Αθήνας, και ειδικά η Ενωση Πακιστανών, τάχθηκαν κατά της παρέμβασης Ερντογάν, υπογραμμίζοντας ότι το έργο είναι υπόθεση της ελληνικής Πολιτείας, τορπιλίζοντας έτσι την προσπάθεια της Τουρκίας να εμφανιστεί ως προστάτιδα δύναμη των μουσουλμάνων της Αθήνας. Η εν λόγω επιστολή ήταν ταυτόχρονα και η δημόσια δικαίωση της πολιτικής για τη διοργάνωση των θρησκευτικών γεγονότων των εν Αθήναις μουσουλμάνων με ασφάλεια και με σεβασμό προς τη θρησκεία τους από το υπουργείο Παιδείας, όπως, για παράδειγμα, το Ραμαζάνι που οργανώθηκε τον περασμένο Αύγουστο υπό την επίβλεψη του γενικού γραμματέα Θρησκευμάτων Γιώργου Καλαντζή.
Η ανέγερση του τεμένους θα τερματίσει τη σημερινή απαράδεκτη και ανεξέλεγκτη κατάσταση των παράνομων τζαμιών στην Αθήνα, τα οποία λειτουργούν κυρίως σε υπόγεια και γκαράζ και υπολογίζονται σε περισσότερα από εκατό σε ολόκληρη την Αττική.
Η οικοδόμηση του τεμένους, πάγιο αίτημα των μουσουλμάνων που ζουν στην Αττική από το 1940, αναμένεται να σιγάσει τις επικριτικές φωνές ότι η Ελλάδα δεν σέβεται τη θρησκευτική ελευθερία των μουσουλμάνων ενώ θα αναβαθμίσει τη διεθνή εικόνα της χώρας στον μουσουλμανικό κόσμο.
Σημειώνεται ότι κατά της ανέγερσης του τεμένους έχει προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας ο Μητροπολίτης Πειραιώς Σεραφείμ, που ζητεί να κηρυχθεί ο νόμος για την ανέγερση του τεμένους «όλως αντισυνταγματικός και ανθελληνικός». Αρμόδιες πηγές σημείωναν, πάντως, ότι η όποια απόφαση του ΣτΕ δεν έχει καμία σχέση με τις εργασίες για το τέμενος, οι οποίες μπορούν να ξεκινήσουν ανά πάσα στιγμή.
Η ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ. Εξάλλου, η προσφυγή χρησιμοποιείται από τους Τούρκους για να υπονομεύουν την εικόνα της Ελλάδας και της Εκκλησίας στις αραβικές χώρες, όπου εδρεύουν τρία Πατριαρχεία, ενώ η Αγκυρα έχει επανειλημμένα καταγγείλει την Ελλάδα στον Οργανισμό Ισλαμικής Διάσκεψης για την απουσία τζαμιού από την Αθήνα. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Μητροπολίτης Πειραιώς προσέφυγε στο ΣτΕ για ένα θέμα που βρίσκεται εκτός των ορίων της Μητρόπολής του και χωρίς να είναι κάτοικος της περιοχής, ενώ ο Αρχιεπίσκοπος, σε περιοχή ευθύνης του οποίου θα ανεγερθεί το τέμενος, έχει ταχθεί υπέρ της κατασκευής του, στο πλαίσιο του σεβασμού των θρησκευτικών ελευθεριών.
Επειδή τόσο η έκταση όσο και το κτίσμα του τεμένους της Αθήνας ανήκουν στο Δημόσιο, η Πολιτεία έχει δικαίωμα - σύμφωνα με τις ισλαμικές παραδόσεις - να ορίσει και τη διοικούσα επιτροπή του τεμένους. Αυτή θα αποτελείται, σύμφωνα με τον νόμο 3512/2006, από επτά μέλη, εκ των οποίων τα δύο θα προτείνονται από μουσουλμανικά σωματεία της Αθήνας. Ο ιμάμης θα διοριστεί με απόφαση του υπουργού Παιδείας και θα έχει διετή θητεία.
846.000 ΕΥΡΩ ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ
Με υπογραφή Τομπάζη
Το κόστος κατασκευής του τζαμιού - χωρητικότητας 350 ατόμων - ανέρχεται σε 846.000 ευρώ. Τον σχεδιασμό έχει αναλάβει το αρχιτεκτονικό γραφείο του Αλέξανδρου Τομπάζη, το οποίο έχει κατασκευάσει μερικά από τα ωραιότερα τζαμιά στον κόσμο. Η κατασκευή μιναρέ κρίθηκε ότι δεν έδενε αρμονικά με το περιβάλλον, γι' αυτό και απουσιάζει. Το κτίριο δεν θα φαίνεται από την Ιερά Οδό, ενώ έχει οπτική επαφή με την εκκλησία του Αγίου Χριστοφόρου. Γύρω θα υπάρχει χώρος πρασίνου καθώς και υποστηρικτικοί χώροι γραφείων και υγιεινής. Η χρήση γης στην περιοχή δεν προβλέπει κατασκευή κατοικιών, οπότε - σύμφωνα με διπλωματικές πηγές - αποφεύγεται ο κίνδυνος να δημιουργηθεί γκέτο.
846.000 ΕΥΡΩ ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ
Με υπογραφή Τομπάζη
Το κόστος κατασκευής του τζαμιού - χωρητικότητας 350 ατόμων - ανέρχεται σε 846.000 ευρώ. Τον σχεδιασμό έχει αναλάβει το αρχιτεκτονικό γραφείο του Αλέξανδρου Τομπάζη, το οποίο έχει κατασκευάσει μερικά από τα ωραιότερα τζαμιά στον κόσμο. Η κατασκευή μιναρέ κρίθηκε ότι δεν έδενε αρμονικά με το περιβάλλον, γι' αυτό και απουσιάζει. Το κτίριο δεν θα φαίνεται από την Ιερά Οδό, ενώ έχει οπτική επαφή με την εκκλησία του Αγίου Χριστοφόρου. Γύρω θα υπάρχει χώρος πρασίνου καθώς και υποστηρικτικοί χώροι γραφείων και υγιεινής. Η χρήση γης στην περιοχή δεν προβλέπει κατασκευή κατοικιών, οπότε - σύμφωνα με διπλωματικές πηγές - αποφεύγεται ο κίνδυνος να δημιουργηθεί γκέτο.
↧
↧
Απίστευτο; Επέστρεψαν τις αρβύλες που γιαγιά έστειλε σε τάγμα του Έβρου!
Τώρα γιατί δεν τις κράτησαν ; Τι να σας πούμε; Θίχτηκαν;
Η ανθρωπιά μιας γιαγιάς μάλλον θα έπρεπε όλους να μας ευιασθητοποιεί. Ίσως εκείνοι που αποφάσισαν να επιστρέψουν το ένα και μοναδικό αλλά πολύ σημαντικό ζευγάρι αρβύλες που μπόρεσε να προσφέρει, δεν έχουν νοιώσει ποτέ τη χαρά της προσφοράς.
↧
Φώτης Πολυμέρης. Ένας τροβαδούρος, ένας κόσμος, μιά ολόκληρη εποχή.
Με μεγάλη μου έκπληξη και αφάνταστη χαρά, πληροφορήθηκα πως ακόμη ζει ένας μεγάλος, ίσως ο μεγαλύτερος θρύλος του παλιού και καλού ελληνικού τραγουδιού, ο Φώτης Πολυμέρης. Ο τραγουδιστής και συνθέτης που κυριάρχησε στο χώρο του γιά χρόνια και γαλούχησε μουσικά αρκετές γενιές. Μαζί και τη δική μου.
Γεννημένος την Καθαρά Δευτέρα του 1920, αν και ψυχή τε και σώματι Κεφαλλωνίτης, στην Πάτρα, κρατιέται ακόμη σαν ακλόνητος βράχος στη ζωή, όπως κρατιόνται άσβεστα στη μνήμη και, προ πάντων, στη ψυχή μας τα τραγούδια του. Με την κιθάρα στο χέρι και με φωνή που συναγωνιζόταν σε γλυκύτητα το χαμόγελό του, συνόδεψε τραγουδιστικά τα βήματά μας, οδηγώντας τα από την παιδιάστικη αφέλεια στην αντρική ωριμότητα, περνώντας μας μέσα από τον ρομαντισμό της εφηβείας. (Έναν ρομαντισμό που σε κάποιους από εμάς «κατάντησε» σκιά και δεν μας εγκατέλειψε ποτέ).
Γιά αρκετά πράγματα, οι παλαιότεροι, θα πρέπει να λυπούνται τις σημερινές γενιές, καθώς κι αυτές που έρχονται. Βασικά επειδή δεν μπορούν να γνωρίσουν, να βιώσουν και να νοιώσουν κάποια πράγματα που πέρασαν ανεπιστρεπτί και μιά πιό ανθρώπινη ατμόσφαιρα που χάθηκε διυλισμένη μέσα στη εξέλιξη, που λειτουργεί καταπιεστικά, συνθλίβοντας τους νέους όχι σαν δύο, αλλά πάμπολλες Συμπληγάδες.
Γενιές που καλούνται να ζήσουν, αξιώνοντας αξιοπρέπεια, εν μέσω δυσθεώρητων οικονομικών προβλημάτων που δεν δημιούργησαν αλλά κληρονόμησαν. Με την τεχνολογία να γεννά περισσότερα δεινά από όσα αποσοβεί, με το λαϊκισμό να εκχυδαΐζει στόχους και όνειρα και την δημαγωγία να «τρελαίνει» την πυξίδα του προσανατολισμού τους.
Με ηθικό περιβάλλον το τέλμα της σήψης και διαφθοράς και καθημερινό περίγυρο το νέφος, την κυκλοφοριακή ασφυξία, την ανεργία και την αγωνία της επιβίωσης, καλούνται να «κολυμπήσουν» στη ζωή μέσα σε άδεια πισίνα μιάς ζοφερής πραγματικότητας.
Σ’ αυτό το άθλιο κι απάνθρωπο status qvo, επιμένω αιθεροβατώντας, πως μερικές από τις σημαντικότερες «αναπηρίες» με τις οποίες οι νέοι υποχρεούνται να συμβιβαστούν, αποτελεί το γεγονός πως δεν μπορούν πλέον να περπατήσουν ήρεμα, ήσυχα και με ασφάλεια στο χωμάτινο πεζοδρόμιο μιάς γειτονιάς και να διασχίσουν το δρόμο αμέριμνοι, χωρίς φόβο να πατηθούν από διερχόμενη ρουκέτα-αυτοκίνητο. Δεν μπορούν να μυρίσουν μιά φρεσκοασβεστωμένη μάντρα, ούτε να μεθύσουν με το χιώτικο γιασεμί που την μισοκαλύπτει απλωμένο. Το μάτι τους δεν μπορεί ν’ απλωθεί ελεύθερο πάνω από τα χαμηλά νεοκλασσικά κτίρια και ν’ αγκαλιάσει ταυτόχρονα τον Υμηττό, την Πάρνηθα, τον Λυκαβηττό, την Ακρόπολη, το Αιγάλεω και τον Φαληρικό όρμο. Ορόσημα σ’ ένα πανέμορφο, σχεδόν συγκλονιστικό, πολυποίκιλο τοπίο, που χάθηκε κι αυτό μαζί με το ζωογόνο «ανθρώπινο μέτρο».
Μα πάνω απ’ όλα η ψυχή τους δεν μπορεί να συγκινηθεί και να γαληνέψει, απολαμβάνοντας νότες που θα της κουβαλήσουν απλόχερα τ’ αυτιά, βγαλμένες από τις καλοκουρδισμένες χορδές της κιθάρας του Φώτη Πολυμέρη! Συνοδευμένες από τη γλυκόλαλη, βελούδινη φωνή του.
Δυστυχώς, μόνο όσοι έζησαν και μπορούν ν’ αναπαράξουν στο νου τους εκείνη την εποχή, φέρνοντας τη θύμηση στον τόπο και τον χρόνο, (οι παλιοί και τυχεροί), μόνο αυτοί μπορούν να ρουφήξουν, νοσταλγικά, και πάλι τη μαγεία τραγουδιών, όπως το «Γειά σου», το «Άσ’ τα, τα μαλλάκια σου», «Το τραγούδι του αλήτη», «Μητέρα», «Η κιθάρα του πατέρα», «Αν ήξερα τι κρύβεις στη καρδιά σου», «Γιά μας κελαηδούν τα πουλιά», «Λίγες καρδιές αγαπούνε» και αμέτρητο πλήθος από άλλες πασίγνωστες μελωδίες! Τραγούδια που τραγουδήθηκαν περισσότερο με την ψυχή, παρά με το στόμα και άγγιξαν καίρια και τρυφερά … άλλες, απέναντι, καρδιές!
Ο συνδυασμός όλων αυτών των στερήσεων και στρεβλώσεων που δημιούργησε η σύγχρονη ζωή, εκτρέπουν τους νέους σήμερα στην αναζήτηση λύσεων και διεξόδων μέσω, τελικά, αδιέξοδων διαδρομών, λανθασμένων κατευθύνσεων και καταστροφικών επιλογών.
Φτώχεια, στέρηση, ένδεια υπήρχαν και τότε, όμως και απέραντη ανθρωπιά, πολύ φιλότιμο και ακατάβλητη θέληση γιά ζωή. Με όρεξη και όχι βαρεμάρα. Και, κυρίως, αναζήτηση εφικτών στόχων κι επιτυχιών, μέσα από την προσπάθεια, το πείσμα και τον αγώνα τον καλό, και όχι τη φενάκη των άκρατων απαιτήσεων, των πλαστών «παραδείσων» της πρέζας, της παραίτησης και του μηδενισμού.
↧
Εν Αθήναις....κάποτε μια Καθαρή Δευτέρα
Τους χαρταετούς στην γειτονιά τους είχαμε έτοιμους από την παραμονή....
Φιαγμένοι από τους μεγαλύτερους με αλευρόκολλα και όλα τα συναφή.
Το συμβούλιο των γυναικών είχε κανονίσει τα φαγώσιμα και έτσι από το πρωϊ
συγκέντρωση στον χωματόδρομο μικροί μεγάλοι και γραμμή την ανηφοριά
για το εξοχικό Γαλάτσι....χωριό τότε ....
Οι στρατιωτικές κουβέρτες στρωνόντουσαν η μια δίπλα στην άλλη
και η νταμιτζάνα
με το κρασί σε ασφαλές σημείο προκειμένου να σωθεί από τα ποδοβολητά
των παιδιών που θα προσπαθούσαν να σηκώσουν τον χαρταετό.
Το κρασί.....ιεροτελεστία....από την ταβέρνα του Σπανού (παρατσούκλι)....
"...νέκταρ....κοίτα χρώμα..." κόμπαζε ο υπεύθυνος οινοχόος που είχε κανονίσει
ρεφενέ να γεμίσει την νταμιτζάνα....
Άρχισαν να σηκώνονται οι αετοί....μερικοί γέρνανε....
"...λάθος ζύγια...κατέβασέ τον θα μας ρίξεις...."
"...αμόλα καλούμπα..."
"...θέλει ουρά...βάλε εφημερίδα..."
"....μην πλησιάζεις τον κίτρινο έχει ξυράφι...."
Αγώνας....χαρά....γέλια....
Η ώρα του φαγητού ερχότανε....αλήθεια και τι δεν είχαν επάνω τους αυτές
οι κουβέρτες από νηστίσιμα αλλά και από ότι είχε μείνει από το Κυριακάτικο
τραπέζι....από το καθιερωμένο ψητό αρνάκι αγνώστου ημερομηνίας σφαγής και
καταψύξεως....αυτό το προτιμούσαν τα παιδιά που διαθέτανε και γερά δόντια.
Το τραγούδι άρχιζε...τα πειράγματα....τα εβίβα έδιναν και έπαιρναν....
Το σούρουπο η παρέα έπαιρνε τον δρόμο της επιστροφής....όσοι χαρταετοί είχαν σωθεί θα έμπαιναν στην αποθήκη....στο πλυσταριό της αυλής.
Πίσω στα παλιά
↧
↧
Καλή σαρακοστή!!!!
- Παππού πώς τα πας από λεφτά ;
-Δεν τα ξέρω και επομένως δεν με ξέρουνε κι αυτά!
↧
Κυπριακή ιστοσελίδα για τις εξελίξεις!
Σοβαρότητα επιτέλους
Εγώ είμαι ο πρώτος που κλάνω φωνάζω αντιδρώ τζαι πορτοκλωτσω. Αλλά ούλλα πρέπει να έχουν το όριο τους. Την δεδομένη στιγμή το πορτοκλώτσημα δεν είναι λύση. Νιώθω αδικία για την κατάσταση; Ναι νιώθω. Κανενού εν του αρέσκει να του κόφκουν λεφτά.
Αλλά όπως είπα τζαι στο πιο πάνω ποστ πρέπει ο καθένας να δει τα πράματα με ηρεμία. Ανάλαβες ρίσκο με το να καταθέσεις τα λεφτά σου σε Κυπριακή τράπεζα; Μάλιστα ανέλαβες. Εναλλακτικά θα μπορούσες να τα έχεις στο Βέλγιο αν ήθελες με τόκο 0.6% αντί στην Κύπρο με 5%. Χρεοκόπησε η τράπεζα σου; Μάλιστα χρεοκόπησε. Ο δανειστής που θα έρθει για να σου δανείσει το λιγότερο που απαιτεί είναι να δώσεις πίσω τους έξτρα τόκους που πήρες αυτά τα χρόνια άτε τζαι λίο παραπάνω αναλαμβάνοντας αυτό το ρίσκο. Αρέσκει μου; Όϊ εν μου αρέσκει. Κερδίζω κάτι με το κλότσημα;. Όϊ άρα προχωρώ.
Ανοίγω την τηλεόραση τζαι ακούω τους διάφορους πολιτικούς να φκάινουν να φωνάζουν για αδικία και λάθη του Αναστασιάδη κτλ. Ακόμα και ο Κυπριανού το κόμμα του οποίου είναι υπαίτιο για την καθυστέρηση και τα σκληρότερα μέτρα που τελικά μας μπήξανε φωνάζει. Φταίει ο Αναστασιάδης λέει για την κατάντια μας. Ρε Άντρο γελοίε τζαι ο Χουντίνι ή ο ξανθός μάγος να ήταν ο Αναστασιάδης εν θα κατάφερνε να τα κάμει τόσο σκατά σε δυο μόνο εβδομάδες. Αναλάβετε επιτέλους τες ευθύνες σας ρε γελοίοι και αρθείτε στο ύψος των περιστάσεων.
Ο Λιλλήκας από την άλλη ξέφυγε εντελώς. Μιλά για δημοψήφισμα εκλογές και άλλες παρόμοιες λαϊκίστικες βλακείες. ΣΚΑΣΕ επιτέλους ρε γάρε. ΣΚΑΣΕ ΣΚΑΣΕ ΣΚΑΣΕ.
Έκαμε λάθη στες διαπραγματεύσεις ο Αναστασιάδης; Μπορεί δεν μπορώ να ξέρω. Μπορεί όμως να τον έφεραν και προ τετελεσμένων. Μπορεί. Δεν με ενδιαφέρει. Η Ουσία είναι αλλού. Χρεοκοπήσαμε και χρειαζόμαστε βοήθεια. ΑΜΕΣΑ. Τζαι εμείς έσιει 8 μήνες που τους περιπαίζουμε τζαι ξιτιμάζουμε τους ως κλεφταράδες των λαών και άλλες παρόμοιες μαλακίες. Τζαι μετά έχουμε παράπονο γιατί δεν μας φέρονται με κοινοτική αλληλεγγύη!!
Μαλάκες Κύπριοι πολιτικοί έφτασε η ώρα να δείξετε ότι δεν είσαστε απλά για τα σκατά, αλλά ότι μπορείτε να κάμετε και κάτι θετικό να σώσετε την χώρα. Τώρα είναι η ώρα. Πρέπει να ψηφίσετε ένα άδικο σχέδιο διάσωσης για το οποίο ο λαός φωνάζει για να σώσετε την χώρα από την χρεοκοπία. Και ναι να αναλάβετε το πολιτικό κόστος. Do it.
Θέλαμε το σχέδιο να αποκόπτει κρατικές δαπάνες και μισθούς. Το κάνει. Θέλαμε να φορολογηθεί ο πλούτος. Το κάνει με τις καταθέσεις. Θέλαμε να φορολογηθεί και ο πολύς πλούτος. Θα γίνει με την νέα πρόταση για φορολόγησης ακινήτων η οποία υποτίθεται θα είναι πιο δίκαιη από την προηγούμενη. Δεν καταφέραμε όλα τα πιο πάνω να γίνουν με τον λιγότερο οδυνηρό τρόπο για εμάς. Τι να γίνει. Εκάμαμε τα σκατά τζαι τωρά πρέπει να πληρώσουμε.
Ψηφίστε το να τελειώνουμε να προχωρήσουμε παρακάτω. Να μαζέψουμε τα συντρίμμια, να αλλάξουμε νοοτροπία και μοντέλο τζαι να πάμε παρακάτω. Η χρεοκοπία δεν είναι λύση.
Τέλος μια πρόβλεψη. Η γνώμη μου για τους Κύπριους πολιτικούς είναι η χείριστη. Θέλω να πιστεύω όμως ότι παρά την βλακεία που τους χαρακτηρίζει αντιλαμβάνονται την σοβαρότητα της κατάστασης. Ακόμα τζαι το Ακελ τζαι η ΕΔΕΚ. Αν τζαι δεν θέλουν να δυσαρεστήσουν τους ψηφοφόρους τους και θέλουν να διατηρούν μια συγκεκριμένη ρητορική πάλι πιστεύω ότι θα δείξουν μια κάποια ωριμότητα.
Ίσως αν δεν μπορεί συναγερμός και ΔΗΚΑ να περάσουν από την βουλή τα νομοσχέδια πιστεύω ότι κάποιοι βουλευτές από το ΑΚΕΛ θα θυσιαστούν για το κοινό καλό. Κάποιοι θα πρέπει κατευθυνόμενα να διαφωνήσουν με την γραμμή του κόμματος και να πουν ναι. Θέλω να πιστεύω ότι το ΑΚΕΛ θα έχει τα @ρχίδια να θυσιάσει ένα δύο βουλευτές του για να σωθεί η χώρα. Δεδομένου ότι δεν θέλει να χαλάσει την «γραμμή» του. Και θα τιμωρήσει μετά αυτούς παραδειγματικά. Ποιοι θα είναι αυτοί; Δεν ξέρω.
↧
Kαι περνούσανε τα τραμ...
 |
| ΣAKHΣ KOYPOYZIΔHΣ Διευθυντής της Ευωνύμου Οικολογικής Βιβλιοθήκης |
ΕNΩ O ΠOΛITIΣMOΣ βρήκε μια μεγάλη ώθηση στην εποχή της κλασικής Ελλάδας, ο τροχός δεν εξελίχθηκε ιδιαίτερα. Οι αρχαίοι Eλληνες ήταν λάτρεις της πεζοπορίας για τα ταξίδια τους. Ακόμα και στα πρώτα χρόνια του 19ου αιώνα οι ξένοι περιηγητές έπρεπε να αρκεστούν σε άλογα και μουλάρια για τις μετακινήσεις τους στην Αθήνα.
Από το 1855 αρχίζουν οι συζητήσεις για τη σιδηροδρομική σύνδεση της Αθήνας με τον Πειραιά, γεγονός που απασχόλησε ιδιαίτερα τους οικονομικούς παράγοντες της εποχής. Eνας από αυτούς, ο τραπεζίτης Παναγής Σκουζές, έκανε την πρώτη έρευνα αγοράς στην Ελλάδα! Στήθηκε για μέρες, από τα χαράματα έως τα νύχτα, κάπου στην οδό Πειραιώς και μέτρησε όσους μετακινούνταν με τα πόδια ή με άμαξες μεταξύ των δύο πόλεων. Τους βρήκε λίγους και αποφάσισε ότι δεν συνέφερε να επενδύσει στην κατασκευή σιδηροδρόμου.
Iππήλατα
 1953. Oψη της οδού Πατησίων λίγες μέρες πριν από το ξήλωμα του τραμ, το οποίο άρχισε από τα Xαυτεία προς Kυψέλη και Πατήσια (φωτ.: Hνωμένοι Φωτορεπόρτερ, συλλογή N. E. Tόλης). |
Ο σιδηρόδρομος, τελικά, ξεκινά το 1869 και το 1882 εμφανίζεται το πρώτο ιππήλατο τραμ στους δρόμους της Αθήνας - 50 χρόνια μετά την κυκλοφορία του πρώτου τραμ στον κόσμο, στη Νέα Υόρκη το 1832. (Εν τω μεταξύ, στο Παρίσι κυκλοφορεί από το 1853 το πρώτο τραμ στην Ευρώπη και ακολουθούν: 1860 στην Αλεξάνδρεια, 1861 Λονδίνο, 1861 Σίδνεϊ, 1866 Βουδαπέστη, 1868 Μοντεβιδέο, 1873 καλωδιοκίνητο τραμ στο Σαν Φραντσίσκο, 1874 ατμήλατο στο Σίδνεϊ και από το 1881 στο Βερολίνο το πρώτο ηλεκτροκίνητο τραμ στον κόσμο που έτρεχε με 30 χλμ./ώρα.)
Το ιππήλατο τραμ της Αθήνας από το κέντρο φθάνει ώς τα Πατήσια, τους Αμπελόκηπους, την Κολοκυνθού, το Ζάππειο και τον Κεραμεικό. Την εκμετάλλευση έχει αναλάβει εταιρεία βελγικών συμφερόντων με την ονομασία «Ανώνυμη Ελληνική Εταιρεία Ιπποσιδηροδρόμων και Τροχιοδρόμων Αθηνών και Περιχώρων». Eνα χρόνο αργότερα το ιππήλατο τραμ κάνει την εμφάνισή του και στον Πειραιά, από τον σταθμό έως το Τελωνείο. Συγχρόνως, αρχίζουν και οι εργασίες για την κατασκευή του σιδηροδρόμου Αθηνών - Λαυρίου και Αθηνών - Κηφισιάς, του «θηρίου» («Στην πραγματικότητα «το θηρίο» είχε μόνον το βρυχηθμό του λεονταριού σαν άσθμαινε στην ηρωϊκή προσπάθειά του να προχωρή ανηφορικά και τις σπίθες της μηχανής του που κατέστρεφαν συχνά ρούχα και κομψά φορέματα»). Μέσα στο 1885 γίνονται τα εγκαίνια της γραμμής Κηφισιάς, μήκους 15 χλμ. και του κλάδου προς Λαύριο.
Aτμοκίνητο
Μέσα σε πέντε χρόνια αλλάζει πλήρως το πρόσωπο της πρωτεύουσας, αφού μετά το τραμ και το «θηρίο» η Αθήνα συνδέεται με το παραλιακό μέτωπο και με τον «κωλοσούρτη», τον ατμοκίνητο τροχιόδρομο (1887). Η αφετηρία του ήταν στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου και μέσω της Αμαλίας, Δημητρακοπούλου και Θησέως έφτανε στις Τζιτζιφιές, όπου διακλαδιζόταν προς Νέο και Παλαιό Φάληρο. Γραμμή ατμήλατου τροχιοδρόμου λειτούργησε και στον Πειραιά.
Από το 1895 η πρωτεύουσα αποκτά τον πρώτο της μητροπολιτικό σιδηρόδρομο -και έναν από τους πρώτους στον κόσμο- με την υπόγεια επέκταση της γραμμής από το Θησείο ώς την Ομόνοια.
Οι αλλαγές στο συγκοινωνιακό χάρτη της πρωτεύουσας συνεχίζονται με πολύ γρήγορους ρυθμούς μέχρι το 1901, όταν ολοκληρώνεται το ιπποκίνητο τροχιοδρομικό δίκτυο με τη λειτουργία εννέα γραμμών συνολικά (Σταδίου - Φιλελλήνων - Στάδιο, Πανεπιστημίου - Β. Σοφίας - Αμπελόκηποι, Χαυτεία - Πατήσια, Πειραιώς - Κολοκυνθού, Αγίων Ασωμάτων - Θησείο - Αθηνάς - Ομόνοια - Πειραιώς - Θησείο, Χαυτεία - Πανεπιστημίου - Ιπποκράτους - Νεάπολη, 3ης Σεπτεμβρίου - Βερανζέρου - Αχαρνών - Aγιος Παντελεήμονας, Σύνταγμα - Ακαδημίας - Ιπποκράτους και Μητροπόλεως - Ομόνοια).
Με το δίκτυο των τραμ το 1902 μετακινήθηκαν 5.200.000 άνθρωποι και μετά το 1910, όταν το δίκτυο ηλεκτροκινήθηκε, 23.250.000 ετησίως (περίπου 65.000 ημερησίως) και λίγα χρόνια αργότερα 42.000.000.
Η ηλεκτροκίνηση, δηλαδή, έδωσε μια πολύ μεγάλη ώθηση στις δημόσιες μεταφορές. Πρώτος ηλεκτροδοτείται ο σιδηρόδρομος Αθηνών - Πειραιώς (1904), μετά, βέβαια, την ηλεκτροκίνηση του τραμ της Πάτρας, το 1902, που είναι το πρώτο ηλεκτροκινούμενο όχημα στην Ελλάδα.
Την εποχή αυτή η Αθήνα με τον Πειραιά έχουν πληθυσμό περίπου 400.000.
Tο πράσινο
Το 1908 (18 Αυγούστου) αρχίζει η ηλεκτροκίνηση των τραμ της Αθήνας με πρώτη τη γραμμή Σταθμός Λαρίσης - Ομόνοια. Μέσα στη διετία 1908-1910 επεκτείνεται και ηλεκτροκινείται ολόκληρο το δίκτυο και αποκτά συνολικά 257 οχήματα (150 κινητήρια και 107 ρυμουλκούμενα) με 16 θέσεις καθημένων και 14 ορθίων. Τα τραμ αυτά είναι η πρώτη γενιά των τραμ που έγιναν γνωστά ως «πράσινα», παρ' ότι είχαν χρώμα καφέ-κίτρινο, γιατί όταν ήρθαν τα «κίτρινα» τραμ (1940), τα παλαιότερα βάφτηκαν πράσινα για να ξεχωρίζουν από τα νέα. Συνολικά το δίκτυο της βελγικής εταιρείας έφτασε τα 65 χιλιόμετρα σε Αθήνα και Πειραιά. Το 1909-1910 ηλεκτροκινήθηκε και το τραμ παραλίας του Πειραιά.
Ο περίφημος «κωλοσούρτης» καταργήθηκε το 1909, αφού αντιμετώπιζε πολλά προβλήματα: «Oταν έφθανε στην Πύλη του Αδριανού, από το Φάληρο, το περίεργο αυτό τραίνο άρχιζε να ασθμαίνη, χωρίς να κινήται από τη θέσι του. Τότε, το προσωπικό κατέβαινε και έριχνε άμμο στις γραμμές, για να διευκολύνει την άνοδο του τραίνου προς την Ακαδημία».
 Aριστερά σταθμευμένες σούστες και κάρο – και δεξιά δύο ιππήλατα τραμ στην πλατεία Συντάγματος, τις αρχές του 20ού αιώνα. H πλατεία πιο μεγάλη, με στενότερο τον δρόμο απ’ όπου δύο γραμμές κατευθύνονταν προς Mητροπόλεως και Φιλελλήνων (Aρχείο Eυωνύμου Oικολογικής Bιβλιοθήκης). |
Η κατάργησή του φαίνεται πως επισπεύσθηκε λόγω και του κινδύνου να εκραγεί ο λέβητάς του, κάτι που αποτυπώνεται και σε δημοσιεύματα της εποχής: «Φόβος και τρόμος έχει καταλάβει τους κατερχόμενους εις το Φάληρον δια του τροχιοδρόμου, οι οποίοι σπεύδουν να καταλάβουν τα τελευταία βαγόνια του δια τον κίνδυνον της εκκρήξεως της ατμομηχανής. Ούτω τα δύο πρώτα βαγόνια του τροχιοδρόμου είναι περισσότερον άδεια και από το εκλογικόν σαλόνι του υποψηφίου βουλευτού δια την κενήν έδραν της Αττικής κ. Σκουλούδη».
Ο ανταγωνισμός των τραμ με τους αμαξάδες, στην αρχή, και με τους λεωφορειούχους, αργότερα, ήταν οξύς αλλά και διασκεδαστικός. Το απόσπασμα που ακολουθεί αντλήθηκε από το βιβλίο «Αι αστικαί συγκοινωνίαι» του Ν. Πολιτάκου και εκφράζει την οπτική των λεωφορειούχων:
«Η εταιρεία μη δυναμένη να συναγωνισθή και εξοντώσει τα λεωφορεία συνέλαβε και το εξής σατανικόν σχέδιον. Διέταξε τους οδηγούς των οχημάτων της να αναπτύσσουν ιλιγγιώδη ταχύτητα και να επιπίπτουν επί παντός λεωφορείου, το οποίον θα συνήντων επί της τροχιοδρομικής γραμμής.[...] Ο σκοπός της εταιρείας ήτο διττός. Αφ' ενός μεν να κατεστρέφη τα λεωφορεία, αφ' έτερου δε να τρομοκρατήση το Κοινόν, ώστε να μη τολμά τούτο να επιβαίνη των αντιπάλων οχημάτων».
HEM
Το κύμα των προσφύγων που ακολούθησε τη Μικρασιατική Kαταστροφή οδηγεί σε διπλασιασμό του πληθυσμού του λεκανοπεδίου. Η υπάρχουσα συγκοινωνιακή υποδομή δεν επαρκεί, όπως και η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια. Eτσι, τον Απρίλιο του 1926, συστήθηκε η Ηλεκτρική Εταιρεία Μεταφορών (ΗΕΜ), που ανέλαβε το περίπλοκο εγχείρημα της συγκοινωνίας τόσο με τροχιοδρόμους όσο και με λεωφορεία. Μέσα στο 1926 λειτουργούσε ήδη η τροχιοδρομική υπηρεσία της και από το 1929 εγκαινίασε τις διαδρομές με λεωφορεία. Μεταξύ 1927-1928 η ΗΕΜ προμηθεύεται από αγγλικό οίκο 125 νέα τροχιοδρομικά οχήματα (77 κινητήρια και 48 ρυμουλκούμενα) που θα αποτελέσουν τη δεύτερη γενεά των πράσινων τραμ. Κατά το 1938 η δύναμη της Εταιρείας απαρτίζεται από 122 λεωφορεία. 287 τραμ και 125 ρυμουλκούμενα. Τη χρονιά αυτή καταργείται και το περίφημο «θηρίο» της Κηφισιάς. Λίγο πριν από την Kατοχή, το 1940, η ΗΕΜ προμηθεύεται 60 μεγάλα και σύγχρονα για την εποχή τους τροχιοδρομικά οχήματα, τα «κίτρινα».
Η Kατοχή που ακολουθεί δημιουργεί μεγάλα προβλήματα και στην τροχιοδρομική υποδομή. Oταν ελευθερώθηκε η Αθήνα περισσότερα από 100 τραμ ήσαν άχρηστα. Ο πληθυσμός της πρωτεύουσας αυξάνεται κατά 500.000 νέους κατοίκους (1,5 εκατ. συνολικά) και έτσι η κυκλοφορία με τα μέσα της ΗΕΜ αυξάνεται κατά 60%, ενώ ο στόλος της έχει μειωθεί κατά 40%!
Tο ξήλωμα
Το 1916, κορυφαία χρονιά για τα τραμ στις ΗΠΑ, υπήρχαν πάνω από 1.000 εταιρείες που μετακινούσαν 11 δισ. επιβάτες το χρόνο με 80.000 οχήματα, σε γραμμές μήκους 72.000 χλμ. Ανάμεσα στο 1935 και το 1960 ξηλώνονται τα τροχιοδρομικά δίκτυα της Βόρειας Αμερικής που στο απόγειο της δόξας τους ξεπερνούσαν τα 1.100 (στην Ευρώπη υπήρχαν πάνω από 920 δίκτυα).
Η σταδιακή κατάργηση του τραμ οφείλεται αφενός στη «γήρανση» της υποδομής του αλλά και στη δράση του περιβόητου «Oil and Automobil Lobby», που το αποτελούσαν ορισμένες μεγάλες εταιρείες πετρελαιοειδών και παραγωγής αυτοκινήτων και ελαστικών (General Motors, Mack, Standard Oil, Phillips Petroleum κ.ά.). Ο σκοπός επιτεύχθηκε με την εξαγορά και απορρόφηση άνω των 80 μεγάλων δικτύων. Στη συνέχεια, ξήλωσε τα τραμ και στη θέση τους δρομολόγησε λεωφορεία. Η Ευρώπη αντιστάθηκε στην τάση αυτή η οποία, όμως, παρέσυρε ορισμένες χώρες κυρίως μετά τον πόλεμο. Στην Ελλάδα, επί υπουργίας Κ. Καραμανλή και με πρωτοβουλία του, αρχίζει το ξήλωμα του τραμ σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη από το 1953 και ολοκληρώνεται το 1960. (Στις 15 Οκτωβρίου στις 12 το βράδυ από την οδό Αριστείδου ξεκινά το τελευταίο δρομολόγιο τραμ στην Αθήνα, με τελευταίο προορισμό την Κολοκυνθού.) Μια γραμμή στο Πέραμα επιβίωσε ώς το 1977. Στη μέγιστη ανάπτυξή του το δίκτυο των τραμ Αθηνών - Πειραιώς - Περιχώρων, είχε συνολικό μήκος 88 χλμ., από τα οποία 20 σε αποκλειστικό διάδρομο.
Το ηλεκτροκίνητο τραμ σε 51 χρόνια εξυπηρέτησε 2.825.000.000 επιβάτες, στις δεκαέξι «γραμμές» της πρωτευούσης και των περιχώρων της - 55 εκατ. επιβάτες το χρόνο.
Τα τραμ αντικαθίστανται από τα τρόλεϊ (από το 1948 έχουμε την πρώτη γραμμή τρόλεϊ μεταξύ Πειραιά και Καστέλας).
Στα 78 χρόνια που λειτούργησε το τραμ στην πρωτεύουσα (συν 17 του Περάματος) εξυπηρέτησε αποτελεσματικά τους κατοίκους της αφού υπήρξε το πρώτο ουσιαστικό Μέσο Μαζικής Μεταφοράς. Aλλαξε τα κοινωνικά και αναπτυξιακά δεδομένα της πόλης, έδωσε ένα ιδιαίτερο χρώμα στην εικόνας της, ένα από τα στοιχεία της ταυτότητάς της. Δικαίως διεκδικεί έναν ανάλογο ρόλο στη σύγχρονη μεταολυμπιακή Αθήνα.
TO TPAM THΣ ΠATPAΣ (1902-1918)
Στις 6 Απριλίου 1902 η Πάτρα, και η Ελλάδα γενικά, αποκτά το πρώτο ηλεκτροκίνητο τραμ. Η Πάτρα είναι και η πρώτη ελληνική πόλη που ηλεκτροφωτίστηκε. Οι διαδικασίες ξεκινούν το 1898 και το ιδιαίτερο γεγονός της λειτουργίας του τίμησαν, με την παρουσία τους στα εγκαίνια, οι τοπικές αρχές και πολλοί κάτοικοι της πόλης, καθώς και πρόξενοι 6 ξένων χωρών. Τα βαγόνια ήταν ανθοστολισμένα και σημαιοστολισμένα. Το συνολικό μήκος του δικτύου έφτανε στα 4,5 χιλιόμετρα και αποτελούνταν από δύο γραμμές: η βασική ξεκινούσε από το προάστιο Ιτιές και έφτανε μέχρι την Αγγλική Εκκλησία και η δεύτερη, διακλάδωση της πρώτης, εξυπηρετούσε το κέντρο και την Aνω Πόλη.
Η διάρκεια της ζωής του ήταν σχετικά μικρή, αφού έκλεισε το 1918, πιθανότατα από αδυναμία του ηλεκτρικού δικτύου να αντεπεξέλθει στις συνολική ζήτηση της περιοχής.
Το θέμα της επαναλειτουργίας του τραμ δεν έπαψε να απασχολεί την πόλη. Ενδεικτικό είναι το απόσπασμα από τον «Νεολόγο» της 29-10-1930, με την υπογραφή του δικηγόρου Δημ. Οικονομόπουλου:
«Μετά μεγάλης χαράς και ίσης ανακουφίσεως πιστεύομεν ότι θα ηκούσθη παρ' απάσης της κοινωνίας των Πατρών ότι ο κ. Δήμαρχος ήλθεν εις συνεννόησιν μετά τινος Γερμανικής εταιρείας προς εγκαθίδρυσιν εν τη πόλει μας τροχιοδρομικής συγκοινωνίας. Hδη οι πάντες πρέπει να συμπτύξωμεν τας δυνάμεις μας και ενώσωμεν τας προσπαθείας μας και ενεργείας μας ούτως ώστε, άπαξ αρξαμένων των συνεννοήσεων, να φθάσωσιν αύται εις αίσιον τέρμα και επιτευχθή η διά τροχιοδρόμων συγκοινωνία. Διά την πόλιν μας αν επιτευχθή τοιαύτη συγκοινωνία, εκτός του ότι τούτο είναι εκ των πρωτίστων έργων πολιτισμού και προόδου, αλλ' είναι και εν αληθές μεγαλούργημα. Εν τη εξελίξει της εσωτερικής συγκοινωνίας των πόλεων και εν τω μέσω των τελευταίων συστημάτων ταύτης οι τροχιόδρομοι κατέχουσι την πρωτεύουσαν θέσιν και η τοιαύτη συγκοινωνία θα κυριαρχήση επί μακρούς χρόνους ως συνδυάζουσα τα πλείονα προσόντα της τόσον ωραίας και τελείας συγκοινωνίας». Ποτέ δεν είναι αργά!
TO TPAM TOY BOΛOY (1896-1950)
Η δημιουργία του τραμ αποτέλεσε προϊόν μιας δυναμικής οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης της πόλης, 15 χρόνια μετά την απελευθέρωσή της από τους Τούρκους. Το 1884, ξεκινά τη λειτουργία του ο θεσσαλικός σιδηρόδρομος και το 1894 ανηφορίζει για πρώτη φορά το τρενάκι του Πηλίου στις ανηφοριές του βουνού των Κενταύρων. Eτσι, ο Βόλος διασχίζεται από τρία διαφορετικά μέσα σταθερής τροχιάς, από τρία είδη βαγονιών, σε τρία διαφορετικά πλάτη γραμμών. Μία κοινή για όλα και δίπλα άλλες τρεις, ένα για κάθε μέσον, ανάλογα με το πλάτος που είχαν οι γραμμές του.
Η πόλη επηρεάζεται αναπτυξιακά από τα μέσα αυτά και η ανάπτυξή της προς ανατολάς οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στον ατμήλατο τροχιόδρομό της. Υπολογίζεται ότι όλο το τμήμα της πόλης μετά την «Εξωραϊστική» (10-15.000 κάτοικοι, λίγο πριν τον πόλεμο) οφείλει την ύπαρξή του στο τραμ και στις λειτουργίες που αυτό προσείλκυσε προς αυτήν την πλευρά, όπως είναι το Νοσοκομείο, το Μουσείο, ο Aναυρος και η μεταφορά των θαλάσσιων λουτρών εκεί, η πλατεία Γεωργίου κ.ά.
Στις 31 Οκτωβρίου 1939, σταματά τη λειτουργία του. Επαναλειτουργεί μεταξύ 1942-1948 και το καλοκαίρι του 1949 γίνεται μια τελευταία προσπάθεια επαναλειτουργίας του, η οποία και ολοκληρώνεται οριστικά στο τέλος του 1950, όταν πια ο ανταγωνισμός με τα αυτοκίνητα ήταν δυσβάσταχτος για ένα μέσον που παρέμεινε ατμοκίνητο και δεν πέρασε ποτέ στη φάση της ηλεκτροκίνησης.
«...Οι ξένοι που περνούσαν από την πόλιν μας εξεκαρδίζοντο στα γέλια όταν το έβλεπαν. Το έπαιρναν για παιχνιδάκι, έτσι μικρό καθώς είτανε, κι απορούσαν, πώς ευρίσκετο κόσμος να ταξιδεύει μ' αυτό. Η απορία τους όμως διελύετο αν έμπαιναν μέσα του, για μια διαδρομή. Τότε αντιλαμβάνοντο πως ο μικρούλης αυτός σιδηροδρομάκος με την απαρχαιωμένη του εμφάνιση δεν είτανε καθόλου άχρηστος. Παρά την εμφάνισή του, εξυπηρετούσε πολύ τον κόσμο. Μπορούσε να μεταφέρει εκατοντάδες επιβατών αν παρίστατο ανάγκη, όπως συνέβαινε τις καλοκαιρινές Κυριακές με τον Aναυρο. Eτσι η διάθεσις των ξένων μετεβάλλετο σε συμπάθεια...»
(Τάκης Οικονομάκης, 1/11/1939, «Θεσσαλία»).
Tροχιοδρομος Kαρλοβασιων Σαμου (1905-1939)
 1947. Tο τραμ της γραμμής Σταθμός Λαρίσσης - Tελωνείο, διέρχεται την παραλία του Πειραιά. Aριστερά, συρματοπλεγμένος χώρος με οχήματα του Στρατού (φωτ.: Hνωμένοι Φωτορεπόρτερ, συλλογή N. E. Tόλης). |
Το άκουσμα και μόνον της φράσης «το τραμ της Σάμου», προκαλεί απορία και δυσπιστία σε όποιον την ακούει και δεν μπορεί να φανταστεί ότι μια τόσο μικρή πόλη όπως το Καρλόβασι της Σάμου θα μπορούσε να έχει τραμ, έστω και ιππήλατο, όπως ήταν σε όλη την περίοδο της λειτουργίας του.
Στα χρόνια της Ηγεμονίας Σάμου (1834-1912), τα «Καρλοβάσια» σταδιακά μετατρέπονται από αγροτική σε αστική βιομηχανική, καθώς αναπτύσσονται το εμπόριο, η ναυτιλία και η βιομηχανία, κυρίως η βυρσοδεψία, τα καπνεργοστάσια, τα οινοποιεία και αυτά με τη σειρά τους επιδρούν στην εξέλιξη των υποδομών της πόλης (δρόμοι, εκπαιδευτικά ιδρύματα, λιμάνι, αποχετευτικό σύστημα κ.λπ.). Η πόλη φτάνει στις 6.500 κατοίκους και σταδιακά γίνεται ένα από τα σημαντικότερα βυρσοδεψικά κέντρα της ανατολικής Μεσογείου.
Η μεταφορά των εμπορευμάτων και ανθρώπων καλύπτονταν από τα δυσκίνητα κάρα. Eνα τραμ θα μετέφερε με μεγαλύτερη ασφάλεια, ταχύτητα και μικρότερο κόστος τα εμπορεύματα, θα διευκόλυνε την επικοινωνία μεταξύ των τριών οικισμών που συναποτελούσαν τον Δήμο Καρλοβασίων και θα προσέδιδε αίγλη σε ένα εμπορικό κέντρο που φιλοδοξούσε να αυξήσει την εμβέλειά του και εκτός του ελλαδικού χώρου.
Οι εργασίες κατασκευής της γραμμής του τραμ άρχισαν στα τέλη Ιουνίου του 1905 και τελείωσαν σε χρόνο ρεκόρ, αφού τα εγκαίνια της λειτουργίας του έγιναν την 25η Σεπτεμβρίου 1905 σε μια μεγαλόπρεπη τελετή στο Νέο Καρλόβασι. Η βασική γραμμή είχε μήκος 3.300 μέτρα, ενώ υπήρχαν και δύο διακλαδώσεις, για εμπορικές μεταφορές, μήκους 750 και 250 μέτρων.
Για τις μεταφορές χρησιμοποιήθηκαν πέντε επιβατικά βαγόνια (2 χειμερινά, 3 καλοκαιρινά) κατασκευασμένα στη Σμύρνη και τουλάχιστον ένα βαγόνι-πλατφόρμα για τα εμπορεύματα. Για την έλξη των επιβατικών τραμ χρησιμοποιούσαν δύο άλογα. Το βαγόνι-πλατφόρμα έσυρε πάντοτε ένα άλογο. Ο συνολικός αριθμός των αλόγων που χρησιμοποιούσαν ήταν γύρω στα 10 με 15.
Η εμφάνιση λεωφορείων και φορτηγών και η αδυναμία συντήρησης του τροχαίου υλικού και των γραμμών, οδήγησαν στο τέλος της λειτουργίας του στα τέλη Οκτωβρίου του 1939.
Tο τραμ της Kαλαματας (1910-1940)
Η ανάπτυξη του εμπορίου και της βιομηχανίας (μικρές και μεγαλύτερες μονάδες), το λιμάνι που φιλοδόξησε να γίνει ένα ανταγωνιστικό στην Πάτρα και στον Πειραιά, λόγω και της πλεονεκτικής γεωγραφικής του θέσης, έδωσαν μεγάλη ώθηση στην οικονομία και την εν γένει ανάπτυξη της περιοχής. Μέσω του λιμανιού διακινούνται και πολλά αγροτικά προϊόντα (σύκα, σταφίδα, πορτοκάλια, λάδι, βελανίδια), αλλά και μεταλλεύματα, κουκούλια για κατασκευή μεταξωτών υφασμάτων, δέρματα από αρνιά κ.ά.
Η πόλη συνδέεται με σιδηροδρομική συγκοινωνία με την Αθήνα το 1901, από το 1903 έχει ηλεκτρικό ρεύμα και από το 1910 λειτουργεί το ηλεκτροκίνητο τραμ στην πόλη. Είναι η τελευταία ελληνική πόλη που αποκτά τραμ, χωρίς όμως να περάσει από τη φάση του ιππήλατου ή του ατμήλατου τροχιόδρομου.
Καθώς η λειτουργία του τραμ έχει συνδεθεί και με την εγκατάσταση ηλεκτρικού σταθμού, όλες οι τοπικές αρχές (δήμαρχοι, νομάρχες - μεταξύ αυτών και ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου) και σύσσωμος ο πληθυσμός της περιοχής κινητοποιούνται για το συνολικό αυτό στόχο που θα άλλαζε τα οικονομικά και κοινωνικά δεδομένα της πόλης. Τα εγκαίνια του τραμ γίνονται τον Απρίλιο του 1910 και το συνολικό μήκος του δικτύου έφτανε τα 5 χιλιόμετρα (μαζί με την επέκταση του 1915).
Η εταιρεία του τραμ διαθέτει έξι βαγόνια με 16 θέσεις καθημένων, κατασκευής Siemens. Υπήρχαν δύο ξύλινοι καναπέδες από τις δύο πλευρές του βαγονιού και στη μέση χώρος για τους ορθίους. Εκτός από τον οδηγό υπήρχε, φυσικά, και ο εισπράκτορας και ένα σχοινάκι κατά μήκος του οχήματος με ένα καμπανάκι που ειδοποιούσε τον οδηγό για την επιθυμία των επιβατών για στάση. Ο ιδιοκτήτης της εταιρείας Απέργης όφειλε να πραγματοποιεί 24 δρομολόγια τη μέρα στους θερινούς μήνες και 20 κατά τους χειμερινούς. Το 1934 το τραμ μετέφερε 700.000 επιβάτες και το 1935 800.000!
Το τέλος του ήρθε το 1940 και αν όλα πάνε καλά, η Καλαμάτα θα είναι η δεύτερη ελληνική πόλη που θα έχει αστική συγκοινωνία πάνω σε ράγες, πολύ σύντομα.
↧
Ο μπάρμπα Γιάννης Κανατάς στο Δικαστήριο!
Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Είναι γνωστή η μυστηριώδης παρουσία του πλανώδιου πωλητή αιγινήτικων κανατιών και σταμνών στις παραδοσιακές γειτονιές της Πλάκας, της Βλασσαρούς και του Ψυρρή. Τις Κυριακές αντέγραφε τις συνήθειες των μεγαλοαστών, φορώντας ρεντιγκότα, ριγωτό παντελόνι με άψογη τσάκιση, λουστρίνια, γιλέκο γαρνιρισμένο με λουλούδια, ψηλό καπέλο και κρατώντας ασημένιο μπαστουνάκι. Τροφοδότησε σενάρια όταν εξαφανίσθηκε ξαφνικά από τους δρόμους των Αθηνών μετά τον Ρωσοτουρκικό Πόλεμο του 1878. Οι φήμες τον ήθελαν βουλγαρικής καταγωγής. Έμεινε στην ιστορία με το τραγούδι που τραγουδούσε στους δρόμους και τον διαιώνισε ο τενόρος Πέτρος Επιτροπάκης, όταν στις αρχές 1933 κυκλοφόρησε δίσκο με το τραγούδι του μπαρμπα Γιάννη του Κανατά.
Γραμμόφωνα, πιάνα και ρομβίες διασκέδαζαν τον κόσμο με τον γραφικό μπαρμπα Γιάννη, το ψηλό καπέλο του και τα μυτερά παπούτσια. Αλλά η εταιρεία «Κολούμπια» εισέπραττε χωρίς να δίνει δικαιώματα στον Π. Επιτροπάκη από τους δίσκους που πωλούσε. Ισχυριζόταν πως το τραγούδι ήταν παλιό και τα δικαιώματα παραγραμμένα. Ο καλλιτέχνης όμως αντεπιτέθηκε και έσυρε την εταιρεία στα δικαστήρια, αφού όπως έλεγε εκείνος διασκεύασε και παρουσίασε το τραγούδι, συνεπώς ήταν ιδιοκτησία του. Εμφανίστηκε λοιπόν, τον Ιανουάριο 1934, με γραμμόφωνο στο δικαστήριο και με μάρτυρες σπουδαίους ανθρώπους της μουσικής, όπως ο σπουδαίος μουσουργός Διονύσιος Λαυράγκας και ο μουσικοσυνθέτης Μανώλης Καλομοίρης.
Στο δικαστήριο ένας υπαίθριος οργανοπαίχτης, ο Σάϋλερ, του οποίου ο πατέρας είχε αντιγράψει και μεταφέρει στα καθ’ ημάς ένα Ιταλικό τραγούδι που ήταν και εκείνο αντιγραφή από το Ισπανικό «Πριμαβέρα». Τα λόγια όπως έφθασαν σ’ εμάς γεννήθηκαν από τον Πωλ Μενεστρέλ και εκδόθηκαν σε μουσικά κομμάτια του Γαϊτάνου. Κατόπιν τούτων το δικαστήριο δικαίωσε τον Επιτροπάκη, ο οποίος έκτοτε έπαιρνε κανονικά τα δικαιώματά του από την εταιρεία.
Γραμμόφωνα, πιάνα και ρομβίες διασκέδαζαν τον κόσμο με τον γραφικό μπαρμπα Γιάννη, το ψηλό καπέλο του και τα μυτερά παπούτσια. Αλλά η εταιρεία «Κολούμπια» εισέπραττε χωρίς να δίνει δικαιώματα στον Π. Επιτροπάκη από τους δίσκους που πωλούσε. Ισχυριζόταν πως το τραγούδι ήταν παλιό και τα δικαιώματα παραγραμμένα. Ο καλλιτέχνης όμως αντεπιτέθηκε και έσυρε την εταιρεία στα δικαστήρια, αφού όπως έλεγε εκείνος διασκεύασε και παρουσίασε το τραγούδι, συνεπώς ήταν ιδιοκτησία του. Εμφανίστηκε λοιπόν, τον Ιανουάριο 1934, με γραμμόφωνο στο δικαστήριο και με μάρτυρες σπουδαίους ανθρώπους της μουσικής, όπως ο σπουδαίος μουσουργός Διονύσιος Λαυράγκας και ο μουσικοσυνθέτης Μανώλης Καλομοίρης.
Στο δικαστήριο ένας υπαίθριος οργανοπαίχτης, ο Σάϋλερ, του οποίου ο πατέρας είχε αντιγράψει και μεταφέρει στα καθ’ ημάς ένα Ιταλικό τραγούδι που ήταν και εκείνο αντιγραφή από το Ισπανικό «Πριμαβέρα». Τα λόγια όπως έφθασαν σ’ εμάς γεννήθηκαν από τον Πωλ Μενεστρέλ και εκδόθηκαν σε μουσικά κομμάτια του Γαϊτάνου. Κατόπιν τούτων το δικαστήριο δικαίωσε τον Επιτροπάκη, ο οποίος έκτοτε έπαιρνε κανονικά τα δικαιώματά του από την εταιρεία.
↧
↧
Το περπάτημα της Βιργινίας
Με πλησίασε κάπως ντροπαλά, άγαρμπα. Φοβισμένη, μαζεμένη, κρυμμένη πίσω από το ριγέ ταγεράκι της. Είμαι η Βιργινία.
Περπάταγε δίπλα μου άτσαλα, κάτι σαν να θελε να μείνει πίσω κάτι σαν να θελε να πάει πιο γρήγορα. Πέρα δώθε, τραμπαλιζόταν στην Ηφαίστου σαν μοναχική μαούνα ξεχασμένη στο αγιάζι του Σαρωνικού.
Καθήσαμε σε μια ιρλανδική πάμπ, "ουδέτερο μέρος", μην καταλάβει κανείς την κρυφή ταυτότητά μας, το αιώνιο μυστικό.
Μετά τη δεύτερη μπύρα βρήκα το θάρρος να αγγίξω το ευαίσθητο ζήτημα. "Βιργινία μου γιατί δεν θες να το δεχτείς, είμαστε γεροντοκόρες." Κοκκίνισε, έσκυψε "πιο σιγά σε παρακαλώ, θα μας ακούσουνε." "Μα γιατί; Πρέπει να δεχτείς αυτό που είσαι!". "Ποτέ! Δεν είμαι. Το νιώθω σαν κατάρα. Τι δεν θα δινα να ήμουν κάποια άλλη". Σφουγγίζοντας το μπυροπότηρο σκεφτόμουν ότι έχω να κάνω με πολύ δύσκολη περίπτωση, με βουνό ολόκληρο γεμάτο με άρνηση. Αλλά κάτι με ιντρίγκαρε, ίσως ο τρόπος που περπατούσε. Αυτό το ατελείωτο ζιγκ ζαγκ, αυτή η μεθυσμένη ζάλη ανασφάλειας.
Φεύγοντας περπατούσε δίπλα μου αμήχανα. Καποια στιγμή από ένα ταβερνείο ακούστηκε η φωνή της Τζένης Βάνου. Μην μου πεις τίποτα/Το πικρό το ποτήρι μου/Μοναχή μου το πίνω/Μην μου πεις τίποτα/Μην σε νοιάζει αν πόνεσα/Μην ρωτας τι θα γίνω/Λαλαλαλαλαλαλα. Την κοίταξα. Ήθελα να της φωνάξω "σύνελθε μωρή, όλες τα έχουμε περάσει, αλλά πάνω από όλα η αλήθεια, πάνω απ'όλα η αλήθεια. Κι όσο πικρή κι αν είναι η αλήθεια, στο τέλος αφήνει αυτό το γλυκό λαλαλαλαλαλα". Λέω άσε, νωρίς είναι, θα τρομάξει. Ας ακούσω τη συμβουλή της Βάνου.
Όταν αποχωριστήκαμε έφυγε κάπως απότομα. Έμεινα πίσω να κάνω ένα τσιγάρο. Νόμιζα πως από τον τρόπο που έφυγε μάλλον δεν ήθελε να τα ξαναπούμε. Αλλά δεν μπορούσα να ξεχάσω το περπάτημά της, αυτό το παραστράτημα μιας Κυρίας.
Σαν σήμερα, τρία χρόνια μετά η Βιργινία έχει γίνει πια Βιρτζίνια, Τζίνα, Τζινάκι, Τζινάρα. Είμαστε κολλητές κι όταν μας την βαρέσει γυρνοβολάμε μεθυσμένες από μπαρ σε κλαμπ και κυκλοφορούμε με ένα ποτό και ένα υπερήφανο βλέμμα απείθειας και ανυποταξίας χορεύοντας μόνες, αφηνιασμένες, περιτριγυρισμένες από ημίγυμνα ιδρωμένα αρσενικά, αδάμαστες γεροντοκόρες.
Ένα τέτοιο βράδυ τις προάλλες, ενώ ξεσάλωνα μανιασμένα, στουπί από τα ξύδια, πήρε το μάτι μου δίπλα την Τζινάρα να αποκρούει άλλον έναν επίδοξο καβαλιέρο/γαμβρό. Την κοίταξα, χαμογέλασα και σκέφτηκα πόσο την αγαπώ. Αλλά δεν της είπα τίποτα, ήμουν πολύ μεθυσμένη. Μόνο αναπόλησα την Βάνου.
Τώρα πια ξέρω γιατί είναι η κολλητή μου. Γιατί είναι σαν το περπάτημά της. Ιδιαίτερη, σε απόκλιση από αυτό τον τόσο πληκτικά ισορροπημένο κόσμο. Γι αυτό και χάνει το βηματισμό της όταν περπατάει.
↧
το τρυφερό σου ροζ...
Η Κλειώ, τεντωνόταν στο κρεβάτι... σ' ένα άθλιο δωμάτιο "ξενοδοχείου" κάπου στην Αχαρνών ένα καλοκαίρι τον Αύγουστο του 1977... πολύ ζέστη... Η Αθήνα άδεια καμίνι σκέτο... για πρώτη φορά ύστερα από χρόνια θα έκανε διακοπές... χα! ακόμη και το άκουσμα της λέξης "διακοπές", στ' αυτιά της ηχούσε παράταιρο... Σήμερα θα είχε ρεπό... Ο ήλιος έγερνε σιγά σιγά... Η ώρα ήταν 16:00... Η καλύτερη ώρα της ημέρας για την Κλειώ... η μόνη που μπορούσε να είναι με τον εαυτό της... Είχαν περάσει κι όλας 10 χρόνια... και είχε κολλήσει πλέον σ' αυτόν τον τόπο... Μονολογούσε συχνά στον εαυτό της, σαν "δικό τους" συνθηματικό... Στην πραγματικότητα η Κλειώ, μιλούσε μόνο στον εαυτό της... σπάνια σε άλλους... Έλεγε λοιπόν: "Αααχ Κλειώ, Κλειώ! Υπάρχει άραγε χειρότερα από εδώ?".
Όλα είχαν αρχίσει πολλά χρόνια πριν... Η Κλειώ, το μοναδικό παιδί προσφυγικής οικογένειας σε ένα σπίτι-δωμάτιο... Εκεί έμεναν άλλοι τρεις νοματαίοι... και τι νοματαίοι... Η γιαγιά της, συνονόματη, η επονομαζόμενη και ως "το Κλιό" και οι γονείς της... Η μητέρα της Νόπη και ο πατέρας της Θεολόγης... άκου "θεολόγος"... Η καταγωγή τους σπαρμένη σε όλα τα μικρασιατικά παράλια... "μπάσταρδη" μονολογούσε πικρά στον εαυτό της η Κλειώ... Η Κλειώ εκτός από τη φτώχια είχε έναν άλλον ανυπέρβλητο δαίμονα να νικήσει, από μικρό κοριτσάκι... ήταν άγγελος από ομορφιά... πολύ όμορφη... Μετά που μεγάλωσε έλεγαν ότι είναι φτυστή η Μπέτυ Λιβανού, αλλά αυτή η ίδια το ήξερε... ήταν πιο όμορφη ακόμη... Ακόμη και σήμερα που έχουν περάσει τόσα χρόνια και την ανακαλώ από την παιδική αθώα μνήμη μου, δύσκολα μπορώ να βάλω στο κάδρο κάποια άλλη ελληνίδα ομορφότερη από την Κλειώ...
Στα 12 της ήταν σωστή γυναίκα... 1,76 ύψος, σπάνιο για την εποχή της... Ήταν πριν ακόμη της έρθει το αίμα, που ασέλγησε πάνω της ο ίδιος ο πατέρας της... Ο κυρ-Θεολόγης με το όνομα... Αγροίκος, μαυριδερός σκληρός άνθρωπος, σωστός γιός του "Κλιό" της πιο φοβιστικής γυναίκας που είχα δει ποτέ μου σε μικρή ηλικία... Όταν ήμουν πιτσιρικάς, το Κλιό, το τρέμαμε... Γραία μαυροντυμένη με μαύρη μαντήλα μόνιμα περασμένη στο κεφάλι της, κάτι μεταξύ παναγίας και δαίμονα, αντιπαθούσε τα παιδιά... μα περισσότερο την εγγονή της που έφερε το όνομά της... Ο Λόγης την πλάκωσε στο ξύλο για να μην μιλήσει... Η Κλειώ αναίτια αισθάνθηκε ότι κάτι κακό είχε κάνει... και δεν μπορούσε να καταλάβει τι ακριβώς... Η ζωή της περνούσε με το ξύλο να μεσολαβεί των αλλεπάλληλων βιασμών... Στην πραγματικότητα όλοι γνώριζαν, πρώτα και κύρια το Κλιό και η Νόπη, αλλά κανείς δεν μιλούσε...
Περιστασιακά τη στρίμωξαν και δυό άντρες μεθυσμένοι της γειτονιάς... Ο Λόγης τη σάπισε στο ξύλο... "πουτανάκι!!!" ούρλιαζε...
Η Κλειώ στη γειτονιά είχε μόνο έναν φίλο... Τον Κυριάκο... Ήταν λίγο μεγαλύτερός της, γεροδεμένος μελαχροινός που εργαζόταν στα καράβια... Σκληρός ναυτικός... Την Κλειώ την αγαπούσε σαν αδελφή του... είχαν μεγαλώσει μαζί... Κάπου, κάπου αυτός γύριζε από τα μπάρκα και την έβγαζε έξω... ήταν το μόνο τρυφερό που θυμόταν από την σύντομη εφηβεία της...Ένα απόγευμα η Κλειώ δεν ήθελε να γυρίσει σπίτι... όχι το σπίτι ήταν χειρότερο από οτιδήποτε άλλο. Αισθάνθηκε ότι ήθελε πρώτα και κύρια να σκοτώσει τους δικούς της... Το ζήτησε από τον Κυριάκο, να την βοηθήσει... του είπε και το "μυστικό" της... Εκείνος έκανε να την χτυπήσει... "Για τη σκέψη" της είπε "να σκοτώσεις άνθρωπο...". Αντ' αυτού της έδωσε λεφτά και της είπε να φύγει αξημέρωτα με το νυχτερινό τραίνο για Αθήνα... Την έστειλε σε μια θειά του στην Αχαρνών... "Δεν είναι παλάτι εκεί... μπουρδέλο είναι... Αλλά η Ελένη είναι άγιος άνθρωπος... θα σε φροντίσει..." Της έγραψε τη διεύθυνση, αγκαλιάστηκαν και πήρε το νυχτερινό τραίνο σε μιαν επαρχιακή πόλη που άρχιζε να σκοτεινιάζει πνιγμένη στη λάσπη και τη βροχή...
Στην Αθήνα στην Αχαρνών, η "θεία" είχε πεθάνει... Η κακή υγειινή τότε θέριζε... Την περιμάζεψε μιαν άλλη γραία, παλιά κοκότα... Οι επιλογές δεν ήταν πολλές... Ξεκίνησε το αρχαιότερο επάγγελμα η Κλειώ σε ηλικία των 14ρων ετών, χωρίς να την ρωτήσει κανένας... Ένα καλό βρωμόξυλο από τον Παράσχο, τον μαχαιροβγάλτη του "μαγαζιού", δυό απειλές ότι θα την "ταχυδρομούσαν" στους δικούς της, η ξελιγωτική πείνα-είχε να φάει 3 μέρες-όλα έπαιξαν λίγο πολύ το ρόλο τους... Κυρίως η απέραντη ομίχλη του μυαλού της που θόλωνε τα πάντα, η θλίψη της... Στο κάτω, κάτω δεν θα έκανε τίποτε διαφορετικό από αυτό που έκανε κάθε ημέρα σπίτι της... ότι συχαινόταν δηλαδή περισσότερο... "να κάνουν εμετό οι άνδρες πάνω της"... κάπως περίπου έτσι το αισθανόταν... Σιχαινόταν τον εαυτό της... Από εκεί άρχισε και η κακή υγεία της, γιατί δεν μπορούσε να φάει τίποτε πλέον... ολοένα ξερνούσε... έτρωγε ελάχιστα, λίγο ξερό μπαγιάτικο ψωμί με λάδι, λαδάκι του θεού... όλα τα άλλα της έφερναν αναγούλα... Αλλά είπαμε, "για λίγο θα είναι Κλειώ να σταθείς στα πόδια σου και μετά...."
Όλα είχαν αρχίσει πολλά χρόνια πριν... Η Κλειώ, το μοναδικό παιδί προσφυγικής οικογένειας σε ένα σπίτι-δωμάτιο... Εκεί έμεναν άλλοι τρεις νοματαίοι... και τι νοματαίοι... Η γιαγιά της, συνονόματη, η επονομαζόμενη και ως "το Κλιό" και οι γονείς της... Η μητέρα της Νόπη και ο πατέρας της Θεολόγης... άκου "θεολόγος"... Η καταγωγή τους σπαρμένη σε όλα τα μικρασιατικά παράλια... "μπάσταρδη" μονολογούσε πικρά στον εαυτό της η Κλειώ... Η Κλειώ εκτός από τη φτώχια είχε έναν άλλον ανυπέρβλητο δαίμονα να νικήσει, από μικρό κοριτσάκι... ήταν άγγελος από ομορφιά... πολύ όμορφη... Μετά που μεγάλωσε έλεγαν ότι είναι φτυστή η Μπέτυ Λιβανού, αλλά αυτή η ίδια το ήξερε... ήταν πιο όμορφη ακόμη... Ακόμη και σήμερα που έχουν περάσει τόσα χρόνια και την ανακαλώ από την παιδική αθώα μνήμη μου, δύσκολα μπορώ να βάλω στο κάδρο κάποια άλλη ελληνίδα ομορφότερη από την Κλειώ...
Στα 12 της ήταν σωστή γυναίκα... 1,76 ύψος, σπάνιο για την εποχή της... Ήταν πριν ακόμη της έρθει το αίμα, που ασέλγησε πάνω της ο ίδιος ο πατέρας της... Ο κυρ-Θεολόγης με το όνομα... Αγροίκος, μαυριδερός σκληρός άνθρωπος, σωστός γιός του "Κλιό" της πιο φοβιστικής γυναίκας που είχα δει ποτέ μου σε μικρή ηλικία... Όταν ήμουν πιτσιρικάς, το Κλιό, το τρέμαμε... Γραία μαυροντυμένη με μαύρη μαντήλα μόνιμα περασμένη στο κεφάλι της, κάτι μεταξύ παναγίας και δαίμονα, αντιπαθούσε τα παιδιά... μα περισσότερο την εγγονή της που έφερε το όνομά της... Ο Λόγης την πλάκωσε στο ξύλο για να μην μιλήσει... Η Κλειώ αναίτια αισθάνθηκε ότι κάτι κακό είχε κάνει... και δεν μπορούσε να καταλάβει τι ακριβώς... Η ζωή της περνούσε με το ξύλο να μεσολαβεί των αλλεπάλληλων βιασμών... Στην πραγματικότητα όλοι γνώριζαν, πρώτα και κύρια το Κλιό και η Νόπη, αλλά κανείς δεν μιλούσε...
Περιστασιακά τη στρίμωξαν και δυό άντρες μεθυσμένοι της γειτονιάς... Ο Λόγης τη σάπισε στο ξύλο... "πουτανάκι!!!" ούρλιαζε...
Η Κλειώ στη γειτονιά είχε μόνο έναν φίλο... Τον Κυριάκο... Ήταν λίγο μεγαλύτερός της, γεροδεμένος μελαχροινός που εργαζόταν στα καράβια... Σκληρός ναυτικός... Την Κλειώ την αγαπούσε σαν αδελφή του... είχαν μεγαλώσει μαζί... Κάπου, κάπου αυτός γύριζε από τα μπάρκα και την έβγαζε έξω... ήταν το μόνο τρυφερό που θυμόταν από την σύντομη εφηβεία της...Ένα απόγευμα η Κλειώ δεν ήθελε να γυρίσει σπίτι... όχι το σπίτι ήταν χειρότερο από οτιδήποτε άλλο. Αισθάνθηκε ότι ήθελε πρώτα και κύρια να σκοτώσει τους δικούς της... Το ζήτησε από τον Κυριάκο, να την βοηθήσει... του είπε και το "μυστικό" της... Εκείνος έκανε να την χτυπήσει... "Για τη σκέψη" της είπε "να σκοτώσεις άνθρωπο...". Αντ' αυτού της έδωσε λεφτά και της είπε να φύγει αξημέρωτα με το νυχτερινό τραίνο για Αθήνα... Την έστειλε σε μια θειά του στην Αχαρνών... "Δεν είναι παλάτι εκεί... μπουρδέλο είναι... Αλλά η Ελένη είναι άγιος άνθρωπος... θα σε φροντίσει..." Της έγραψε τη διεύθυνση, αγκαλιάστηκαν και πήρε το νυχτερινό τραίνο σε μιαν επαρχιακή πόλη που άρχιζε να σκοτεινιάζει πνιγμένη στη λάσπη και τη βροχή...
Στην Αθήνα στην Αχαρνών, η "θεία" είχε πεθάνει... Η κακή υγειινή τότε θέριζε... Την περιμάζεψε μιαν άλλη γραία, παλιά κοκότα... Οι επιλογές δεν ήταν πολλές... Ξεκίνησε το αρχαιότερο επάγγελμα η Κλειώ σε ηλικία των 14ρων ετών, χωρίς να την ρωτήσει κανένας... Ένα καλό βρωμόξυλο από τον Παράσχο, τον μαχαιροβγάλτη του "μαγαζιού", δυό απειλές ότι θα την "ταχυδρομούσαν" στους δικούς της, η ξελιγωτική πείνα-είχε να φάει 3 μέρες-όλα έπαιξαν λίγο πολύ το ρόλο τους... Κυρίως η απέραντη ομίχλη του μυαλού της που θόλωνε τα πάντα, η θλίψη της... Στο κάτω, κάτω δεν θα έκανε τίποτε διαφορετικό από αυτό που έκανε κάθε ημέρα σπίτι της... ότι συχαινόταν δηλαδή περισσότερο... "να κάνουν εμετό οι άνδρες πάνω της"... κάπως περίπου έτσι το αισθανόταν... Σιχαινόταν τον εαυτό της... Από εκεί άρχισε και η κακή υγεία της, γιατί δεν μπορούσε να φάει τίποτε πλέον... ολοένα ξερνούσε... έτρωγε ελάχιστα, λίγο ξερό μπαγιάτικο ψωμί με λάδι, λαδάκι του θεού... όλα τα άλλα της έφερναν αναγούλα... Αλλά είπαμε, "για λίγο θα είναι Κλειώ να σταθείς στα πόδια σου και μετά...."
Η Αλήθεια είναι ότι δυό φορές που κάπως ματσώθηκε σκέφτηκε να φύγει... ράφτρα, παραδουλέφτρα ή ότι άλλο... και τις δύο απέτυχε... Τη δεύτερη, μόλις η γειτονιά έμαθε ποιά ήταν -ελαίω Παράσχου-οι γείτονες τη σάπισαν στο ξύλο για να μην τους μαγαρίσει... Οι γυναίκες έδερναν περισσότερο... Μια εβδομάδα στον Ευαγγελισμό για να συνέλθει... Της έκαναν και ορούς γιατί ήταν αδύνατη... κακόφαγη... Ξαναγύρισε στο βούρκο... "Η Ελλάδα είναι ένας τούρκικος καμπινές... Έρχεται ο καθένας και κάνει την ανάγκη του... Εκεί μέσα στην τρύπα είσαι εσύ Κλειώ..." έλεγε στον εαυτό της... Δούλευε σκληρά για τα ελάχιστα... Από αργά το απόγευμα έως ώτου έβγαινε ο ήλιος το επόμενο πρωΐ έπαιρνε πελάτες ασταμάτητα... μετά κακοκοιμόταν... Μόνο εκεί καταμεσήμερο γαλήνευε... έτρωγε κάτι πρόχειρο-αυτό ήταν όλο κι όλο- και αν δεν έκανε εμετό, έπινε κι έναν καφέ... εκεί έκανε ένα πακέτο τσιγάρα... γαλήνευε... Αργά το απόγευμα έπινε το πρώτο ποτηράκι, για να αντέξει τη βρώμα και την απλυσιά που έπρεπε να υπομένει όλο το βράδυ... Οι άλλες "συναδέλφισσες" -"συνυφάδες" αποκαλούνταν-κάπνιζαν χασίς... οι χειρότερες πρέζα... Η Κλειώ απείχε από όλα αυτά... μακριά... "έκαιγαν τα μυαλά" τα έκαναν "ζουμί"... έλεγε... Στην πραγματικότητα σε όλη της τη ζωή έλπιζε ότι θα ξεφύγει από εκεί... "Την άλλη φορά να δεις θα τα καταφέρω"...
"Αχ, Κλειώ, Κλειώ... υπάρχει άραγες χειρότερα από εδώ?"... Κι όμως σε εκείνον τον τόπο και το χρόνο, η Κλειώ βρήκε χωρίς να το θέλει τον έρωτα... για λίγο όπως όλα τα καλά στη ζωή της... μα τον μοναδικό... Ήταν ένα πανέμορφο αγόρι, ντροπαλό, μα τόσο όμορφο... Σε κάποιο άλλο σύμπαν, αυτός θα ήταν ο πριγκηπόπουλο και η Κλειώ η Χιονάτη... αλλά εκεί στο βούρκο, το μόνο που του ζήτησε ήταν να βρίσκονται κρυφά... μακριά από εκείνον τον απόπατο... Αυτός ήταν διάσημος τότε φέρελπις νέος... Χωρίς να το θέλει κι αυτός την είχε ερωτευτεί... έπαιρνε μια κούρσα και πήγαιναν στη θάλασσα... Όλο αυτό δεν διήρκεσε παρά ένα καλοκαίρι, εκείνο το καλοκαίρι του 1968, το μόνο καλοκαίρι της ζωής της Κλειούς...
Απότοκο του παράνομου έρωτα για την Κλειώ, αν και τόσο έμπειρη, ήταν να μείνει έγκυος... "Κοίτα να δεις πουτάνα ζωή... " μονολογούσε... "Αντί να ξεφύγω, μου δίνεις μια να πνιγώ στα σκατά...". Μετά γεννήθηκε ένα αγόρι, όμοιο κι απαράλλαχτο με τον πατέρα του... Τόσο η κύηση όσο και η γέννα, ήταν εφιάλτης για την Κλειώ... την κατέστησε για το επάγγελμα βλέπεις άχρηστη... Κι ο Παράσχος για να μην πειράξει το παιδί στην κοιλιά βαρούσε δυνατά μόνο στο πρόσωπο... και οι "συνυφάδες" την έφτυναν... Μα η Κλειώ που να το ρίξει... αγαπούσε τόσο τον νέο εκείνο... Μόλις του το είπε, εκείνος της είπε απλά ότι δεν θα την ξανάβλεπε, ότι δεν θα αναλάμβανε καμία ευθύνη και "καλά θα κάνει να το ρίξει το μπασταρδάκι της"... Ήταν εκείνη η λέξη: "μπασταρδάκι" που ατσάλωσε το αγύριστο κεφάλι της Κλειούς... Γέννησε ένα υγιέστατο αγοράκι... Όλα τα κορίτσια, τα "φυσιολογικά" γεννούσαν σε μαιευτήριο, με γλυκά, λουλούδια... Η Κλειώ, γέννησε στο μπουρδέλο-την ψυχοπόνεσαν τελικά οι συνυφάδες-με μια μεθυσμένη μαία και μια ηλεκτρική θερμάστρα...
Ένα απόγευμα η Κλειώ γύριζε από ένα "τυχερό"... μια βίζιτα σε ένα γέρο συνταξιούχο δικαστικό... Το μάτι της σπίθα, είδε περίεργη κίνηση στο "μαγαζί"... κι έναν αθίγγανο...Εννόησε η Κλειώ και αμέσως έβαλε τις φωνές... Από απέναντι βγήκε ο μόνος φίλος που είχε στη ζωή της... η "Αλεξία" ένας κίναιδος που ήταν αρσενική πόρνη... Η "Αλεξία" έβγαλε ένα περίστροφο και πήγαν στο μπουρδέλο... Κάποιοι αθίγγανοι κατέβαζαν το μωρό φασκιωμένο... Τους σταμάτησε... Εμφανίστηκε οργίλος ο Παράσχος... Η Κλειώ άρπαξε το όπλο και του το κάρφωσε στο κούτελο... "Σε σκοτώνω σαν σκουλήκι μαλάκα!"... του είπε... Το μωρό γύρισε στην κούνια του, ο Παράσχος ομολόγησε ότι "το ομορφόπαιδο-δηλαδή ο πατέρας του μωρού- του τηγάνισε 5 χιλιάρικα και η οικογένειά του -οι λεφτάδες- είχαν βρει τους τσιγγάνους για να δώσουν το παιδί... Η Κλειώ τελικά κράτησε το μωρό... ένα ακόμη βάσανο, ένας παραπάνω σταυρός στη ζωή της... μαζί και τα δεσμά της, αφού για να το μεγαλώσει δεν θα έφευγε ποτέ από εκείνον τον βρωμότοπο... Η "Αλεξία" δήλωσε το παιδί για δικό του... Τουλάχιστον είχε ένα επώνυμο... δεν ήταν "μπασταρδάκι"...
Λίγο μετά τη γέννα, ένα βράδυ εμφανίστηκε ο πατέρας της ο κυρ-θεολόγης... Της ζήτησε να τον συγχωρέσει... "Μόνο άσε μας να τον βλέπουμε" της είπε... Η Κλειώ δεν του μίλησε... Γι' αυτήν, ο πατέρας της είχε πεθάνει από τα 12 της... έλεγε άλλωστε σε όλους ότι ήταν πεντάρφανη... Όμως τα καλοκαίρια τον έστελνε στην επαρχιακή πόλη να περάσει λίγο χρόνο με τους παπούδες του... Εκεί γνώρισα κι εγώ τον Κωστάκη, από τα 5 του... Παραθερίζαμε στην ίδια πόλη τα καλοκαίρια...ένα παιδί σωστό δαρμένο σκυλί... Η μητέρα μου μου είπε πως έπρεπε να τον κάνω παρέα... "αμαρτία είναι"... Έτσι έζησα τον Κωστάκη λίγα από τα πρώτα του καλοκαίρια, όπου από δαρμένο σκυλί αργότερα θα μετατρεπόταν σε σωστό αγρίμι... Εκεί στα 1977 ήταν γεμάτος χαρά... Θα ερχόταν η Μητέρα του να κάνει μπάνια... διακοπές!!! Εκεί πρωτοείδα την Κλειώ... Σήμερα που ξαναφέρνω στη μνήμη μου τις σκόρπιες ξεθωριασμένες εικόνες, μόνο κάτι σαν τη Μαλένα μπορώ να φανταστώ, αλλά απείρως ομορφότερη... Ο Κωστάκης έλαμπε... έτρεχε σαν κουτάβι γύρω από τη Μητέρα του... Αύγουστος του 1977 και σύντομα θα είχαμε εκλογές... τα μεγάφωνα από τα περιφερόμενα αυτοκίνητα μας ξεκούφαιναν με άθλιες μουσικές... Μόνο η Κλειώ ήταν ατάραχη, αδιάφορη... κάπνιζε συνέχεια...
Τέσσερα χρόνια μετά, 1981, τέλη Αυγούστου... Ο Κωστάκης είχε θεριέψει, είχε γίνει σωστός άντρας... Ήμουν από τους ελάχιστους που είχε φίλους, τουλάχιστον τα καλοκαίρια... Τότε πάλι πλησίαζαν εκλογές... Για την Κλειώ όλα αυτά ήταν αδιάφορα... Η φτωχή διατροφή και οι άθλιες συνθήκες υγιεινής, είχαν συμβάλει στην κακή της υγεία... Φυματίωση... "Εμείς φεύγουμε νέοι, δεν μολύνουμε πολύ τον τόπο με τα βήματά μας", έλεγε η "Αλεξία"... Οι περισσότερες συνυφάδες της είχαν "φύγει" ήδη από την πρέζα... Ένα χρόνο πριν είχε πεθάνει και η "Αλεξία"... Η Κλειώ αρρώστησε βαριά... μπήκε με μέσον -έναν τακτικό πελάτη- στον Ευαγγελισμό... Είχε περάσει 10 μέρες σε έναν άθλιο θάλαμο χωρίς να την επισκεφθεί κανείς... Στην Αθήνα του 1981 ο κόσμος έβραζε για αλλαγή... Η Κλειώ έβραζε στον πυρεττό... "Αχ Κλειώ" μονολόγησε στον εαυτό της ένα απόγευμα του Σεπτέμβρη... "Υπάρχει άραγε κάτι χειρότερο από εδώ?"... Λιόγερμα, κι ήταν η ώρα που χαλάρωνε... ξεψύχησε ύστερα από λίγο, μόνη αβοήθητη κι άσημη σε έναν αδιάφορο κόσμο που ετοιμαζόταν τότε ν' αλλάξει...
Ο Κωστάκης αναγκαστικά πήγε μόνιμα στους παπούδες του... Ήταν το τελευταίο καλοκαίρι που παραθερίζαμε σε εκείνη την πόλη... και η τελευταία φορά που είδα τον κωστάκη παιδί... "Μην κάνεις παρέα με τον χτικιάρη!" έλεγαν τα άλλα παιδιά της γειτονιάς, καθώς στην αμείλικτη εφηβική μας ηλικία με τα τσιγάρα μας στο χέρι παριστάναμε τους άντρες... Όμως εγώ τον έκανα παρέα... "Αμαρτία ήταν". Μετά δεν ξαναειδωθήκαμε παρά μετά από πολλά χρόνια τυχαία... Η Κλειώ, δυό μόνο φίλους είχε που έλεγε- εξομολογιόταν τον πόνο της... Τον Κυριάκο που πνίγηκε εκεί κάπου στα 70ς... και τη μητέρα μου... Ένα βράδυ πριν χρόνια που ανακάλεσα στη μνήμη μου τους ανθρώπους εκείνους και ιδίως την Κλειώ που πέθανε νέα 40 ετών, η μητέρα μου, μου διηγήθηκε την πραγματική της ιστορία, όχι εκείνη που γνώριζα... Αμείλικτη, στυφή ιστορία... κοφτερή σαν ατσάλι... έτσι αποφάσισα να την ξυπνήσω λίγο από το βαθύ της ύπνο... της το χρωστούσαμε κάπως... "αμαρτία ήταν"...
Για λόγους ευνόητους άλλαξα μόνο τα ονόματα και κάποια ελάχιστα τοπωνύμια... όλα τα άλλα όμως είναι αυθεντικά... μασίφ... σε μιαν Ελλάδα που θα άλλαζε... αλλά δεν...
↧
Από την Κύπρο
Εσιέστην η Φανού!!!
- Μάμα θέλω λεφτά!!!!!
- Μα γιατί;;
- ΕΠΕΙΔΗ ΕΠΗΑ ΣΤΟ ΦΑΚΙΝ ΑΤΜ ΤΖΙΑΙ ΕΠΙΑΑ ΑΠΠΑΡΟΝ!!!!
Έχω κάτι νεύρα νααααααααα!!!!!!!!μάδερ φάκερ!!!
Ήρτεν η κοπελλούα τζιαι αντί να περάσω πούππα (οκ επέρασα μεν λαλώ σούρτες) είχα στον νου μου την ΤΡΟΙΤΑ , την ΕΛΑ ΝΑ ΦΑΜΕ ΜΑΝΑ ΜΟΥ, το μαλακίζειν εστίν φιλοσοφείν τζιαι μιαν φάουσαν άγχος που τους γυρώ μου ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΑΛΑΚΙΕΣ ΑΛΛΩΝ!!!!!!
ΡΕ ΜΑ ΣΟΒΑΡΟΜΙΛΑΤΕ;;;;Τί θα πει εννά μας πιάσετε τα λεφτά με το έτσι θέλω ρε κουμπάρε;;;Εν μαζί που τα δουλεύκουμε;;;Τζιαι ΟΚ πιάστε τα το κέρατο μου μέσα!!!!ΠΟΙΑ Η ΕΓΓΥΗΣΗ ΟΤΙ ΕΝ ΘΑ ΜΟΥ ΣΥΝΑΞΕΤΕ ΤΖΙΑΙ ΑΛΛΑ!!!!ΟΤΙ ΕΝ ΘΑ ΜΟΥ ΣΥΝΑΞΕΤΕ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΜΟΥ!!!ΟΤΙ ΕΝ ΘΑ ΜΟΥ ΣΥΝΑΞΕΤΕ ΤΖΙΑΙ ΤΑ ΣΟΥΤΙΕΝ ΜΟΥ!!!!
Η φτωσιή η Ντέμη επαρακολούθαν τις εξελίξεις τζιαι έπιανεν την το αμόκ γιατί τούντες σούρτες ζει τες στην Ελλάδα μεγαλοπρεπέστατα! Απλά έκαμεν της εντύπωση το απότομο του πράματος! Ούλλη την ώρα εμάσιετουν:
- Μα πώς έτσι ξαφνικά ρε παιδί μου;;;;Τί θα πει δεν μπορείς να πάρεις τα λεφτά σου;;;;
Τί εννοείς Ντέμη;;Α;;;Α;;;ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΞΕΡΕΙΣ ΤΙ ΘΑ ΠΕΙ;;;;
Ε αν δεν ξέρεις γουέλκαμ του Σάιπρους!!!!Τον Χριστόφκια ξέρεις τον;;;Αν πάλε όι σιέσε μέσα! Τζιαι τί εννοείς ότι εν το περίμενες!!ΕΠΕΡΙΜΕΝΑ ΤΟ ΕΓΩ;;;;;;Επερίμενεν το ο αρφός της κολλητής που εφύλαεν λεφτά ο άδρωπος να πιάσει σπίτι τζιαι ξαφνικά χάνει 20 000;;;;Λλίον πριν κλείσει την συμφωνία;;;;
Επερίμενεν το ο Κιλλ;;;;;;;Που εφύλαεν λεφτά για να ξεκινήσει την δουλειά το καλοτζιαίρι τζιαι τωρά έτα τζιαμέ τζιαι έπιαν τον η κατάθλιψη;;;;Επερίμενεν το η Μαριάννα;;;;Επερίμενα το εγώ που χάνω με το έτσι θέλω ενάμιση δόση για το σπίτι;;;;;;;;;;;;;;Την στιγμή που μας εκάμαν ήδη περικοπές του κώλου τζιαι εκόψαν μας ως τζιαι τον 13ο;;;;;Πάμε καλά ρε;;;;;
Εγύρισεν μου σιόρ!!!!!Εν πράματα τούτα;;;;Θέλετε να κόψετε;;;;Γιατί εν παέννετε στον Σιακκόλα να του τα συνάξετε;;Στον Λανίτη!!!Στον Πηλακούτα;;;;Γιατί εμείς πάλε;;;;
Τζιαι να σιέρεστε παλιο ρεμάλια που εννά ξανάρτει η Ντέμη το επόμενο γουίκεντ γιατί ήταν να σας βάλω πόμπαν που μου σπάσατε τα νεύρα!!!!Τζιαι τούντην φορά εννά τα κλείσω ούλλα ρε!!!Τζιαι τηλεοράσεις τζιαι ράδια τζιαι ίντερνετ τζιαι την πόρτα τζιαι τα παράθυρα τζιαι τα αυτιά μου τζιαι ούλλα!!!!!!!!!!!!!¨Ετσι τζιαι αλλιώς τζιαι που ασχολήθηκα τί εκατάλαβα ρε σιήροι! Έχασα τον χρόνο μου!!!Τίποτε άλλο!!!!!Εννά αλλάξει κάτι;;;Εννά αλλάξετε εσείς;;;;Τζιαι κατά τα άλλα σάλος λαλεί στην Ελλάδα με έναν ποδοσφαιριστή που έκαμεν ναζιστικό χαιρετισμό!!!!¨Οι Λαομόν!!!!!
Εσείς είσαστε πιο Χιτλερικοί τζιαι που τον Φύρερ!!!
Πάω να φάω στην μάμα που σας σιέζει τζιαι κάμει σας ολόσκατους!!!!Τζια αύριο μεν σας φανιστεί να μεν ανοίξετε το ΑΤΜ!!!!Γιατί εννά το τραβήσω να πάει!
Ηλίθιοι!!!!!Άχρηστοι!!!!!Σκατάες!!!!!!!!!!!!!!!
Άτε καλημέρα! Τζιαι καλό ταξίδι αγάπη μου!!!Ήδη πεθυμώ σε...
- Μα γιατί;;
- ΕΠΕΙΔΗ ΕΠΗΑ ΣΤΟ ΦΑΚΙΝ ΑΤΜ ΤΖΙΑΙ ΕΠΙΑΑ ΑΠΠΑΡΟΝ!!!!
Έχω κάτι νεύρα νααααααααα!!!!!!!!μάδερ φάκερ!!!
Ήρτεν η κοπελλούα τζιαι αντί να περάσω πούππα (οκ επέρασα μεν λαλώ σούρτες) είχα στον νου μου την ΤΡΟΙΤΑ , την ΕΛΑ ΝΑ ΦΑΜΕ ΜΑΝΑ ΜΟΥ, το μαλακίζειν εστίν φιλοσοφείν τζιαι μιαν φάουσαν άγχος που τους γυρώ μου ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΑΛΑΚΙΕΣ ΑΛΛΩΝ!!!!!!
ΡΕ ΜΑ ΣΟΒΑΡΟΜΙΛΑΤΕ;;;;Τί θα πει εννά μας πιάσετε τα λεφτά με το έτσι θέλω ρε κουμπάρε;;;Εν μαζί που τα δουλεύκουμε;;;Τζιαι ΟΚ πιάστε τα το κέρατο μου μέσα!!!!ΠΟΙΑ Η ΕΓΓΥΗΣΗ ΟΤΙ ΕΝ ΘΑ ΜΟΥ ΣΥΝΑΞΕΤΕ ΤΖΙΑΙ ΑΛΛΑ!!!!ΟΤΙ ΕΝ ΘΑ ΜΟΥ ΣΥΝΑΞΕΤΕ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΜΟΥ!!!ΟΤΙ ΕΝ ΘΑ ΜΟΥ ΣΥΝΑΞΕΤΕ ΤΖΙΑΙ ΤΑ ΣΟΥΤΙΕΝ ΜΟΥ!!!!
Η φτωσιή η Ντέμη επαρακολούθαν τις εξελίξεις τζιαι έπιανεν την το αμόκ γιατί τούντες σούρτες ζει τες στην Ελλάδα μεγαλοπρεπέστατα! Απλά έκαμεν της εντύπωση το απότομο του πράματος! Ούλλη την ώρα εμάσιετουν:
- Μα πώς έτσι ξαφνικά ρε παιδί μου;;;;Τί θα πει δεν μπορείς να πάρεις τα λεφτά σου;;;;
Τί εννοείς Ντέμη;;Α;;;Α;;;ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΞΕΡΕΙΣ ΤΙ ΘΑ ΠΕΙ;;;;
Ε αν δεν ξέρεις γουέλκαμ του Σάιπρους!!!!Τον Χριστόφκια ξέρεις τον;;;Αν πάλε όι σιέσε μέσα! Τζιαι τί εννοείς ότι εν το περίμενες!!ΕΠΕΡΙΜΕΝΑ ΤΟ ΕΓΩ;;;;;;Επερίμενεν το ο αρφός της κολλητής που εφύλαεν λεφτά ο άδρωπος να πιάσει σπίτι τζιαι ξαφνικά χάνει 20 000;;;;Λλίον πριν κλείσει την συμφωνία;;;;
Επερίμενεν το ο Κιλλ;;;;;;;Που εφύλαεν λεφτά για να ξεκινήσει την δουλειά το καλοτζιαίρι τζιαι τωρά έτα τζιαμέ τζιαι έπιαν τον η κατάθλιψη;;;;Επερίμενεν το η Μαριάννα;;;;Επερίμενα το εγώ που χάνω με το έτσι θέλω ενάμιση δόση για το σπίτι;;;;;;;;;;;;;;Την στιγμή που μας εκάμαν ήδη περικοπές του κώλου τζιαι εκόψαν μας ως τζιαι τον 13ο;;;;;Πάμε καλά ρε;;;;;
Εγύρισεν μου σιόρ!!!!!Εν πράματα τούτα;;;;Θέλετε να κόψετε;;;;Γιατί εν παέννετε στον Σιακκόλα να του τα συνάξετε;;Στον Λανίτη!!!Στον Πηλακούτα;;;;Γιατί εμείς πάλε;;;;
Τζιαι να σιέρεστε παλιο ρεμάλια που εννά ξανάρτει η Ντέμη το επόμενο γουίκεντ γιατί ήταν να σας βάλω πόμπαν που μου σπάσατε τα νεύρα!!!!Τζιαι τούντην φορά εννά τα κλείσω ούλλα ρε!!!Τζιαι τηλεοράσεις τζιαι ράδια τζιαι ίντερνετ τζιαι την πόρτα τζιαι τα παράθυρα τζιαι τα αυτιά μου τζιαι ούλλα!!!!!!!!!!!!!¨Ετσι τζιαι αλλιώς τζιαι που ασχολήθηκα τί εκατάλαβα ρε σιήροι! Έχασα τον χρόνο μου!!!Τίποτε άλλο!!!!!Εννά αλλάξει κάτι;;;Εννά αλλάξετε εσείς;;;;Τζιαι κατά τα άλλα σάλος λαλεί στην Ελλάδα με έναν ποδοσφαιριστή που έκαμεν ναζιστικό χαιρετισμό!!!!¨Οι Λαομόν!!!!!
Εσείς είσαστε πιο Χιτλερικοί τζιαι που τον Φύρερ!!!
Πάω να φάω στην μάμα που σας σιέζει τζιαι κάμει σας ολόσκατους!!!!Τζια αύριο μεν σας φανιστεί να μεν ανοίξετε το ΑΤΜ!!!!Γιατί εννά το τραβήσω να πάει!
Ηλίθιοι!!!!!Άχρηστοι!!!!!Σκατάες!!!!!!!!!!!!!!!
Άτε καλημέρα! Τζιαι καλό ταξίδι αγάπη μου!!!Ήδη πεθυμώ σε...
↧
Εν Αθήναις....σε μια γειτονιά
Πόσο πίσω σε πάει αυτή η ασπρόμαυρη φωτογραφία από μια γειτονιά
της Αθήνας.
Ο τερματοφύλακας κάτω από το κλειστό πατζούρι που είχε φροντίσει
να το κάνει η νοικοκυρά για να γλυτώσει το τζάμι.
Χωματόδρομος....κοντά παντελόνια...
Θυμήθηκα ένα από τα παιδιά της παρέας εκείνων των χρόνων....
Έμενε με τον πατέρα του ...είχε χάσει την μάνα του....είχε την γειτονιά όμως.
Ο πατέρας του δούλευε σε εργοστάσιο και έφευγε πρωϊ....η σπιτονοικοκυρά
τον είχε αναλάβει μαζί με τις γειτόνισες της αυλής...εκείνη σαν διαβασμένη
(του σχολαρχείου) τον διάβαζε.
Δεν γνωρίζω τι απέγινε γιατί άλλαξα γειτονιά...ήταν κι αυτός στην μετακόμιση
όπως και τα υπόλοιπα παιδιά..
Τον πρώτο καιρό επισκεπτόσουνα την παλιά γειτονιά...μάθαινες για τους παλιούς
φίλους.
Με τον καιρό χανόσουνα...είχες νέα παρέα αλλά όχι για πολύ και αυτό το γνώριζες και απλά περίμενες πότε θα ερχότανε το φορτηγό να φορτώσει πάλι
το τραπέζι....τις καρέκλες...την ντουλάπα.....
Πίσω στα παλιά
↧
↧
Ο επόμενος παρακαλώ....
↧
Article 9
Τελικά μετά την σύσκεψη των αρχηγών κομμάτων ψηφίζουν ΟΧΙ οι Κύπριοι....αρχίζει η συνεδρίαση της Κυπριακής Βουλής
απέχει ο Συναγερμός!
↧
Στου Όθωνα τα χρόνια
Ο Θεόδωρος Βελλιανίτης (1863-1934) εσπούδασεν φιλολογίαν, κατόπιν επεδόθη στη λογοτεχνία και δημοσιογραφία. Άφησε τεράστιο λογοτεχνικό έργο. Σ' χρονογράφημα του στην εφημερίδα "Ελεύθερος Τύπος", 28-8-1916, με τίτλο "Μάϊφαρτ" αναφέρεται στου ΌΘωνα τα χρόνια:
"... Η Ελλάς υπό τον ζυγόν των Τούρκων δεν ηδυνήθη να παρακολουθήση τας νεωτέρας προόδους εις τας τέχνας και εις τας επιστήμας. Εστερείτο απείρων πραγμάτων, τα οποία δεν είχον εισαχθή εις το βίον. Ο Καποδίστρια ευρεθείς προς τοιαύτης εημιάς πρακτικών γνώσεων εν Ελλάδι, εσκέφθη ν' αποστείλη μερικούς νέους να σπουδάσουν τέχνας εις την Αυστρίαν και την Ελβετίαν. Ο Όθων ενέκρινεν ότι λυσιτελέστερον ήτο να μετακαλέση τοιούτους πρωτοτεχνίτας εκ Βαυαρίας, οι οποίοι να διδάξουν τους υπηκόους του τας τέχνας ταύτας.
Πόσοι δεν ήλθον τότε! Αρτοποιοί, κλειθροποιοί, σαγματοποιοί, σιδηρουργοί, ράπται, βιβλιοδέται, επιπλοποιοί και λοιποί άλλοι τεχνίται, οίτινες εδίδαξαν τα τέχνας των εις τους Έλληνας. Οι πλείστοι εξ αυτών παρέμενον εις την Ελλάδα και μετά την ψήφισιν του Συντάγματος ακόμη, ότε απηλάθησαν οι στρατιωτικοί Βαυαροί. Το περίεργον δε είναι ότι και ούτοι είχον συμμεθέξει της "επαναστάσεως εκείνης και έτρεχον έχοντες επί κεφαλής τον Καλλέργην και ζητούντες σύνταγμα παρά του Όθωνος.
Ο Ροδόλφος Μάϊφαρτ ήτο Βαυαρός, ελθών πολλά έτη κατόπιν της ελεύσεως του βασιλέως Όθωνος εις τας Αθήνας. Ήτο εξ εκείνων οίτινες ήρχοντο όπως διδάσκουν τέχνας, αϊ οποίοι δεν ήσαν εν χρήσει πρότερον εν Ελλάδι. Ήλθε να διδάξη την βιβλιοδετικήν, πολλοί δε εκ του εργαστηρίου του εξήλθον βιβλιοδέται. Οπωσδήποτε ο Μάϊφαρτ δεν παρέμεινεν επί μακρόν βιβλιοδέτης. Το κατάστημα του ευρίσκέτο κατ' αρχάς εις την οδόν Ερμού, εκεί παρά την παλαιαν οικίαν του Γεωργίου Σκουζέ, ένθα το πασίγνωστον τότε καθ' όλην την Ανατολήν Τραπεζιτικόν γραφείον του. Το κατάστημα του Μάϊφαρτ μετά την εμφάνισίν του απετέλεσε μίαν κοινωνικήν πρόοδον. Αντί των μικρών, των εβραϊκών, των ευθυνών και πρωτοτύπων αντικειμένων, άτινα επρομήθευε εις την πρωτεύουσαν αντικείμενα από τη βιομηχανία της υαλουργίας και του σιδήρου. Ο Μάϊφαρτ είναι ο πρώτος εισαγαγων αντικείμενα τοιαύτης φύσεως, έχοντας καλλιτεχνικήν αξίαν.
Τότε κατά πρώτον εφάνησαν πλαίσια εξ ορειχάλκου επιχρυσωμένα, ανθοδόχαι έχουσαι βάσεις καλλιτεχνικώς γεγλυμμένας, ωρολόγια με αγαλμάτια, σάκκοι ταξειδίου εκ μαροκινού δέρματος, αλλά αντικείμενα της δερματουργικής Βιομηχανίας και άλλα τινά είδη εκ χαλκού, τα οποία τόσον ωραία και τόσον καλλιτεχνικά ήσαν, ώστε ζήτημα είναι αν ευρίσκη τις σήμερον πλέον παρόμοια, ότε η τέχνη δια της Γερμανίας έλαβε την οδόν των ευθυνών και του χυδαίου εμπορίου.
Ο Μάϊφαρτ κέρδιζεν αφθόνως τουλάχιστον όσων ήτο δυνατόν από μίαν πόλιν μικράν, της οποίας η κοινωνία ήτο τότε πτωχή και εδυσκολεύετο να διακρίνη την διαφοράν των αντικειμένων της τέχνης, άτινα εξέλεγεν ο Μάϊφαρτ μεταβαίνων εις Παρισίους κατ' έτος, από εκείνα τα οποία έφερον εις Νυρεμβέργης οι πλανόδιοι ίσραηλίται, οι περιφέροντες τα κάνιστρά των με τους μαστραπάδες των. Οι δύσκολοι όμως χρόνοι δεν ήργησαν να φθάσουν. Ο Μάϊφαρτ δαπανών ασώτως, δεν εσυλλογίσθη ότι θα ήρχοντο και αϊ ισχναί αγελάδες του ενυπνίου του Φαραώ. Τα μέσα περιωρίσθησαν και η στενοχώρια δεν εβράδυνε να κρούση την θύραν του. Αι Βιεννέζες δεν τον επλησιαζων, αλλ' ο βίος του γλεντζέ παρέμεινεν εις αυτόν ως έξις αθεράπευτος. Ενεφανήσθει τότε επί σκηνής η Ζανδαρά, μία πολύπειρος τραγουδίστρια του καφέ-σαντάν και ήρχισε μετ' αυτής έρωτας. Η Ζανδαρά είχε διασαλεύσει τας φρένας της Αθηναϊκής νεολαίας. Κάθε νύκτα οι νέοι των Αθηνών την "έπνιγον" εις την σαμπάνιαν. Ενίοτε το μικρόν της πέδιλον εχρησίμευεν ως κύπελλον, εξ ου ερρόφων τον αφρίζοντα οίνον οι αφρόντιστοι νεανίαι της εποχής εκείνης. Αλλοτε πάλιν η "σεμνή" Ζανδαρά εχόρευεν επάνω εις την Τράπεζαν χορούς άσεμνους και γυμνή καθώς ήτο, την έλουον με σαμπάνιαν. Ακριβώς τότε ήτο η εποχή καθ' ην η πηγή των εκατονταφράγκων του Μάϊφαρτ είχε στερεύσει. Έτρεχε και αυτός όπισθεν της Ζανδαράς, αλλ' ως παρακεντές και ως διασκεδάζων αυτή και τους φίλους της.
Ο Μάϊφαρτ επιστρέψας προσωρινώς εις Μόναχον, πλησίον της χρηστής συζύγου του, μιας καλοκάγαθης Βαυαρίδος, απήλθε πράγματι το επόμενον έτος εις Βιέννην προς εξεύρεσιν άλλης. Οικονομικοί λόγοι τον εξηνάγκασαν και πάλιν να επιστρέψη εις Μόναχον. Εκεί τον βρήκε ο θάνατος, πτωχόν και άσημαντον.
πηγή
"... Η Ελλάς υπό τον ζυγόν των Τούρκων δεν ηδυνήθη να παρακολουθήση τας νεωτέρας προόδους εις τας τέχνας και εις τας επιστήμας. Εστερείτο απείρων πραγμάτων, τα οποία δεν είχον εισαχθή εις το βίον. Ο Καποδίστρια ευρεθείς προς τοιαύτης εημιάς πρακτικών γνώσεων εν Ελλάδι, εσκέφθη ν' αποστείλη μερικούς νέους να σπουδάσουν τέχνας εις την Αυστρίαν και την Ελβετίαν. Ο Όθων ενέκρινεν ότι λυσιτελέστερον ήτο να μετακαλέση τοιούτους πρωτοτεχνίτας εκ Βαυαρίας, οι οποίοι να διδάξουν τους υπηκόους του τας τέχνας ταύτας.
Πόσοι δεν ήλθον τότε! Αρτοποιοί, κλειθροποιοί, σαγματοποιοί, σιδηρουργοί, ράπται, βιβλιοδέται, επιπλοποιοί και λοιποί άλλοι τεχνίται, οίτινες εδίδαξαν τα τέχνας των εις τους Έλληνας. Οι πλείστοι εξ αυτών παρέμενον εις την Ελλάδα και μετά την ψήφισιν του Συντάγματος ακόμη, ότε απηλάθησαν οι στρατιωτικοί Βαυαροί. Το περίεργον δε είναι ότι και ούτοι είχον συμμεθέξει της "επαναστάσεως εκείνης και έτρεχον έχοντες επί κεφαλής τον Καλλέργην και ζητούντες σύνταγμα παρά του Όθωνος.
Ο Ροδόλφος Μάϊφαρτ ήτο Βαυαρός, ελθών πολλά έτη κατόπιν της ελεύσεως του βασιλέως Όθωνος εις τας Αθήνας. Ήτο εξ εκείνων οίτινες ήρχοντο όπως διδάσκουν τέχνας, αϊ οποίοι δεν ήσαν εν χρήσει πρότερον εν Ελλάδι. Ήλθε να διδάξη την βιβλιοδετικήν, πολλοί δε εκ του εργαστηρίου του εξήλθον βιβλιοδέται. Οπωσδήποτε ο Μάϊφαρτ δεν παρέμεινεν επί μακρόν βιβλιοδέτης. Το κατάστημα του ευρίσκέτο κατ' αρχάς εις την οδόν Ερμού, εκεί παρά την παλαιαν οικίαν του Γεωργίου Σκουζέ, ένθα το πασίγνωστον τότε καθ' όλην την Ανατολήν Τραπεζιτικόν γραφείον του. Το κατάστημα του Μάϊφαρτ μετά την εμφάνισίν του απετέλεσε μίαν κοινωνικήν πρόοδον. Αντί των μικρών, των εβραϊκών, των ευθυνών και πρωτοτύπων αντικειμένων, άτινα επρομήθευε εις την πρωτεύουσαν αντικείμενα από τη βιομηχανία της υαλουργίας και του σιδήρου. Ο Μάϊφαρτ είναι ο πρώτος εισαγαγων αντικείμενα τοιαύτης φύσεως, έχοντας καλλιτεχνικήν αξίαν.
Τότε κατά πρώτον εφάνησαν πλαίσια εξ ορειχάλκου επιχρυσωμένα, ανθοδόχαι έχουσαι βάσεις καλλιτεχνικώς γεγλυμμένας, ωρολόγια με αγαλμάτια, σάκκοι ταξειδίου εκ μαροκινού δέρματος, αλλά αντικείμενα της δερματουργικής Βιομηχανίας και άλλα τινά είδη εκ χαλκού, τα οποία τόσον ωραία και τόσον καλλιτεχνικά ήσαν, ώστε ζήτημα είναι αν ευρίσκη τις σήμερον πλέον παρόμοια, ότε η τέχνη δια της Γερμανίας έλαβε την οδόν των ευθυνών και του χυδαίου εμπορίου.
Ο Μάϊφαρτ κέρδιζεν αφθόνως τουλάχιστον όσων ήτο δυνατόν από μίαν πόλιν μικράν, της οποίας η κοινωνία ήτο τότε πτωχή και εδυσκολεύετο να διακρίνη την διαφοράν των αντικειμένων της τέχνης, άτινα εξέλεγεν ο Μάϊφαρτ μεταβαίνων εις Παρισίους κατ' έτος, από εκείνα τα οποία έφερον εις Νυρεμβέργης οι πλανόδιοι ίσραηλίται, οι περιφέροντες τα κάνιστρά των με τους μαστραπάδες των. Οι δύσκολοι όμως χρόνοι δεν ήργησαν να φθάσουν. Ο Μάϊφαρτ δαπανών ασώτως, δεν εσυλλογίσθη ότι θα ήρχοντο και αϊ ισχναί αγελάδες του ενυπνίου του Φαραώ. Τα μέσα περιωρίσθησαν και η στενοχώρια δεν εβράδυνε να κρούση την θύραν του. Αι Βιεννέζες δεν τον επλησιαζων, αλλ' ο βίος του γλεντζέ παρέμεινεν εις αυτόν ως έξις αθεράπευτος. Ενεφανήσθει τότε επί σκηνής η Ζανδαρά, μία πολύπειρος τραγουδίστρια του καφέ-σαντάν και ήρχισε μετ' αυτής έρωτας. Η Ζανδαρά είχε διασαλεύσει τας φρένας της Αθηναϊκής νεολαίας. Κάθε νύκτα οι νέοι των Αθηνών την "έπνιγον" εις την σαμπάνιαν. Ενίοτε το μικρόν της πέδιλον εχρησίμευεν ως κύπελλον, εξ ου ερρόφων τον αφρίζοντα οίνον οι αφρόντιστοι νεανίαι της εποχής εκείνης. Αλλοτε πάλιν η "σεμνή" Ζανδαρά εχόρευεν επάνω εις την Τράπεζαν χορούς άσεμνους και γυμνή καθώς ήτο, την έλουον με σαμπάνιαν. Ακριβώς τότε ήτο η εποχή καθ' ην η πηγή των εκατονταφράγκων του Μάϊφαρτ είχε στερεύσει. Έτρεχε και αυτός όπισθεν της Ζανδαράς, αλλ' ως παρακεντές και ως διασκεδάζων αυτή και τους φίλους της.
Ο Μάϊφαρτ επιστρέψας προσωρινώς εις Μόναχον, πλησίον της χρηστής συζύγου του, μιας καλοκάγαθης Βαυαρίδος, απήλθε πράγματι το επόμενον έτος εις Βιέννην προς εξεύρεσιν άλλης. Οικονομικοί λόγοι τον εξηνάγκασαν και πάλιν να επιστρέψη εις Μόναχον. Εκεί τον βρήκε ο θάνατος, πτωχόν και άσημαντον.
πηγή
↧
Ο άστεγος της τράπεζας
Δεν περιμένει να ανοίξει η τράπεζα.
Δεν αναμένει τον εφοδιασμό του ΑΤΜ με χρήματα.
Αναζητεί μονάχα μία ζεστή γωνιά στην είσοδο μιας τράπεζας…
Αναζητεί μονάχα μία ζεστή γωνιά στην είσοδο μιας τράπεζας…
Όπως βλέπετε στις φωτογραφίες, πρόκειται για έναν από τους εκατοντάδες αστέγους που έμειναν στον δρόμο και κοιμάται τα βράδια στο πλατύσκαλο τράπεζας στην Πανεπιστημίου.
↧
↧
Με γειάν το... κούρεμα!
(από την Κύπρο)
-Μα! τς! σαν τζι έπιαεν σου τα, νακκουρίν παραπάνω ο παρπέρης, τουν την στράτα?... Μα ελαώθεις τζι έκοψες τα πρώτον νούμερο?...
Έλα να σε δω που κοντά γιατί... κάτι γυαλλίζει...
ΟΥ ΜΑΝΑΜΟΥ!!!
Μα επέλλανες ολάν? ΕΞΙΟΥΡΙΣΕΣ ΤΑ ΤΕΛΕΙΑ???
Ίντα πράμα?
Έγινεν λάθος?
-...μπλα μπλα (μπλι...μπλο...μπλουυυυυυυυυυυυυυυυ)...μπλα!!!
-!!! ΟΪ ΜΑΝΑΜΟΥ!
-...μπλα μπλα (μπλι...μπλο...μπλουυυυυυυυυυυυυυυυ)...μπλα!!!
-!!! ΟΪ ΜΑΝΑΜΟΥ!
Επήες για μαλλίν τζαι ήρτες... ξιουρισμένος, δηλαδή!
Καημένε Κυπριακέ λαέ!
↧
Βρέθηκε το βιολί του μαέστρου του Τιτανικού
Το βιολί του μαέστρου της ορχήστρας του Τιτανικού βρισκόταν μέσα σε μία δερμάτινη θήκη και ανασύρθηκε σχεδόν άθικτο από την θάλασσα.
Ξαναβρέθηκε το βιολί του μαέστρου της ορχήστρας του Τιτανικού, που βυθίστηκε πριν 101 χρόνια.
Κανένα από τα οκτώ μέλη της ορχήστρας δεν επέζησε από το ναυάγιο, όμως το βιολί του 34χρονου μαέστρου της Γουάλας Χάρτλεϊ ανασύρθηκε και παραδόθηκε στην σύντροφό του Μαρία Ρόμπινσον. Το μουσικό όργανο βρισκόταν μέσα σε μία δερμάτινη θήκη και ήταν σχεδόν άθικτο, ενώ μετά τον θάνατο της Ρόμπινσον το 1939 δωρήθηκε στον Στρατό Σωτηρίας και ακολούθως κατέληξε στα χέρια μίας οικογένειας από την Αγγλία.
Επί δεκαετίες βρισκόταν το βιολί σε μία σοφίτα κάτω από την σκεπή του σπιτιού, που κατοικούσε η οικογένεια, μέχρι που απευθύνθηκαν τα μέλη της πριν επτά χρόνια σε οίκο δημοπρασιών, για να εξετάσει την αυθεντικότητα της προέλευσής του. Αυτή επιβεβαιώθηκε από μία ασημένια πλακέτα με χαραγμένη την αφιέρωση «Για τον Γουάλας, με αφορμή τον αρραβώνα μας, Μαρία».
Από το Πάσχα των καθολικών θα εκτίθεται το βιολί στο Μπέλφαστ της Βόρειας Ιρλανδίας, όπου είχε ναυπηγηθεί και ο Τιτανικός. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, δεν προβλέπεται προς το παρόν η πώλησή του, αν και η αξία του εκτιμάται ότι ξεπερνά τις 100.000 ευρώ.
↧
Αναπολώντας την Αθήνα του '60 με αφορμή μια φωτογραφία
«Ομορφη Αθήνα, πού ’ν’ τα χρόνια εκείνα, πού ’ν’ τα χρόνια εκείνα τα παλιά. πού ’ν’ τα χρόνια που ξηγιόμαστε αλάνικα και που σέρναν τα σκυλιά με τα λουκάνικα». Το 1960 το τραγούδι ήταν ήδη παλιό. Μίλαγε για μια Αθήνα που είχε ήδη χαθεί. Ομορφη, ανθρώπινη, με τα λεφτά τόσο αβέρτικα που τα σκυλιά δεν καταδεχόντουσαν να φάνε τα λουκάνικα που τα είχαν δέσει.
Πότε ήταν αυτή η Αθήνα;
Το τραγούδι δεν το έλεγε, αλλά όταν ήμουν μικρός πίστευα ότι πρέπει να ήτανε κάπου στο 1920. Την εποχή που περπατούσαν στο Ζάππειο και βλέπανε μακρυμαλλούσες, που ο μπάρμπα-Γιάννης ο κανατάς πρόσεχε να μην τον γελάσει κάποια εύμορφη κυρά και του πάρει το γαϊδούρι και του μείνει η ουρά... Ωστόσο, αν και τότε είχανε απατεώνες που προσπαθούσαν να πάρουν το γαϊδούρι, είμαι σίγουρος ότι είχανε κι ένα τραγούδι που έλεγε ότι σε μια παλιότερη Αθήνα οι κανατάδες μπορούσαν να παρκάρουν το γαϊδούρι χωρίς να φοβούνται ότι θα βρουν την ουρά. Είναι σίγουρο ότι υπήρχε, γιατί είναι στη φύση του ανθρώπου να σκέφτεται έτσι. Να σκέφτεται ότι υπήρχε μια εποχή χωρίς προβλήματα, που οι δρόμοι ήταν σαν από εικονογράφηση παραμυθιού. Κάτι σαν τη φωτογραφία της Αθήνας τα Χριστούγεννα του 1960 που κυκλοφορεί στο Διαδίκτυο και έχει μαγέψει όλο τον κόσμο. Το 1960 ήμουνα 12 χρονών. Αρκετά μεγάλος για να θυμάμαι.
Εάν η φωτογραφία -όπως αναφέρεται- είναι τραβηγμένη στα Χαυτεία, είναι η πλευρά της Πατησίων προς τη μεριά των Εξαρχείων. Ακριβώς εκεί που ήτανε η «Αλάσκα», δίπλα στο «Ροζικλαίρ», τα δύο λούμπεν σινεμά του κέντρου, όπου ταμπέλες «έλεγαν» στους λούστρους να αφήνουν τα κασελάκια τους στην είσοδο ή άλλες υπενθύμιζαν ότι απαγορεύεται το ψήσιμο της ρέγκας με εφημερίδες. Τότε που οι θεατές της πλατείας δεν καθόντουσαν ποτέ ακριβώς κάτω από τον εξώστη, καθώς δεν ήταν σίγουροι ότι κάποιος δεν θα τους έφτυνε από ψηλά ή δεν θα τον έβγαζε και θα τους κατούραγε.
Το πιθανότερο, όμως, είναι να έχει τραβηχτεί από την πρώτη πολυκατοικία της Ομόνοιας επί της Σταδίου, που μόλις είχε γίνει μονόδρομος. Αντίθετα με την Αθηνάς, που ήταν για τους βλάχους, την Αιόλου, που ήταν για τους εργάτες - μικροαστούς, και την Ερμού, που ήταν μόνο για γυναίκες, η Σταδίου ήταν ο πρώτος μοντέρνος εμπορικός δρόμος. Με ανδρική μόδα και κουστούμια prêt a porte, με το βιβλιοπωλείο της «Εστίας» και την «Ατλαντίδα» στην Κοραή, τη στοά του κουρείου του Σολεϊμέζη με 14 καρέκλες και πεντικιουρίστα, το ουζάδικο του Απότσου για το μεσημεριανό ουζάκι και το -ω θεοί του Ολύμπου- μοναδικό παιχνιδάδικο της «Πανελλήνιας Αγοράς», όπου πάντα ζαχάρωνα το κάστρο με τα στρατιωτάκια στη βιτρίνα, γνωρίζοντας όμως ότι ποτέ δεν θα το αποκτούσα.
Γιατί στη Σταδίου του ’60 ο κόσμος πέρναγε, κοίταζε και γύρναγε σπίτι γιατί με το δώρο έπρεπε να πληρώσει το ηλεκτρικό ή το νερό. Και αναπολούσε το παρελθόν κοιτάζοντας φωτογραφίες του ’20, όταν σέρνανε τα σκυλιά με τα λουκάνικα.
Το δέντρο
Το 1960 τα δώρα -γνωστά σαν μποναμάδες- δεν δίνονταν τα Χριστούγεννα αλλά την Πρωτοχρονιά. Η συνήθεια να δίνονται τα Χριστούγεννα ήρθε με την αμερικανική κουλτούρα. Τα δέντρα όμως είχαν έρθει και με τα φωτάκια τους στήνονταν στα παράθυρα των μονοκατοικιών ως τεκμήριο μόδας και πλούτου
H «Σιβηρία»
Τα Χριστούγεννα -και ιδιαίτερα η Πρωτοχρονιά- ήταν οι μέρες που άνοιγε ένα από τα πιο άγνωστα δωμάτια των σπιτιών του ’60, το σαλόνι, το οποίο δεν υπήρχε για κανέναν άλλο λόγο παρά επειδή κάθε σπίτι έπρεπε να έχει σαλόνι. Αυτό το δωμάτιο άνοιγε σε ονομαστικές εορτές, γάμους, αρραβώνες, Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιά, ενώ ανάμεσα σε Νοέμβριο και Απρίλιο όποιος επισκεπτόταν το σαλόνι το έκανε έχοντας υπόψη του τους θανάσιμους κινδύνους: να πεθάνει από το κρύο και να τον βρουν στην επόμενη εορτή καταψυγμένο σαν τον Σκοτ στην Ανταρκτική. Στα σπίτια του ’60 η θέρμανση περιοριζόταν στην κουζίνα. Οι κρεβατοκάμαρες θερμαίνονταν με την ηλεκτρική σόμπα στο ένα σπιράλ και δέκα λεπτά πριν από τον ύπνο. Τα σαλόνια είχαν το παρατσούκλι «Σιβηρία» επειδή δεν θερμαινόντουσαν εκτός από τις γιορτές και θεωρούνταν επίσημα σφραγισμένα όταν μετά του Αγίου Δημητρίου στις χαραμάδες από τις πόρτες τους στρώνονταν σεντόνια για να μην πηγαίνει το κρύο και στο υπόλοιπο σπίτι.
Η γαλοπούλα
Μου είναι αδύνατον να θυμηθώ αν πριν από τη γεμιστή γαλοπούλα υπήρχε άλλο παραδοσιακό χριστουγεννιάτικο πιάτο. Υποθέτω ότι κάποτε υπήρχε. Την ελληνική γαλοπούλα, όμως, όπως τουλάχιστον τη φτιάχναμε σπίτι, θα προτιμούσα να μην τη θυμάμαι.
Για κάποιον μυστήριο λόγο, η κυρά Λένη, η μακαρίτισσα η μάνα μου, είχε κατατάξει τη σάλτσα ταξικά. Πίστευε ότι μόνο οι κατώτερες τάξεις τρώνε σάλτσα. Ενώ λοιπόν τα Χριστούγεννα η μπασκλασαρία της εργατικής τάξης απολάμβανε τη γαλοπούλα με τη σάλτσα και τη γέμισή της, εμείς, η ανερχόμενη αστική τάξη, σφίγγαμε τα δόντια, τρώγαμε τη γαλοπούλα αλά κόντρα πλακέ με τη γέμιση στεγνή σε ένα μπολ, να μοιάζει και να έχει τη γεύση από χαρμάνι για μπετόν.
[Του Αντώνη Πανούτσου από protothema.gr]
[Φωτό: Κώστας Μπαλάφας, αρχείο Μουσείου Μπενάκη]
Τμήμα ειδήσεων defencenet.gr
↧