ΕΜΕΙΣ ΔΙΨΑΜΕ ΚΑΙ Η ΕΤΑΙΡΙΑ ΕΙΣΠΡΑΤΤΕΙ

Η20. Όσοι δεν έχουν πάει σχολειό δεν θα καταλάβουν τίποτα απ’ αυτά τα δύο γράμματα με τον αριθμό στη μέση. Όσοι πάλι είχαν την τύχη να πάνε άλλά την ατυχία να υπήρξαν κακοί μαθητές ίσως υποθέσουν ότι αυτός ο τύπος να κρύβει το μυστικό της διάσπασης του άτομου ή του υδρογόνου. Όμως γι’ αυτούς που μπόρεσαν να μάθουν μια αράδα γράμματα του γυμνασίου, αυτά τα κεφαλαία ψηφία με τον αριθμό στη μέση σημαίνουν στη γλώσσα τής φυσικής «υδρογόνο δύο -οξυγόνο» σώμα υγρόν άνευ γεύσεως και οσμής το οποίον αφθονεί εν τη φύσει… κτλ. Ύδωρ, το λένε στην καθαρεύουσα. Νερό στην καθομιλουμένη. Νεράκι, το λέει σήμερα ο κοσμάκης.

Νεράκι. Μάλιστα, νεράκι ! Και το λέει έτσι ο κοσμάκης γιατί δεν το βρίσκει. Γιατί κι όταν το βρίσκει το ακριβοπληρώνει και δεν μπορεί να το χαρεί. Γιατί… Αν αρχίσουμε τα «γιατί» δεν θα τελειώσουμε ποτέ.
Κι όμως εκτός από «άχρωμον» είναι και «άφθονον» λέει παρακάτω η φυσική. Και δεν λέει ψέματα. Το στέλνουν οι ουρανοί, το πετάν τα σπλάχνα της γης, ποτάμια το κατεβάζουν και λίμνες το συγκεντρώνουν. Αλλ’ όσο πρόθυμα έρχεται να μας δροσίσει, άλλο τόσο εύκολα μας εγκαταλείπει. Ξαναχώνεται στη γη, ανεβαίνει πάλι στους ουρανούς. Γι’ αυτό κι ο άνθρωπος από αρχαιοτάτων χρόνων φροντίζει να το αιχμαλωτίζει και με σωλήνες να το κατευθύνει. Με λίγα λόγια να κάνει υδραγωγεία.
Ένα τέτοιο ήταν και του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Αδριανού. Το ‘χε φτιάξει για να δροσίζονται οι Αθηναίοι του καιρού του. Και το καμάρωνε. Και θα το καμάρωνε ακόμα περισσότερο αν ήξερε ότι το υδραγωγείο του θα εξυπηρετούσε τους Αθηναίους ως το 1932!

25 Απριλίου 1925. Μια ανοιξιάτικη μέρα. Από πρωί πρωί δονούν τα σοκάκια και τις γειτονιές οι φωνές των νερουλάδων.
-Νερό Πόρου… Νερό Πόρου …
Βλέπετε από την εποχή του Αδριανού η Αθήνα μεγάλωσε και το νερό του υδραγωγείου του, αν και πολύτιμο, δεν επαρκεί. Έτσι τα καΐκια το κουβαλάν από τον Πόρο και ύστερα οι νερουλάδες μέσα σε ασκιά και βαρέλια το γυρνάν στις γειτονιές και το μοσχοπουλάνε.
-Νερό Πόρου!
Οι νοικοκυρές το αγοράζουν ανάλογα με τον προϋπολογισμό τους. Άλλη μισή κανάτα, άλλη ολόκληρο πιθάρι! Μαζί με το νερό αγοράζουν και τα μικρόβια του τύφου…
Όμως φαίνεται ότι τα βάσανα της λειψυδρίας θα τελειώσουν σύντομα. Σήμερα π.χ. στη Δημαρχία «δίδεται δεξίωσις διά την υπογραφήν της 3316 συμβάσεως με την Εταιρίαν Ούλεν» γράφουν οι εφημερίδες. Κι αλήθεια στη Δημαρχία γίνεται μεγάλο νταβατούρι. Στις αίθουσες των τελετών, στολισμένες με ελληνικές και αμερικάνικες σημαίες αντηχούν βροντερές προπόσεις και εθνικοί ύμνοι. Υπουργοί, πρωθυπουργοί και διπλωμάτες πίνουν καμπανίτην, ανταλλάσσουν κομπλιμέντα, και χορεύουν. Όλοι τους είναι ευχαριστημένοι κι όλοι τους γελάνε. Μα αυτοί που έχουν το περισσότερο κέφι και γελάνε περισσότερο απ’ όλους είναι ο αμερικανός πρεσβευτής κύριος Λώφλιν και ο ομοεθνής του κύριος Καίηζ, εκπρόσωπος της αμερικανικής εταιρίας Γιούλεν και Σία. Γελάνε οι κ.κ. Λώφλιν και Καίηζ! Γελάνε ακόμα και τ’ αυτιά τους. Και γελάνε ακόμα περισσότερο όταν θυμούνται την αρχή από το λόγο που τους έβγαλε πριν δέκα λεπτά ο πρωθυπουργός Μιχαλακόπουλος. «Αισθάνομαι την υποχρέωσιν, είχε πει ο πρωθυπουργός, να ευχαριστήσω τον κ. Λώφλιν και τον κύριον Γιούλεν διά το θερμόν ενδιαφέρον τους…». Αυτό το «θερμόν ενδιαφέρον» των Αμερικανών ίσα ίσα θα γινότανε ακόμα «θερμότερον». Γι’ αυτό γελάνε οι κύριοι Λώφλιν και Καίηζ. Γελάνε αυτοί αλλά κλαίμε εμείς σήμερα. Σήμερα που τα 40% των Αθηναίων δεν έχουν νερό.

Η Γιούλεν ήταν μια εταιρία. Σήμερα πια δεν υπάρχει. Διαλύθηκε το 1948 αφού πούλησε τα δικαιώματά της στην «Εταιρία Γενικών Συμφερόντων της Ν. Υόρκης» (Equity Corporation N.Y.). Και μια εταιρία σε τελευταία ανάλυση δεν είναι παρά μια ομάδα ανθρώπων που έχουν ορκιστεί να κερδίζουν πολλά, πάρα πολλά, όσο γίνεται περισσότερα. Αλλά για να κερδίσουν τόσα πολλά αυτοί, θα χάσει κάποιος άλλος. Έτσι, όταν ακούμε ότι η τάδε εταιρία «εξεδήλωσε θερμόν ενδιαφέρον» για το προϊόν της τάδε χώρας τότε… κλάψε το προϊόν. Αν τώρα η χώρα είναι μικρή… κλάψε την χώρα… Κάτι ξέρουμε π.χ. για το συγκινητικό ενδιαφέρον της Αγγλοϊράνιαν για τα πετρέλαια της Περσίας ή της Γιουνάϊτεντ Φρούιτ Κόμπανυ για τις μπανάνες της Γουατεμάλας. Βέβαια η Ελλάδα του 1925 δεν είχε πετρέλαιο και το αλουμίνιό της ήταν ακόμα άγνωστο. Δεν είχε τίποτα μα… είχε κάτι… Οτιδήποτε. Πέτρες, ανθρώπους, αέρα, νερό… Η Αμερικανική εταιρία διάλεξε το νερό. Ναι, αυτό το νεράκι που το στέλνει τσάμπα ο Θεός και για το οποίο και το Ρωμαϊκό Δίκαιο ακόμα λέει: Aqua profluens res communis omnibus est, που σημαίνει «το ρέον ύδωρ είναι κοινόν και δεν επιδέχεται κυριότητος».
Επιδέχεται… ξεπιδέχεται, στις 23-10-25 συνεστήθη η «Ανώνυμος Ελληνική Εταιρία Υδάτων Πειραιώς και περιχώρων» η οποία ανελάμβανε την εκμετάλλευση της υδρεύσεως. Επρόκειτο για μια «Ελληνική» εταιρία για την ίδρυση της οποίας πολύ εμόχθησαν οι κ.κ. Λώφλιν και Καίηζ. Τώρα ποιες υπηρεσίες προσέφερε αυτή η εταιρία στην Πρωτεύουσα τις ξέρουμε όλοι όσοι έχουμε ζήσει στην Αθήνα. Σήμερα, διακοπή λόγω πτώσεως της στάθμης της λίμνης του Μαραθώνα, αύριο, διακοπή λόγω πτώσεως της στάθμης του… πορτοφολιού μας, βρύσες που βγάζουνε σαν τρελές αέρα και πάει λέγοντας.
Τι της προσφέραμε; Αυτό η ξένη εταιρία με το ελληνικό όνομα δεν μας επέτρεψε να το μάθουμε ποτέ. Λογαριασμό στους Ρωμιούς θα δώσει τώρα; Μόνο όταν καμιά φορά η αγανάκτηση του κόσμου φτάνει στο αποκορύφωμα, τότε αγοράζει χώρο στις σελίδες των εφημερίδων για να μας πετάξει δυο τρεις αριθμούς, όπως έκανε στις 27-7-61 από την «Ελευθερία».
Η σύμβασις όμως του 1925 κάποτε θα έληγε. Και πραγματικά έληξε το 1952. Αυτό εσήμαινε ότι από το 1952 την εκμετάλλευση της υδρεύσεως θα την ανελάμβανε το Κράτος και τα τεράστια κέρδη της εταιρίας θα έμπαιναν πια στο ταμείο του ελληνικού λαού. Όμως να που η Κυβέρνηση του Ελληνικού Συναγερμού με επικεφαλής τον Στρατάρχη Αλέξανδρο Παπάγο και υπουργό δημοσίων έργων τον κ. Κωνσταντίνο Καραμανλή την ανανεώνουν επ’ αόριστον για να μη λήξει ποτέ προφανώς. Με την ανανέωση της σύμβασης δυνάμωσε κι η δίψα του κοσμάκη.

-Θα λυσσάξουμε και θα τους φάμε!
Βρισκόμαστε στην Άνω Κυψέλη. Άνω τη λένε και άνω είναι. Οι κάτοικοί της μόλις έμαθαν ότι στη συνοικία τους ανέβηκαν δημοσιογράφοι γίνηκαν άνω-κάτω. Σε λίγα λεπτά βρεθήκαμε κυκλωμένοι από δεκάδες νοικοκυρές.
-Θα κατέβουμε στην Ομόνοια να πλύνουμε τα παιδιά μας και τ’ άπλυτά μας.

-Διψάμε.
Η Άνω Κυψέλη είναι μια από τις συνοικίες που δεν έχουν καθόλου δίκτυο ύδρευσης. Προμηθεύονται το νερό είτε από το βυτιοφόρο όταν περνά, γιατί δεν περνά κάθε μέρα, είτε το κουβαλάνε οι ίδιοι από τους γύρω δήμους ανεβάζοντάς το με ντενεκέδες και σταμνιά όλη την απότομη ανηφόρα.
-Απ’ αυτό το φοβερό ανέβα – κατέβα έχω πάθει δισκοπάθεια, μας λέει ο κύριος Γιαννούσης. Μα η δική μου αρρώστια δεν είναι τίποτα μπροστά στις δυο αποβολές που έκανε η γυναίκα μου. Μόνο να μας ξελιγώνουνε στους φόρους ξέρουνε….
Φόροι. Αλήθεια πόσους φόρους δεν έχουν πληρώσει οι Αθηναίοι για την ύδρευση. Φόρος 3%… φόρος οικοδομών…
-Από το 1923 έως το 1955, πληρώνουμε και θα πληρώνουμε φόρους για να παθαίνουμε δισκοπάθειες, συμπληρώνει ο κύριος Γιαννούσης.
Γιατί δεν έχει η Άνω Κυψέλη δίκτυο ανέλαβε να μας πληροφορήσει η κυρία Ντίλα:
«Ως πέρσι μας πρόβαλλαν σαν αφορμή ότι η συνοικία μας ήταν εκτός σχεδίου πόλεως. Φέτο, μια και η συνοικία μας μπαίνει στο σχέδιο, μας προβάλλουν σαν δικαιολογία ότι δεν έχει δύναμη το νερό για ν’ ανέβει τόσο… ψηλά. Κι ας σπάζουν τακτικά οι σωλήνες από την πίεση…» Δεν έχει άδικο η Κα Ντίλα. Οι σωλήνες όχι μόνο σκάνε από την πίεση αλλά τινάζουν στον αέρα και δρόμους… «Χθες, στη διασταύρωση Θήρας και Πατησίων διερράγη κεντρικός αγωγός του δικτύου υδρεύσεως με αποτέλεσμα να ανατινάξει το κατάστρωμα της οδού, να προκαλέσει πλημμύρας και παλλάς ζημίας» (Εφημερίδες 28-8-60). Βλέπετε και το νεράκι ακόμα βάζει όλη του τη δύναμη για να διαψεύσει την εταιρία.

Αν βρεθείς μετά τις 6 το απόγευμα στην Άνω Κυψέλη (ώρα που ο ήλιος δεν είναι ανυπόφορος) θα νομίσεις ότι βρίσκεσαι σε κανένα μακρινό χωριό της Πίνδου. Γυναίκες σταυρωμένες πάνω σε ζαλίγκες, μικρά κορίτσια με σταμνιά, βαρέλια και γκαζοντενεκέδες που τα ανεβάζουν στις συνοικίες άνθρωποι και ζώα. Και να πεις πως δεν έχουν επανειλημμένως αποταθεί στους αρμοδίους και οι τελευταίοι δεν ξέρανε αυτή την κατάσταση για να επισπεύσουν την ύδρευση της συνοικίας; Δεν περνάει βδομάδα που να μην υπογράψουν κι από ένα υπόμνημα, που να μην πάει και μια επιτροπή στο υπουργείο, και να μην παρακαλέσουν την εταιρία…

Είχαμε την τύχη να παρακολουθήσουμε από κοντά την επίδοση ενός τέτοιου υπομνήματος… (που το είχαν υπογράψει όλοι: άνδρες γυναίκες παιδιά), στο Δήμαρχό τους κ. Τσουκαλά στις 17 Ιουλίου.
Οι νοικοκυρές, ντυμένες με τα καλά τους και οπλισμένες μ’ όλη τους την ψυχραιμία και την ευγένεια περνάν στο γραφείο του κ. Δημάρχου. Στα πρόσωπά τους είναι ζωγραφισμένη η ελπίδα. Μαζί τους μπαίνουμε κι εμείς.
Σκηνή συγκινητική. Ο Δήμαρχος με τις δημότισσές του. Να την απαθανατίσουμε λοιπόν. Κάνω νόημα στον φωτορεπόρτερ μας.
Αλλά ο κύριος Δήμαρχος δεν θέλει να «απαθανατιστεί» με τις νοικοκυρές της Άνω Κυψέλης! Τόσο πολύ δεν το θέλει, ώστε εξαγριωμένος υποχρεώνει τον φωτορεπόρτερ μας να βγει έξω από το γραφείο του.
Δεν θέλει ο κ. Τσουκαλάς φωτογραφίες με τις νοικοκυρές της Αθήνας, δεν θέλει όμως και συζητήσεις πολλές μαζί τους.
-Σας παρακαλώ να είστε σύντομοι. Το θέμα το γνωρίζω ήδη, τους λέει και συνεχίζει: Θα σας πω λοιπόν δυο λόγια που για να τα καταλάβετε δεν χρειάζεται να ξέρετε γράμματα (!).
-Μπορεί να μην ξέρουμε πολλά γράμματα, κύριε δήμαρχε, αλλά όπως θα το διαπιστώσατε ήδη ξέρουμε τι θα πει ευγένεια.
Ο κύριος Δήμαρχος κάνει πως δεν ακούει και με ύφος αγγαρείας λέει αντί για δυο, δέκα περίπου λόγια περί νόμων, περί νομικών, περί επιτροπών περί υπουργείων και τα οποία, είτε ξέρεις γράμματα είτε δεν ξέρεις, δεν τα… καταλαβαίνεις. Μήπως ο κύριος Δήμαρχος δέν γνωρίζει πόσο επείγουσα είναι η κατάσταση στην Άνω Κυψέλη;
Αυτή η σκέψη οδήγησε τις νοικοκυρές στο να προσπαθήσουν να του αποσπάσουν μια υπόσχεση μετάβασής του στη συνοικία.
-Να ‘ρθείτε, πρέπει να έρθετε…
-Να δείτε με τα μάτια σας.
Μα ο κύριος Τσουκαλάς αντί να συγκινηθεί από τις ικεσίες και τα παρακάλια των δημοτισσών του… θυμώνει! Κι όχι μόνο θυμώνει αλλά και απειλεί…
-Μη φωνάζετε… φωνάζει οργισμένος! Αυτό που κάνετε τώρα είναι αντίθετο προς εκείνο που επιδιώκετε. Αυτές οι φωνές σάς ζημιώνουν…
-Δεν αμφιβάλλουμε κύριε Δήμαρχε, του απαντά με κάποια δόση πικρίας μια από τις νοικοκυρές.

Εμείς όμως αμφιβάλλουμε. Αυτές οι φωνές ίσα ίσα είναι μαγικές… Και δημάρχους ανεβάζουν. Και δημάρχους κατεβάζουν… Και νερό φέρνουν.

Παλατάκι την λένε την περιοχή, μα είναι παλάτι. Παλάτι όχι για τους ανθρώπους αλλά για τα μικρόβια.
Το συναντάς στην λεωφόρο Αθηνών λίγο πριν απ’ το Χαϊδάρι. Σ’ αυτό το σημείο υπάρχει μια βρύση. Αριστερά της βρύσης περνάει ένα ρέμα με βρομόνερα. Δεξιά της βρύσης είναι ένα κοκκαλάδικο (εργοστάσιο που λιώνει παντός είδους κόκκαλα), που σκορπάει μια τόσο άσκημη και τόσο δυνατή μυρουδιά, ώστε να μην μπορείς να σταθείς για πολύ μπροστά στην βρύση.
Κι όμως την ώρα που πήγαμε εμείς την βρήκαμε πολιορκημένη από δεκάδες κατοίκους της γύρω περιοχής, αλλά κι από κάρα με βαρέλια (βυτιοφόρα).
-Εξυπηρετούμε τρεις χιλιάδες σπίτια, μας λέει ο κ. Φιλιππόπουλος, νερουλάς το επάγγελμα, μόνο που για να γεμίσει αυτό το βαρελάκι που βλέπεις χρειαζόμαστε πέντε με έξη λεπτά.

Αν και το Παλατάκι δεν βρίσκεται σε ύψωμα όπως η Άνω Κυψέλη, η Εταιρία προβάλλει το ίδιο επιχείρημα: Δεν έχει δύναμη το νερό. Πώς όμως να το πιστέψουν αυτό οι κάτοικοι, όταν ακριβώς τρία μέτρα απ’ τη βρύση περνάει ένας μεγάλος αγωγός που πάει για να δροσίσει τα Διυλιστήρια Πετρελαίου στην Ελευσίνα;
Είναι πολλές οι συνοικίες και οι Δήμοι που δεν έχουν δίκτυο. (Άνω Κυψέλη, Νέα Χαλκηδόνα, Ν. Ηράκλειο, Κορυδαλλός, Άσπρα Χώματα, Αμφιάλη) και είναι επίσης πολλές αυτές που έχουν και δεν έχουν. (Γαλάτσι, Ηλιούπολη, Ανθούπολη, Καισαριανή, Σούρμενα, Ζωγράφου, Γκύζη, Χαϊδάρι).
Στις συνοικίες αυτές ανθεί το επάγγελμα του «νερουλά».
Στην Ανθούπολη εις την όδό 22, συναντάμε τον κ. Χονδρονάσιο που δέκα χρόνια τώρα, συντροφιά με το κάρο του και το άλογό του, πουλάει στις γειτονιές της Ανθούπολης νερό.
-Τέσσερις δεκάρες δίνω τον τενεκέ, μάς λέει, αλλά θα μπορούσα να τον έδινα κι οκτώ και μια δραχμή. Όμως ο κόσμος έχει φτώχειες εδώ πάνω, κι ούτε τις τέσσερις δεκάρες δεν μπορεί να πληρώσει, αν δεν πιστεύετε, ορίστε το τεφτέρι μου με τα βερεσέδια.

Βερεσέ νερό!! Ανοίγουμε με συγκίνηση το τεφτεράκι με τα βερεσέδια, και βλέπουμε ν’ αναγράφονται χρέη που τα ποσά τους είναι άλλοτε τόσο μικρά, κι άλλοτε τόσο «μεγάλα» που συγκλονίζουν∙ π.χ. διαβάζουμε ένα όνομα και πλάι σ’ αυτό δραχμές 1,20 ή δραχμές 40.
Δεν φτάνει όμως να έχει η συνοικία ή ο Δήμος δίκτυο, αλλά πρέπει να φτάνει και το νερό μέχρι τις κουζίνες των σπιτιών.

Στον Άνω Λόφο ο κ. Γ.Κ. έχει κτίσει το σπίτι του εδώ και τέσσερα χρόνια, η κουζίνα του σπιτιού του, το πλυσταριό του και το αποχωρητήριό του είναι εφοδιασμένα με ωραίες νικέλινες βρύσες, μα δεν τρέχουν νερό!
-Πού να ‘βρω τις 2.500 δραχμές που μου ζητάει η Εταιρία για να με συνδέσει με το δίκτυό μας.
-Αν μ’ άφηναν να κάνω μόνος μου τη σύνδεση δε θα μου στοίχιζε πάνω από 500 δραχ. Τόσα τα υπολόγισε ένας υδραυλικός.
Είχε την καλοσύνη ο κ. Γ.Κ. να μας δείξει το λογαριασμό που του ζητάει η εταιρία: Τον παραθέτουμε για όσους δεν τον έχουν υπ’ όψιν τους.
Εγγύησις υδρομετρητού δραχ. 420
Εισφορά συνδέσεως δραχ. 500
Εισφορά προσόψεως δραχ. 60 το μέτρο
Για την εκσκαφή του δρόμου δραχ. 30 το μέτρο
Τοποθέτησις σωλήνων μήκους μέχρι 6 μ. δραχ. 600
Από 6 – 10 μ. δραχ. 1050
Απ’ όλον αυτό τον φουσκωμένο λογαριασμό το περισσότερο γούστο έχουν «η εγγύησις υδρομετρητού» και «η εισφορά προσόψεως»! Και να γιατί:
Ένας υδρομετρητής είναι γνωστό ότι δεν κοστίζει πάνω από 120 δραχ. Κανονικά λοιπόν δεν δίνουμε εγγύηση αλλά τον αγοράζουμε και μάλιστα στο 3πλάσιο της τιμής του, όταν τον πληρώνουμε 420 δρχ. στην εταιρία. Έτσι, όταν η εταιρία λέει ότι κάθε χρόνο κάνει 30.000 νέες συνδέσεις, τότε σημαίνει ότι κάθε χρόνο πουλάει και 30.000 ρολόγια σε τιμή μαύρης αγοράς! Παρ’ όλ’ αυτά η εταιρία επιμένει ότι ο υδρομετρητής δεν υπήρξε ούτε πρόκειται να γίνει ποτέ δικός μας. Έτσι, στο λογαριασμό του νερού που μάς στέλνει για να της πληρώσουμε συμπεριλαμβάνεται και το «ενοίκιον» μετρητού που κυμαίνεται ανάλογα με τη διάμετρό του, από 2.50 δραχ. ως 4.50 το μήνα.
Η ίδια η εταιρία αναβιβάζει τους «υδρολήπτας δι’ άμεσου συνδέσεως» σε 250.000. Αυτό σημαίνει ότι:
α) Από την πώληση 250.000 υδρομετρητών έχει εισπράξει μέχρι σήμερα 105.000.000.
β) Από το «ενοίκιον μετρητού» εισπράττει κάθε μήνα 9.300 000 δραχ.
Όσο για την «εισφορά προσόψεως» πρόκειται για μεγάλο καλαμπούρι. Θα μου πείτε τι σχέση έχει το μήκος της προσόψεως του σπιτιού μας με τούς λογαριασμούς της εταιρίας; Δεν ξέρω. Ούτε η εταιρία ξέρει. Αυτό που ξέρει και ξέρουμε κι εμείς είναι ότι μας υποχρεώνει να της πληρώνουμε την πρόσοψη 60 δραχ. το μέτρο, αλλιώς νερό δεν δίνει. Με την ίδια αυθαιρεσία θα μπορούσε να μας ζητήσει να της πληρώνουμε όχι μόνο το μήκος της προσόψεως του σπιτιού μας, αλλά και το φάρδος και το ύψος, κι όχι μόνον του σπιτιού μας αλλά και του σκυλιού μας και του γατιού μας… Αλήθεια, πώς δεν το σκέφτηκε;

Κι ας έρθουμε τώρα σ’ αυτούς που έχουν την τύχη να είναι συνδεδεμένοι με το δίκτυο. Μπορούν να καταναλώσουν όσο νερό θέλουν; Πολλοί μπορούν. Μα είναι πάρα πολλοί κι αυτοί που ο προϋπολογισμός τους δεν τους επιτρέπει την «πολυτέλεια» κι ενός «ντους» ακόμα. Σε μια συνεδρίαση της Βουλής ο υπουργός κ. Γκίκας είχε δηλώσει ότι «το 25% των υδροληπτών αποφεύγει να καταναλώσει πάνω από 2-3 κυβικά τον μήνα»!
Υδρολήπτη εννοούμε το σπίτι ολόκληρο. Δηλαδή ολόκληρη την οικογένεια. Αν πάρουμε σαν μέσο όρο 4 άτομα κατά οικογένεια τότε σημαίνει, σύμφωνα με τη δήλωση του κ. Γκίκα, ότι τα 25% των Αθηναίων ξοδεύουν ημερησίως 25 κιλά νερό κατ’ άτομο.

Ο καθηγητής της Υγιεινής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Γεράσιμος Αλιβιζάτος στο σύγγραμμά του «Μνημόνιον Υγιεινής» και στη σελίδα 532 γράφει:
«Το ύδωρ δέον να παρέχηται συνεχώς και εις επαρκείς ποσότητας προς κάλυψιν των πάσης φύσεως βιοτικών αναγκών του ανθρώπου». Πόση πρέπει να είναι αυτή η ποσότης μάς το λέει ο κ. Αλεβιζάτος στη σελίδα 524 του ίδιου βιβλίου. «Εις τας ευρωπαϊκάς πόλεις, τας άνω των 100.000 κατοίκων υπολογίζεται ότι δέον να αναλογώσιν 150 λίτρα κατ’ άτομον ημερησίως».
Η κυρία Αναστασία Νικολαΐδου, στο Δουργούτι, ανήκει στην κατηγορία αυτού του 25%.
«Ο άνδρας μου, μια ανιψιά μου κι εγώ. Να πόσοι είμαστε. Αλλά πού να ξοδέψουμε παραπάνω νερό με τις φτώχειες που έχουμε; Έτσι και δεν θα μπορούμε να το πληρώσουμε, η εταιρία θα μας το κόψει». Έτσι, στο σπίτι της κυρίας Αναστασίας υπάρχουν κανόνες ιδιαίτεροι για το νερό. Το νερό π.χ. που πλένονται το πρωί χύνεται σ’ ένα κουβά. «Μ’ αυτό το νερό θα ξεπλένεται όλη την ημέρα το αποχωρητήριο. Είναι κανόνας απαράβατος», μας λέει η κ. Νικολαΐδου. Το πλυσταριό δεν υπάρχει. Κι ούτε χρειάζεται. Για να γίνεται οικονομία, η οικογένεια Νικολαΐδου κάνει την μπουγάδα της σε μια μικρή λεκάνη…
Το νερό είναι νερό. Όση ώρα και να τρέχει, όσο πολύ και να χυθεί δεν υπάρχει περίπτωση να αλλάξει και να γίνει… κρασί ή λάδι. Κι όμως η εταιρία με το «κλιμακωτό» της τιμολόγιο σε υποχρεώνει όσο περισσότερο νερό ξοδεύεις τόσο ακριβότερα να πληρώνεις το κυβικό.
Κατανάλωσις από 0-4 m3 2,20 δρχ. το κυβικό
Κατανάλωσις από 5-10 m3 3,50 δρχ. το κυβικό
Κατανάλωσις από 11-250 m3 4,50 δρχ. το κυβικό
Η καθαριότης είναι πολιτισμός, μάς λένε στο σχολειό. Η καθαριότητα σημαίνει πρόστιμο, μάς λέει η εταιρία.

Πάρτην στο γάμο σου να σου πει και του χρόνου! Σε μια ανακοίνωσή της στην εφημερίδα «Ελευθερία» στις 23-7-61 η εταιρία λίγο έλειψε να μας πει ότι βγήκε ζημιωμένη!
«Η διάρκεια της συμβάσεως, έλεγε σε κείνη την ανακοίνωσή της η Εταιρία, συνδέεται αναποσπάστως μετά της εξοφλήσεως του κεφαλαίου και των τόκων του ομολογιακού δανείου… Προ της εξοφλήσεως του ομολογιακού δανείου ουδείς λόγος δύναται να γίνει περί λήξεως της συμβάσεως. Αυτό είναι το νομικόν καθεστώς της συμβάσεως». Το νομικό καθεστώς όμως είναι και αλλιώτικο. Π.χ. ρωτάμε: Ήταν ή όχι υποχρεωμένη βάσει της συμβάσεως να καταθέσει κεφάλαιο 10.000.000 δρχ. Το κατέθεσε; Γιατί εμείς ξέρουμε ότι ενώ ήταν απ’ το 1925 υποχρεωμένη να καταθέσει το παραπάνω ποσό δεν κατέθεσε παρά μόνο 2.500.000 δρχ.
Διαμαρτύρεται η εταιρία και κλαίει η καημένη και αγανακτεί «δια την συστηματικήν παράθεσιν ανακριβειών εκ μέρους ορισμένης πλευράς». Σπεύδει λοιπόν στην ανακοίνωσή της να μας τα πει με «όλη της την ακρίβεια»:
«Αξίζει επίσης ν’ αναφερθεί και η εξής περίπτωσις: Η «Ελληνική Εταιρία Υδάτων» κατηγορήθη παρ’ ενός εκ των περιφερειακών Δήμων, ότι προέβη εις μη αναγκαίας εργασίας τής διευθετήσεως των παροχών υδρεύσεως εις τας διαφόρους οικίας προς τον σκοπόν της αυξήσεως των κερδών της!
»Εις την άναφερθείσαν ανωτέρω περίπτωσιν τα πράγματα ήσαν πολύ απλά: Το δίκτυον της εν λόγω περιοχής, το οποίον παρεδόθη εις την Εταιρίαν, δεν είχε κατασκευασθεί – παρά του Δήμου – συμφώνως προς τους κανονισμούς τους εξασφαλίζοντας αρτίαν ύδρευσιν και αι ιδιωτικαί παροχετεύσεις εστερούντο μετρητών.
»Τα ανωτέρω αποδεικνύουν πόσον αβάσιμος ήτο η εναντίον της Εταιρίας κατηγορία.»
Ο «εις εκ των περιφερειακών Δήμων» είναι προφανώς ο Δήμος της Ν. Ιωνίας. Τι είχε συμβεί; Στις εφημερίδες της 24-2-61 διαβάζουμε:
«Υπό του Δημάρχου Ν. Ιωνίας απεστάλη έντονος διαμαρτυρία προς την εταιρίαν υδάτων διότι αύτη αναλαβούσα από τον Δήμον την διανομήν ύδατος υποχρεώνει 12.000 υδρολήπτας όπως καταβάλουν έκαστος ποσόν εκ 300 δρχ. διά την εκ νέου κατασκευήν του δικτύου παρά το γεγονός ότι τούτο κατεσκευάσθη πρότινος υπό του Δήμου.»

Ποιόν από τούς δυο να πιστέψουμε; Το Δήμο ή την Εταιρία; Καλλίτερα να πιστέψουμε την Ελληνική Δικαιοσύνη που έκρινε την υπόθεση.
«Το Ειρηνοδικείον Ν. Ιωνίας διά τελεσιδίκου αποφάσεως έκρινεν ότι η αξίωσις της εταιρίας υδάτων απετέλει ΚΑΤΑΧΡΗΣΙΝ ΕΞΟΥΣΙΑΣ και ως εκ τούτου ήτο άκυρος.»
Με τη σειρά μας λοιπόν ρωτάμε την εταιρία ποιος λέει την αλήθεια, αυτή με τις μελοδραματικές ανακοινώσεις της ή η Ελληνική Δικαιοσύνη;
Όταν λοιπόν για ένα τόσο γνωστό γεγονός, όπως το επεισόδιο με τον Δήμο Ν. Ιωνίας, για το οποίο υπάρχουν και ντοκουμέντα κύρους δικαστικών αποφάσεων, τολμά η εταιρία να το παρουσιάζει τελείως ανάποδα, σκεφθείτε πόση αλήθεια είναι δυνατόν να περιέχουν τα άλλα στοιχεία που παραθέτει, τα σχετικά με τα κέρδη της.
Αρνείται π.χ. ότι κερδίζει 300 εκατομμύρια το χρόνο. «Το σύνολον των αμοιβών των μετόχων της εταιρίας κατά το 1960 ήτο της τάξεως των 4.000.000 δρχ. και ουχί των 200-300 ως υπεστήριξαν τινές.»
Γνωρίζετε τον κ. Μπούθ; Στρατιωτικός στο επάγγελμα, ταξίαρχος στο βαθμό, ιππεύς στην ειδικότητα, Αμερικανός στην εθνικότητα. Ο κ. Μπούθ λοιπόν -κατά παράβαση του άρθρου 37 της συμβάσεως το οποίο καθορίζει ρητώς ότι «άπαν το προσωπικόν της εταιρίας θα είναι Έλληνες»- είναι ο διευθυντής της Εταιρίας. Μισθός; Δυόμισι εκατομμύρια το χρόνο λένε οι «συκοφάνται». Η εταιρία, με μισθολογική κατάσταση που είχε στείλει στον τύπο για να τους διαψεύσει, μας έκανε γνωστό ότι ο κ. Μπούθ δεν παίρνει 2.500. 000 αλλά μόνον… 2.100.000! Στον ίδιο μισθολογικό πίνακα διαβάζουμε:
Ταμίας Φάρελ (άλλη παράβαση του άρθρου 37, γιατί κι αυτός είναι αμερικανός): δρχ. 1.300. 000. Έλλην Διευθυντής 450.000. Αρχιλογιστής 300.000. Αν προσθέσουμε αυτούς τους 4 μισθούς μόνο το σύνολό τους μας δίνει 4.150.000. Δηλ. τα κέρδη της εταιρίας είναι «της αυτής τάξεως» με το σύνολο των μισθών τεσσάρων μόνον υπαλλήλων της! Την καημένη.
Παραβάσεις, καταστρατηγήσεις, αισχροκέρδεια, κατάχρησις εξουσίας να τι συνθέτουν το «νομικόν καθεστώς της εταιρίας».
Για να απαλλαγεί η Αθήνα από τη δίψα πρέπει πρώτα να απαλλαγεί το νεράκι μας από την Ανώνυμη-Μπούθ, Ελληνική-Φάρελ, Εταιρία.
Ήδη μια σειρά Δήμοι κατέθεσαν στη Βουλή Σχέδιο Νόμου «δια την κσταγγελίαν της συμβάσεως και την εξαγοράν της εταιρίας».
Ένας από τους πρωτεργάτες αυτής της κινήσεως είναι και ο Δήμαρχος Δάφνης κ. Μιχαλόπουλος. Πήγαμε λοιπόν και τον επισκεφτήκαμε.
-Την δυνατότητα της καταγγελίας της συμβάσεως, μας είπε ό κύριος Μιχαλόπουλος, την παρέχει η νέα σύμβασις η οποία έχει παραταθεί έπ’ αόριστον. Δίδεται λοιπόν το δικαίωμα στην Ελληνική κυβέρνηση και τη Βουλή να την καταγγείλουν αμέσως.
-Και ποιος λοιπόν θα αναλάβει την εκμετάλλευση της υδρεύσεως; Ρωτάμε.
-Οι Δήμοι. Είναι μέσα στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων τους. Γι’ αυτό θα συσταθεί σύνδεσμος Δήμων μέλη του οποίου θα είναι οι Δήμοι και οι κοινότητες. Οι Δήμαρχοι και οι πρόεδροι θα είναι υποχρεωτικώς μέλη του συνδέσμου, τα δε λοιπά μέλη θα εκλέγονται παρά των Δημοτών ανά διετίαν.
-Δηλαδή καθαρές δουλειές! Ποια θα είναι τα οφέλη μας από τη δημοτικοποίηση;
-Έχω κάνει ένα λογαριασμό εσόδων της εταιρίας ο οποίος συνοδεύει και το σχέδιο νόμου. Το παραδίδω και σε σας. Αποδεικνύεται έτσι λοιπόν ότι η εταιρία έχει κατ’ έτος κέρδη καθαρά το ολιγότερο 200 εκατομμύρια. Σκεφτείτε τι έργα μπορούν να γίνουν μ’ αυτά τα κέρδη, θα ολοκληρωθεί το δίκτυο υδρεύσεως αμέσως και μέσα σε 4 χρόνια θα πραγματοποιηθεί η κατασκευή της πανευβοϊκής χαράξεως, οπότε θα λυθεί οριστικώς όχι μόνο το πρόβλημα υδρεύσεως των κατοίκων της Αττικής αλλά και ολοκλήρου του λεκανοπεδίου της Αττικής και της Πεδιάδας των Θηβών.
-Αμεσότερα οφέλη; επιμένουμε…
-Θα καταργηθούν αμέσως τα πρόσθετα τέλη των συνδέσεων νέων παροχών, ο εφιάλτης του ενοικίου του μετρητού και το κλιμακωτό τιμολόγιο. Έτσι η απόκτηση και κατανάλωση άφθονου νερού θα επιβαρύνει κατά το ελάχιστον τον προϋπολογισμό των υδροληπτών.
Πράγματι, στις 23 Ιουλίου στην Δημαρχία Αθηνών πραγματοποιήθηκε μια ιστορική, μπορεί να τη χαρακτηρίσει κανείς, σύσκεψη των δημάρχων και κοινοταρχών της πρωτευούσης. Η σύσκεψη απεφάσισε την ίδρυση «Συνδέσμου Δήμων και κοινοτήτων» ο οποίος θα ‘χει σαν βασικό σκοπό την Δημοτικοποίηση της Ούλεν.
-«Πρέπει να αγωνιστούμε αποφασιστικώς για να απαλλαγούμε από τον ζυγόν της Ούλεν» τόνισαν στην σύσκεψη όλοι οι ομιλητές.
Γελούσανε πριν 36 χρόνια οι κ.κ. Λώφλιν και Καίηζ. Γελούσανε γιατί θα θησαύριζαν αυτοί και οι διάδοχοί τους, στερώντας μας το νεράκι. Όμως οι σημερινοί Λώφλιν, Καίηζ και Σία ίσως να μη γελάνε πια. Το πιθανότερο είναι ότι με τις βαλίτσες στο χέρι – γεμάτες υδρομετρητές και μέτρα για να μετράνε τις προσόψεις – περιμένουν να τους πούμε την τελευταία μας λέξη. Κάτι σαν αυτό που είπε ο Φιντέλ Κάστρο στις Ούλεν της Κούβας.
Πού θα πάνε; Ίσως κιόλας να έχουν εντοπίσει κάποια μικρή, πάμπτωχη χώρα. Που να μην έχει τίποτα… αλλά να έχει κάτι. Πέτρες, ζώα, ανθρώπους, νερό… Οτιδήποτε.