 |
| Γερμανικά πάντσερ μπροστά από το ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετανία» |
Η συμμετοχή της Ελλάδας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο είναι γεμάτη ηρωισμούς και πράξεις αυτοθυσίας, από την πρώτη ημέρα του Ελληνοϊταλικού Πολέμου (28 Οκτωβρίου 1940) μέχρι τη συνθηκολόγηση της Γερμανίας και την αποχώρηση των τελευταίων στρατιωτών της Βέρμαχτ από το ελληνικό έδαφος (8 Μαΐου 1945). Τα γεγονότα που συνέβησαν την ίδια περίοδο στην Αθήνα, την ελληνική πρωτεύουσα και εν συνεχεία έδρα των αρχών κατοχής, έχουν ιδιαίτερη σημασία για την κατανόηση των εξελίξεων που συνδέονται με τη συμμετοχή της χώρας μας στην πολεμική προσπάθεια. Στην Αθήνα (και ευρύτερα στο λεκανοπέδιο Αττικής) έδρασε ένας σημαντικός αριθμός αντιστασιακών οργανώσεων, ενώ εκδηλώθηκε επανειλημμένα το εθνικό φρόνημα με μαζικές αλλά και ατομικές πράξεις άρνησης υποταγής οι οποίες ανέτρεψαν τα σχέδια των κατακτητών για την ολοκληρωτική ενσωμάτωση των Ελλήνων στη Νέα Τάξη του Άξονα.
Φέτος συμπληρώθηκαν 70 χρόνια από την αποχώρηση των Γερμανών από την ελληνική πρωτεύουσα (12 Οκτωβρίου 1944) και την επάνοδο της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης από το Κάιρο, αλλά και τη δραματική σύγκρουση των Δεκεμβριανών, προοίμιο της «τελικής ρήξης» μεταξύ Δεξιάς και Αριστεράς (1946-49). Κατά την πάροδο αυτών των επτά δεκαετιών η Αθήνα άλλαξε δραματικά όψη εξαιτίας της εντατικής αστικοποίησης και της συνεπακόλουθης πολεοδομικής της παραμόρφωσης. Παρά ταύτα, εξακολουθούν να διασώζονται αρκετά κτίρια τα οποία συνδέονται με τις ιστορικές εξελίξεις της περιόδου 1940-44, ενώ σε κάποιους άλλους χώρους επισημαίνεται με αναμνηστικές επιγραφές, προτομές, αγάλματα κ.λπ. η σύνδεσή τους είτε με την ηρωική δράση μεμονωμένων προσώπων είτε με την παρουσία των αρχών κατοχής είτε με τους διωγμούς ανώνυμων πατριωτών που αψήφησαν τον ζυγό των κατακτητών. Αυτούς τους χώρους (ειδικότερα όσους βρίσκονται στο Κέντρο) φιλοδοξεί να προβάλει μια ομάδα ιστορικών με την επωνυμία Athens Historians και εμπνευστή τον Νίκο Νικολούδη, διδάκτορα Ιστορίας του πανεπιστημίου του Λονδίνου (King’s College). Στο πλαίσιο ενός περιπάτου που δεν υπερβαίνει τις δύο ώρες οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να ενημερωθούν για τα κυριότερα σημεία του αθηναϊκού κέντρου που συνδέονται με σημαντικά γεγονότα του Πολέμου και της Κατοχής. Η διαδρομή ακολουθεί χονδρικά τους άξονες των οδών Πανεπιστημίου και Πατησίων, με παρακάμψεις στα σημεία ειδικού ενδιαφέροντος, όπως τα κρατητήρια της οδού Μέρλιν, το κτίριο της Kommandatur στην (τότε) οδό Κοράη, κ.ά.
Κατά την Κατοχή ο κινηματογράφος «Αττικόν», στην οδό Σταδίου, χρησιμοποιήθηκε αποκλειστικά για την ψυχαγωγία των Γερμανών στρατιωτών
Τα μαρμάρινα σκαλοπάτια που οδηγούν από το Ζάππειο στο παρακείμενο πάρκο, βαμμένα με τα αρχικά του EAM κατά τα Δεκεμβριανά.
Περισσότερα πληροφοριακά στοιχεία για πτυχές της ιστορίας της Αθήνας κατά τον Πόλεμο και την Κατοχή (όπως και πολλές ιστορικές φωτογραφίες, βίντεο κλπ.) μπορεί να βρει κανείς στην ηλεκτρονική διεύθυνση: https://www.facebook.com/groups/athens.historians/, στην ομάδα με την επωνυμία “Athens in World War II”, ενώ για κρατήσεις σχετικά με τους περιπάτους οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνούν στην ηλεκτρονική διεύθυνση athens.historians@gmail.com.
Βρετανικά τανκς τύπου Sherman στην οδό Κοραή κατά τα Δεκεμβριανά