Συνεχίζοντας τη βόλτα μας στην παλιά Αθήνα, θα ασχοληθούμε σήμερα με το Μοναστήρι των Καπουτσίνων, που ιδρύθηκε το 1658 από Γάλλους Καπουτσίνους μοναχούς. Χαρακτηριστικό τους ήταν το καφέ ράσο, τα γένια και η κουκούλα ( το cappuccio), από το οποίο πήραν το όνομά τους. Το 1669 αγόρασαν ένα σπίτι, στην αυλή του οποίου βρισκόταν το Μνημείο του Λυσικράτους, και το μετέτρεψαν σε μοναστήρι.
Οι Καπουτσίνοι είχαν ιδιαίτερη θέση στην αθηναϊκή κοινωνία της εποχής. Έχοντας σαν έργο τους την περίθαλψη των αρρώστων, σύντομα έγιναν αγαπητοί. Ιδιαίτερα ο ηγούμενος Σίμων ήταν πολύ δημοφιλής για τις ιατρικές του γνώσεις σε σημείο να του αποδοθεί η τιμή κατά τις επισκέψεις του σε σπίτια χριστιανών να παρίστανται και οι γυναίκες. Οι μοναχοί ασχολούνταν με τοπογραφικές και αρχαιολογικές μελέτες και ήταν οι πρώτοι που εκπόνησαν χάρτη της αρχαίας Αθήνας. Επίσης, ανέπτυξαν εκπαιδευτική δραστηριότητα, αφού το Μοναστήρι ήταν το κατ’ εξοχήν σχολείο για τα παιδιά των καθολικών της πόλης.
Στο Μοναστήρι λειτουργούσε και ξενώνας, όπου φιλοξενήθηκαν πολλοί Ευρωπαίοι περιηγητές ( ο πρόξενος της Γαλλίας Φωβέλ, ο Ιταλός ζωγράφος Τζιοβάννι Μπατίστα Λουζιέρι, ο Σατωμπριάν, ο λόρδος Βύρων κ.α.)
Ο Βύρων έγραψε σε κάποια επιστολή: « Μένω στο μοναστήρι των Καπουτσινων. Έχω μπροστά μου τον Υμηττό, πίσω μου την Ακρόπολη, δεξιά μου τον ναό του Δία, μπροστά το Στάδιο, αριστερά την πόλη, ε, κύριε, αυτό θα πει τοπίο, αυτό θα πει γραφικότητα! Δεν υπάρχει, κύριε, τίποτε παρόμοιο στη Λόντρα, όχι, ούτε καν η κατοικία του λόρδου Δημάρχου!»
Στους κήπους του μοναστηριού πραγματοποιήθηκε η πρώτη καλλιέργεια ντομάτας σε γλάστρες το 1818 με σπόρους φερμένους από το εξωτερικό και το γνώρισαν στους Αθηναίους που πρώτα το έβαλαν σαν καλλωπιστικό σε γλάστρα, προχώρησαν στη χρήση σε γλυκά και τέλος στο φαγητό.
Ο Δημήτρης Καμπούρογλου στο έργο του Αττικοί έρωτες, αναφέρει:
«Το Μοναστήρι είχε μορφή οχυρού πύργου με σειρά ψηλών και μικρών παραθύρων στην πλευρά που κορυφώνεται με τον ωραίον σκεπαστόν εξώστην, τη λότζα, ρυθμού μοναστικού.
...το τείχωμα της εισόδου είναι ψηλό, όπως και όλος ο αυλότοιχος και πέφτει επάνω στο Μνημείο του Λυσικράτους, που το συμπληρώνει, ένώ η άλλη πλευρά ακουμπά στο καθαυτό οικοδόμημα.
...το Μοναστήρι μέσα έχει μια θύρα που συγκοινωνεί με το Ηγουμενείο και αυτό πάλι με το άνοιγμα του Φαναριού, που το εσωτερικό του χρησιμεύει για βιβλιοθήκη και δωμάτιο μελέτης. Το άνοιγμα του Φαναριού χωρίζεται από το δωμάτιο μ’ ένα πράσινο παραβάν».
Κατά την εκστρατεία του Κιουταχή το μοναστήρι κάηκε ολοσχερώς. Το 1845, Γάλλοι αρχαιολόγοι απομάκρυναν τα ερείπια και εντόπισαν τα στοιχεία του Μνημείου του Λυσικράτους.
Η περιοχή γύρω από το Μνημείο ονομαζόταν συνοικία Καντύλη, από την Παναγία του Καντύλη ( ανήκε στην οικογένεια Κανδύλη) που υπήρχε εκεί. Η εκκλησία καταστράφηκε στην επανάσταση και κατεδαφίστηκε το 1848.