 |
 Οβαννές Γαζαριάν Απρίλιος - Ιούνιος 2013 τεύχος 77 Σε μια από τις πιο ιστορικές αθηναϊκές συνοικίες, την Καισαριανή, επονομαζόμενη και «Στάλινγκραντ των Δεκεμβριανών» (από τις μάχες του Δεκέμβρη του ’44, όταν πολιορκήθηκε από τους Άγγλους και Ταγματασφαλίτες), εγκαταστάθηκε σημαντικός αριθμός αρμενίων προσφύγων στα τέλη του 1922. Οι περίπου 3000 πρόσφυγες στεγάστηκαν αρχικά σε σκηνές και λίγο αργότερα σε παραπήγματα. Όπως και στις υπόλοιπες περιοχές, έτσι και στην Καισαριανή, μόλις μπόρεσαν κι έβαλαν τη ζωή τους σε «τάξη», άρχισαν να ασχολούνται με την οργάνωση της παροικίας. Έτσι, το 1925 κατασκευάστηκε μικρή ξύλινη εκκλησία που ονομάστηκε Σουρπ Κρικόρ Λουσαβορίτς (Αγίου Γρηγορίου του Φωτιστού), με πρώτο λειτουργό τον ιερέα Σμπάτ Ασλανιάν, ο οποίος παρέμεινε επί 29 χρόνια. Η εκκλησία βρισκόταν στην οδό Ταντάλου - σήμερα Τζων Κέννεντυ. Η παροικία την ίδια χρονιά νοικιάζει στον ίδιο δρόμο, μόλις 100 μέτρα μακρύτερα μια αποθήκη την οποία μετατρέπει σε λέσχη με σκοπό να στεγαστούν οι οργανώσεις της νεολαίας, ο Αρμενικός Κυανούς Σταυρός, οι πρόσκοποι και το αθλητικό σωματείο “Χομενετμέν” (Αρμενική). Η περιοχή στην οποία κατοικούν -δίπλα στην Πανεπιστημιούπολη- ονομαζόταν «Αρμενικά». Περίπου την ίδια χρονιά κατασκευάζονται και δύο σχολεία. Το ένα υπό την εποπτεία της Αρμενορθόδοξης εκκλησίας και το άλλο υπό την αρμενική Ευαγγελική εκκλησία. Τα δύο αυτά σχολεία ξεκίνησαν με περίπου 400 μαθητές και λειτούργησαν μέχρι το 1948, βρίσκονταν δε στην περιοχή Πηγάδα κοντά στο κτήριο που στεγάζει σήμερα την Αστυνομία (ΜΑΤ). Η εκκλησία λειτουργούσε κάθε Κυριακή και τελούσε πλήθος γάμων και βαπτίσεων, ενώ η λέσχη είχε κίνηση καθημερινά. Οι 3000 ψυχές του ’23 μειώθηκαν -όπως και σε όλη την Αθήνα- σε μόλις 1000 το ’38, καθώς σημειώθηκαν εσωτερικές μετακινήσεις ενώ πραγματοποιήθηκε και το πρώτο κύμα επαναπατρισμού στην Αρμενία. Παρουσιάζει ενδιαφέρον, η ιστορία της παροικίας την περίοδο της κατοχής και των Δεκεμβριανών. Η Καισαριανή ήταν η πιο «αριστερή» συνοικία της Αθήνας, με μεγάλη δράση στην αντίσταση κατά των Γερμανών και στις μάχες του ’44 κατά των Άγγλων. Στα γεγονότα συμμετείχαν και αρκετοί Αρμένιοι της περιοχής. Ορισμένοι συνελήφθησαν από τους Γερμανούς στο μπλόκο της Καισαριανής. O Ζιράιρ (Τάσος), γραμματέας του ΚΚΕ Καισαριανής και επικεφαλής της τοπικής Ο.Π.Λ.Α. (η πιο μαχητική πτέρυγα του ΚΚΕ), ο Νουμπάρ Μπερμπεριάν που σκοτώθηκε από τους Άγγλους και η Ρόζα-Χριψιμέ Κουμουριάν η οποία φώναζε συνθήματα με χωνί. Μετά την απελευθέρωση η ζωή των προσφύγων άρχισε να ομαλοποιείται. Η Λέσχη ζωντάνεψε, οι οργανώσεις ξανάρχισαν τις δραστηριότητές τους και η εκκλησία λειτουργούσε πάλι κανονικά. Όλα αυτά μέχρι το ’47 χρονιά που άρχισε το δεύτερο και μεγαλύτερο κύμα επαναπατρισμού. Χιλιάδες Αρμένιοι από όλη την Ελλάδα επέστρεψαν στην πατρίδα και το μέγεθος της παροικίας συρρικνώθηκε δραματικά. Το 1951 η εκκλησία είχε καταγεγραμμένους στα αρχεία της μόλις 258 Αρμενίους στην Καισαριανή. Τα σχολεία έκλεισαν το 1949. Το 1954 απεβίωσε ο ιερέας Ασλανιάν και στη θέση του ήρθε από τη Μυτιλήνη ο ιερέας Ματεός Παραγαμιάν. Ο ναός διατηρήθηκε μέχρι το ’58 οπότε και έκλεισε, ενώ μέχρι το ’62 ερχόταν στην Καισαριανή περιστασιακά ιερέας από το Δουργούτι. Από το 1956 αρχίζει η μετανάστευση προς την Αμερική, την Αργεντινή και άλλες χώρες, με αποτέλεσμα να μειωθεί ακόμα περισσότερο ο ήδη μικρός αριθμός των ατόμων της παροικίας. Το 1962 δίνεται η χαριστική βολή, καθώς η κυβέρνηση παραδίδει τις προσφυγικές κατοικίες του Καρέα και η πλειοψηφία των Αρμενίων μετεγκαθίσταται στο γειτονικό οικισμό. Την ίδια χρονιά έκλεισε η Λέσχη και διαλύθηκαν όλες οι οργανώσεις. Σήμερα στην περιοχή κατοικούν μόνο πέντε οικογένειες. Έτσι, γράφτηκαν οι τίτλοι τέλους μια ιστορικής κοινότητας που άκμασε προπολεμικά και έβαλε κι αυτή το λιθαράκι της στην ιστορία της αρμενικής παροικίας της Ελλάδας. |