Φάρμακα, Μικροβιολογικές εξετάσεις, ακτινογραφίες, απολυμάνσεις, ταριχεύσεις
γράφει ο Γιώργος Δαμιανός
Το Φαρμακείο κατά τις αρχές του 20ου αιώνα δεν ήταν μία απλή εμπορική επιχείρηση πώλησης φαρμάκων. Οι τότε φαρμακοποιοί έκαναν αυτό που δηλώνει ο ίδιος ο τίτλος τους : “ποιούσαν” (έφτιαχναν) φάρμακα. Ο γενειοφόρος και πάντα βλοσυρός φαρμακοποιός του 1900 κρατούσε στα χέρια το ιγδίον (το γουδί) και εκτελούσε ως καλός φαρμακοτρίφτης τις συνταγές των γιατρών. Αλλά δεν έκανε μόνο αυτό. Το φαρμακείο ήταν, επίσης, κέντρο μικροβιολογικών αναλύσεων. Στο φαρμακείο (ή μέσω του φαρμακείου) γινόντουσαν οι μικροβιολογικές εξετάσεις ούρων, αίματος και εκκριμάτων. Στο φαρμακείο, πάντα, γινόντουσαν οι ακτινογραφίες, καθώς και οι πάσης φύσεως χημικές αναλύσεις.
Ακόμα τα φαρμακεία αναλάμβαναν τις απολυμάνσεις χώρων καθώς και τις ταριχεύσεις των νεκρών. Βέβαια τα, τότε, φαρμακεία δεν ήταν οι σημερινές οικογενειακές επιχειρήσεις, αλλά απαιτούσαν μεγάλα κεφάλαια και απασχολούσαν μέχρι και 40 άτομα προσωπικό.
Τα φαρμακεία της Αθήνας ήταν συγκεντρωμένα στην πλατεία Ομονοίας (στα προάστια δεν υπήρχαν φαρμακεία). Για έναν ανεξήγητο λόγο τα περισσότερα φαρμακεία βρίσκονταν στα ισόγεια των ξενοδοχείων. Στις αρχές του 1900 τριγύρω από την Ομόνοια λειτουργουσαν, περίπου, δέκα φαρμακεία.: ο Μαρινόπουλος (καυχιόταν ότι ήταν προμηθευτής της τότε βασιλικής οικογενείας), Λήτου, Τριάντη, Καστρίτη και Βιρβίλη, Εμμανουήλ, Βάλτη, Δαμβέργη (ουσιαστικά ήταν το πρώτο διαγνωστικό κέντρο και εκεί λειτούργησε ο πρώτος καρδιογράφος της Αθηνας), Τσαγκάρη, Πυλαρινού, Δασκαλάκη και Σακάλη – Μπακάκου. Αυτό το τελευταίο ιδρύθηκε το 1917 και για πολλές δεκαετίες θα αποτελέσει το σημείο-ραντεβού για όλους τους Αθηναίους.
Το σημείο της πλατείας Ομονοίας μπροστά στη βιτρίνα του Μπακάκου ήταν ο τόπος συνάντησης των Αθηναίων πολιτών, αλλά μέσα στο ίδιο το φαρμακείο ήταν τόπος συνάντησης πολιτικών και καλλιτεχνών. Το Φαρμακείο του Μπακάκου ήταν τόπος συνάντησης των πολιτικών της Βενιζελικής παράταξης: Αλ. Παπαναναστασίου, Διομήδης κ.ά, αλλά ήταν και στέκι των λογοτεχνών: Παπαντωνίου, Μαλακάση κ.ά. Το φαρμακείο λειτουργεί ακόμα, αλλά τώρα πια δεν έχει πρόσοψη επί της πλατείας Ομονοίας. Για την ιστορία αναφέρουμε ότι τα πρώτα, ίσως, φαρμακεία της Αθήνας ήταν «η έλαφος» (Αδριανού 154) και «ο όφις» (Ερμού 44).
Οι “σπουδές” των Φαρμακοποιών
Θα ήταν καλό, επίσης, να αναφερθούμε στην εκπαίδευση και στους «Ακαδημαικούς τίτλους» του φαρμακοποιού των τελευταίων δεκαετιών του 1800. Για να εισαχθεί κάποιος στο Φαρμακευτικό Σχολείο του Πανεπιστημίου έπρεπε να είναι τουλάχιστον 18 χρόνων και να έχει σπουδάσει τις τρεις τάξεις του Γυμνασίου. Οι σπουδές του φαρμακοποιού συνίστατο στο να μαθητεύσει επί δύο χρόνια σε κάποιον αναγνωρισμένο φαρμακείο και στη συνέχεια εξεταζόταν από καθηγητές πανεπιστημίου οι οποίοι του παραχωρούσαν και το πτυχίο του, αν τον έκριναν κατάλληλο. Κατόπιν ο πτυχιούχος, πλέον, φαρμακοποιός θα έπρεπε να κάνει ένα ακόμα χρόνο πρακτική σε φαρμακείο και τότε θα έπαιρνε την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Το περίεργο είναι ότι αυτοί οι πρακτικοί φαρμακοτρίφτες ήξεραν να παρασκευάζουν φάρμακα, πράγμα που δεν το κατέχουν
οι σύγχρονοι πολυσπουδαγμένοι φαρμακοποιοί μας.