Πολλά ακούγονται για το μεροκάματο της νύχτας, των τραγουδιστών και των μουσικών. Μερικά είναι αλήθεια, μερικά ψέματα, μερικά απλώς απίστευτα. Από τα τέλη της δεκαετίας του '50 άρχισε να περιορίζεται ο ρόλος του συνθέτη μπουζουξή (δηλαδή όλων των μεγάλων του ρεμπέτικου και λαϊκού τραγουδιού) και να προβάλλεται ο ρόλος των τραγουδιστών.
Στις αρχές της δεκαετίας του '60 είχαμε μία σχεδόν ισομερή προβολή των μεγάλων συνθετών (Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, Ξαρχάκου) του έντεχνου τραγουδιού και των ερμηνευτών του (Καζαντζίδη, Μπιθικώτση), αλλά στα τέλη της δεκαετίας και στις αρχές της επομένης του '70 είχαμε πλέον την καθιέρωση του τραγουδιστή-φίρμα και τα πρώτα δείγματα για το τι θα επακολουθήσει τα επόμενα χρόνια: ευκαιριακές φίρμες, ευκολοχώνευτα τραγούδια, σουξέ, σώου στην πίστα κλπ.
Αυτό είχε σαν φυσικό επακόλουθο την διαρκώς αυξανόμενη επιθυμία των τραγουδιστών για έλεγχο των πάντων, μεροκάματα μεγάλα, έλεγχος από ορχήστρα μέχρι το πρόγραμμα, τη σειρά των ονομάτων στη μαρκίζα, τα μικρόφωνα, την γκαρνταρόμπα των γκαρσονιών, μέχρι και τι σώβρακα φορούσαν οι μουσικοί που λέει ο λόγος. Αυτό βέβαια μόνο καλό δεν έκανε στη δουλειά των μουσικών και τα αποτελέσματά του φαίνονται εδώ και χρόνια. Σε αυτό που συμβαίνει σήμερα μεγάλο ρόλο έχουν παίξει οι αντιλαϊκές πολιτικές όλων των κυβερνήσεων τα τελευταία χρόνια που πλήττουν άμεσα τα μεσαία και χαμηλά εισοδήματα με αποτέλεσμα η νυχτερινή διασκέδαση να είναι είδος πολυτελείας.
Από το «κάθε νύχτα δουλειά» τη δεκαετία του '80, χωρίς ρεπό, με γεμάτα τα μαγαζιά που δεν ξεχώριζε το Σάββατο από καθημερινή, έχουμε φτάσει (απ)αισίως στο τριήμερο-τετραήμερο και εσχάτως διήμερο. Στο τέλος θα δουλεύουμε και θα διασκεδάζετε μόνο Σάββατο (τελικά γίναμε Ευρώπη πλάκα-πλάκα). Βέβαια ρόλο έχει παίξει και το ότι οι μουσικοί έχουν γίνει πλέον πάρα πολλοί με αποτέλεσμα μεγάλη προσφορά εργασίας και συνεπώς χαμηλότερα μεροκάματα. Εδώ και τέσσερα-πέντε χρόνια τα μεροκάματα στην καλύτερη περίπτωση μένουν σταθερά ή μειώνονται λίγο. Κυμαίνονται από εξήντα έως διακόσια ευρώ, ανάλογα το μαγαζί, τον μουσικό, τις μέρες εργασίας κλπ. Σπανίως πάνω από διακόσια ευρώ και φυσικά μόνο για ελάχιστους μουσικούς φίρμες. Σε μερικούς μπορεί το μεροκάματο των εκατό ή εκατόν είκοσι ευρώ να φαίνεται αρκετό, αλλά μάλλον δεν είναι, αν σκεφτείτε ότι δουλεύουμε τρεις μέρες την εβδομάδα για πέντε έως έξι μήνες, δηλαδή σπανίως πάνω από ογδόντα μέρες κατά τη χειμερινή σεζόν. Όσοι καταφέρουν και κάνουν εκατό ή περισσότερα μεροκάματα αντιμετωπίζονται με ζήλια και απορία από τους συναδέλφους τους. Η αντίστοιχη χειμερινή περίοδος στη δεκαετία του '80 ήταν διακόσια τριάντα έως διακόσια πενήντα μεροκάματα.
Για το καλοκαίρι καλύτερα να μη μιλήσω. Μαγαζιά με πενήντα έως ογδόντα ευρώ μεροκάματο (ουσιαστικά σου επιδοτούν τις διακοπές) για τριάντα έως πενήντα μέρες δουλειά τους μήνες αιχμής ή δεκαπέντε έως είκοσι συναυλίες από το Πάσχα που κλείνουν τα μαγαζιά μέχρι τον Οκτώβρη που ανοίγουν, οι οποίες μερικές φορές πληρώνονται πολύ αργότερα με μεγάλη καθυστέρηση, μερικές φορές δεν πληρώνονται καθόλου. Ακόμα ο μουσικός δουλεύει πάντα βράδυ, Σαββατοκύριακα, αργίες, σε ανθυγιεινό περιβάλλον. Αν μιλήσουμε για την ασφάλεια και το ΙΚΑ ’στα τα να πάνε! Μερικές φορές δε συμπληρώνεται ούτε ο μαγικός αριθμός των πενήντα ενσήμων που είναι αναγκαία για την περίθαλψη. Τα εκατό ένσημα και το ταμείο ανεργίας ελάχιστοι είναι αυτοί που τα φτάνουν. Πολλές φορές πληρώνουν οι ίδιοι τα ένσημα για να φτάσουν εκατό. Για σύνταξη μόνο από αυτή τη δουλειά ούτε λόγος. Μόνο μερικοί μουσικοί που έτυχε να φύγουν στην Αμερική για δεκαπέντε έως είκοσι χρόνια έχουν συντάξεις, γιατί εκεί τα συνδικάτα δεν αστειεύονται. Οπωσδήποτε σε αυτό φταίνε και οι ίδιοι οι μουσικοί που λόγω της φύσης της δουλειάς σπανίως είναι ενωμένοι και ποτέ δε διεκδικούν.
Όλα τα παραπάνω μας έχουν οδηγήσει στην κατάσταση να μην μπορεί ένας μουσικός να συντηρήσει ένα σπίτι μόνο με αυτή τη δουλειά, ειδικά αν είναι μόνο αυτός που δουλεύει στην οικογένεια. Ίσως βέβαια έτσι να είναι καλύτερα από την άποψη ότι θα ξαναβρούμε το «ερασιτεχνικό» κέφι για τη μουσική και θα μπορούμε κάποια Παρασκευή ή Σαββατοκύριακο να βγούμε με φίλους ή να μας χαρεί λίγο και η οικογένειά μας.
ΙΟΥΛΙΟΣ 2005
ΠΗΓΗ