Αθήναι...

Το δυτικότερο όριο της Πλάκας είναι η οδός Άρεως, που αποτελεί προέκταση της οδού Αθηνάς. Κατά τη μυθολογία, ο Άρης , ένας από τους δώδεκα θεούς του Ολύμπου, είναι η προσωποποίηση της βίας και της οργής, σε αντίθεση με την Αθηνά που εκπροσωπεί την ανδρεία, που έχει ως κίνητρο της τη σύνεση και το δίκαιο πόλεμο. Κατά μια εκδοχή ο Άρης ονομάζεται Απάτωρ και η Αθηνά Αμήτωρ  και τούτο γιατί η Ήρα, επειδή ζήλεψε που από μόνο τον Δία γεννήθηκε η Αθηνά, μόνη και αυτή, αφού μύρισε κάποιο άνθος, συνέλαβε και γέννησε το θεό του πολέμου Άρη.

Προέκταση της οδού Άρεως προς το λόφο της Ακρόπολης είναι η οδός Διοσκούρων. Διόσκουροι ήταν σύμφωνα με τη μυθολογία μας, οι δίδυμοι θεοί των οποίων ο αστερισμός αντιστοιχούσε με το ζώδιο των διδύμων. Ο ένας, Πολυδεύκης, ήταν γιός του Δία και αδελφός της Ελένης, ο άλλος, Κάστωρ, γιός του Τυνδάρεω και αδελφός της Κλυταιμήστρας . Η Λήδα, μετά την ένωση της με το θεϊκό κύκνο, γέννησε ένα αυγό από το οποίο βγήκαν ο Πολυδεύκης και η Ελένη. Μια άλλη πιο διαδεδομένη παράδοση όμως λέει ότι και οι δύο ήταν γιοί του Δία και της Λήδας. Τα δύο αδέλφια συνδέονταν με υπερβολική αγάπη και ήταν αχώριστο ζευγάρι. Ο Πολυδεύκης διέπρεπε στην πυγμαχία και ο Κάστωρ ήταν δαμαστής αλόγων.

Κάθετος στην οδό Άρεως .Πήρε το όνομά της από την Πάνδροσο, κόρη του πανάρχαιου βασιλιά της Αθήνας Κέκροπα. Η Πάνδροσος έμεινε πιστή σε μια υπόσχεση που είχε δώσει στην Αθηνά, την οποία όμως υπόσχεση είχαν καταπατήσει οι αδελφές της Άγλαυρος και Έρση. Γι αυτό και οι Αθηναίοι τιμούσαν την Πάνδροσο και είχαν ιδρύσει μάλιστα και ένα ιερό προς τιμήν της, το Πανδρόσιο, που βρισκόταν δίπλα στο Ερέχθειο στην Ακρόπολη. Στον οδηγό του Μιλτιάδη Μπούκα διαβάζουμε ότι περί το 1880 στην οδό Πανδρόσου υπήρχαν 21 καταστήματα ευρωπαϊκών υφασμάτων. Στον ίδιο εκείνο εμπορικό δρόμο υπήρχαν και πολλά ωραία αρχοντικά, όπως ήτανε του Γεωργίου Παμπούκη, του Κωνσταντίνου Μπενιζέλου, του Χρήστου Σαριπόλου, του Παναγιώτη Κυριακού, του Ιωάννη Κάνιστρα και ένα σωρό άλλα τα οποία κατεδαφίστηκαν. 

Κάθετος στην οδό Πανδρόσου και Μητροπόλεως, πήρε το όνομά της από το κηρύκειο, το ραβδί που κρατούσαν οι κήρυκες κατά την αρχαιότητα και δήλωνε ότι ήταν πρόσωπα ιερά και απαραβίαστα. Και ο ψυχοπομπός Ερμής παριστάνεται να κρατά κηρύκειο. Εκεί κοντά βρίσκεται και η πλατεία Δημοπρατηρίου, όπου γίνονταν πλειστηριασμοί, και κάπως βορειότερα διασώζεται η αγορά γνωστή ως Αμπατζήδικα.

Αμπατζήδικα έτσι ονομάζονταν τα καταστήματα που ασχολούνταν με την επεξεργασία και το εμπόριο των χονδροειδών υφασμάτων που λέγονταν «Αμπάδες». Επειδή τέτοιου είδους καταστήματα στην Αθήνα ήταν συγκεντρωμένα στο προς Β. της βιβλιοθήκης του Αδριανού τμήμα της  Πανδρόσου που οδηγούσε προς το Μοναστηράκι, η λέξη «Αμπατζήδικα» έμεινε σαν τοπωνυμικό της περιοχής. Εκεί επίσης βρίσκονταν τα ραφτάδικα, όπου οι λεγόμενοι «Ελληνοράπται» έραβαν και κεντούσαν φουστανέλες και τα διάφορα εξαρτήματα της Ελληνικής ενδυμασίας. Σιγά-σιγά, με το πέρασμα του χρόνου, η μόδα του «φράγκικου» κουστουμιού άρχισε να κατακτάει τους Αθηναίους. Οι πρώτοι «φραγκοράφτες» ήταν Ιταλοί. Πρώτος μάλιστα από όλους ο Ντομένικο Μαρτιάλε άνοιξε το εργαστήρι του στην οδό Αδριανού. Ένας «οδηγός» που δημοσιεύτηκε το 1875, σημειώνει ότι την εποχή εκείνη στην Αθήνα υπήρχαν 51 ράφτες «ευρωπαϊκών ενδυμάτων» , ένας από τους οποίους ήταν ο περίφημος φραγκοράφτης Ι. Αλεξόπουλος, 3 ράφτες «ιερών ενδυμάτων»,ένας ράφτης «μηλωτών» και 4 «ελληνοράπται». Ο πιο φημισμένος από αυτούς ήταν ο Χρήστος Τσαντίλας που «κατεσκεύαζεν ελληνικάς ενδυμασίας μετά κοσμημάτων». Στα Αμπατζήδικα μεταγενέστερα εγκαταστάθηκαν καταστήματα που πουλούν απομιμήσεις αρχαιοτήτων και παλαιών έργων τέχνης.

Κάθετος στην οδό Άρεως, ονομάστηκε έτσι από τον Αθηναίο ιστοριογράφο του 3 μ. χ αιώνα Πόπλιο Ερρένιο Δέξιππο. Υπήρξε επώνυμος άρχων και άρχων βασιλεύς στην Αθήνα και αγωνοθέτης των Μεγάλων Παναθηναίων , όπως συνάγεται από διάφορες επιγραφές. Κατά το 267 μ. χ όταν οι Γότθοι επιτέθηκαν στην Αθήνα, ο Δέξιππος με τους λόγους του και το παράδειγμά του ενέπνευσε θάρρος στους Αθηναίους, οι οποίοι νίκησαν τους επιδρομείς. Μετά τη νίκη τίμησαν το Δέξιππο με ανδριάντα. Μνημονεύονται τρία συγγράμματα του. α) «Τα μετ’ Αλέξανδρον», β) «Χρονικά», γ) «Σκυθικά».

Κάθετος στην οδό Δεξίππου, η οδός  Πανός πήρε το όνομά της από τον ελληνικό θεό των βουνών, των δασών, των απόκρημνων φαραγγιών και των κοπαδιών Πάνα. Λατρευόταν ιδιαίτερα στην Αρκαδία. Κύρια εμβλήματά του  ήταν η σύριγγα που ο ίδιος εφεύρε, το ραβδί των βοσκών κι ένα στεφάνι από φύλλα βελανιδιάς. Με κραυγές και διαπεραστικούς ήχους από τη σύριγγα έφερνε ανησυχία στη γαλήνια φύση και τρόμο στα κοπάδια, τον ονομαζόμενο πανικό. Στην Αθήνα εισάγεται η λατρεία του μετά τη μάχη του Μαραθώνα. Κατά τη διάρκεια της μάχης, όπως υποσχέθηκε ο ίδιος ο θεός στον πεζοδρόμο Φειδιππίδη που πήγε απεσταλμένος των Αθηναίων να ζητήσει βοήθεια από τη Σπάρτη, προκάλεσε πανικό στους Πέρσες.

Σύμφωνα  με τον Οδηγό του Μιλτιάδη Μπούκα, τα πιο όμορφα σπίτια βρίσκονταν στην οδό Αδριανού που κάποια εποχή ονομάστηκε “ο δρόμος των μεγάρων” .Πράγματι εκεί υπήρχαν κατοικίες με τρείς και τέσσερις ακόμα ορόφους . Η οδός Αδριανού ήταν ο πιο πολυσύχναστος δρόμος γιατί είχε ωραιότατα εμπορικά καταστήματα ,εστιατόρια ,φαρμακεία όπως η “ Έλαφος” που άφησε εποχή ,παντοπωλεία, τη σχολή χορού του Ευμορφόπουλου. Ο αρκετά μεγάλος αυτός πλακιώτικος δρόμος πήρε το όνομα του από το ρωμαίο φιλέλληνα αυτοκράτορα Πούπλιο-Αϊλιο Αδριανό .Βασίλεψε από το 117 μέχρι το 138 μ. χ .Στάθηκε μεγάλος ευεργέτης για την πόλη της Αθήνας, όπου κι έμεινε για πολύ καιρό και  τη στόλισε με πολλά και χρήσιμα κτίσματα . Έκανε επέκταση της πόλης , προς την πλευρά του Ιλισσού και του Σταδίου και ανέγειρε, ως όριο ανάμεσα στη νέα και την παλιά πόλη ,την Πύλη του Αδριανού .Ίδρυσε το Αδριάνειο υδραγωγείο ,ανέγειρε λαμπρό οικοδόμημα στα βόρεια της Ακρόπολης, τη Βιβλιοθήκη, που την περιέβαλλε κιονοστοιχία από 100 μαρμάρινες κολόνες. Οι Αθηναίοι ευγνωμονώντας τον Αδριανό τον εξέλεξαν επώνυμο άρχοντα και του απένειμαν πολλές τιμές μέχρι που τον λάτρεψαν τελικά σαν θεό.

Το όνομα αυτό έχει ο πλακιώτικος δρόμος που βρίσκεται μεταξύ των οδών Θέσπιδος και Επιχάρμου, στο τέρμα της οποίας υπάρχει παραμορφωμένος πια από το πέρασμα του χρόνου ο ναός Άγιου Νικολάου του Ραγκαβά.

Το όνομα της οδού αυτής μας φέρνει στο νου τον κωμωδοποιό Επίχαρμο (Ε’ αι. π.χ). Στα έργα του διακωμωδεί τα ανθρώπινα πάθη δημιουργώντας έτσι την κωμωδία χαρακτήρων . Έγραψε γύρω στις 40 κωμωδίες ,όπου αφθονούν τα γνωμικά .

Η οδός αυτή πήρε το όνομά της από το Θέσπις ,που θεωρείται ο πατέρας της παγκόσμιας δραματουργικής τέχνης .Αυτός πρώτος εισήγαγε το θεσμό του ηθοποιού. Με θίασο που διέθετε φορητή σκηνή “άρμα Θέσπιδος” περιόδευε στους δήμους της Αττικής και δίδασκε τις τραγωδίες του, από τις οποίες δε διασώθηκε καμία.

Η λέξη «τριπούς» σήμαινε το σιδερένιο υπόβραθο που είχε τρία πόδια. Αρχικά  χρησίμευε για να τοποθετούνται πάνω του ο λέβητας, ο κρατήρας ή άλλα σκεύη. Αργότερα χρησιμοποιείται σαν έπαθλο νίκης σε πόλεμο ή αγώνα ή ακόμα σαν αφιέρωμα στους θεούς. Στο τέρμα της οδού Τριπόδων ,κοντά στον ανατολικό βράχο της ακρόπολης βρίσκεται ένας χορηγικός τρίποδας, το γνωστό μνημείο του Λυσικράτους, στον οποίο οφείλει και το όνομά του ο πλακιώτικος αυτός δρόμος.

  Οδός Λυσίου

Το μνημείο αυτό χτίστηκε το 355-354 π.χ. από το Λυσικράτη, σε ανάμνηση μιας νίκης ως χορηγός σε καλλιτεχνικό διαγωνισμό της εποχής (χορού παιδιών της Ακαμαντίδος σχολής). Είναι ένα μαρμάρινο κυκλικό  οικοδόμημα που  περιβάλλεται από 6 ημικίονες αττικού και κορινθιακού ρυθμού, με μια θολωτή στέγη και ζωοφόρο στην οποία  υπάρχει μια ανάγλυφη παράσταση του θεού Διονύσου. Στην κορυφή του έφερε χάλκινο τρίποδα, το βραβείο που είχε δοθεί στο χορό των παιδιών. Τα έξοδα της διδασκαλίας τα είχε αναλάβει σαν χορηγός ο Λυσικράτης. Το μνημείο σώζεται άρτιο μέχρι σήμερα και λέγεται από το λαό « Φανάρι του Διογένη» αλλά εσφαλμένα βέβαια και η οδός ονομάζεται Λυσικράτους τελειώνοντας στην λεωφόρο Αμαλίας.                                      

Ονομάστηκε έτσι από το μάντη Επιμενίδη , ο οποίος καταγόταν από την  Κρήτη καιν ήρθε στην Αθήνα μετά από πρόσκληση των Αθηναίων, για να εξαγνίσει την πόλη από το Κυλώνειο Άγος .Η οδός αυτή καταλέγει στο χώρο που βρίσκεται το μνημείο του Λυσικράτους .

Και αυτός ο Πλακιώτικος δρόμος αντικρίζει τον Τρίποδα του Λυσικράτους. Το όνομα του μας θυμίζει τον αρχαίο τραγικό ποιητή Φρύνιχο, από τις τραγωδίες του οποίου διασώθηκαν μικρά μόνο αποσπάσματα.

( Φοίνισαι  και Άλωσις Μιλήτου).

Παράλληλος της Φρυνίχου μας φέρνει στο νου τον φιλέλληνα Άγγλο ποιητή Μπάιρον. Όταν επισκέφτηκε την Αθήνα, έμεινε στο σπίτι της Θεοδώρας Μακρή, χήρας Άγγλου υποπρόξενου. Ήταν ένα δίπατο κτήριο και στην εσωτερική αυλή είχε λεμονιές και λουλούδια. Το σπίτι βρίσκεται στην οδό Αγίας Θέκλας 14, κοντά στην πλατεία Μοναστηρακίου. Το 1924 κατά τον εορτασμό των εκατό χρονών του θανάτου του Λόρδου Βύρωνα, στο σπίτι αυτό μπήκε μια πλακά αναμνηστική που έγραφε τα εξής : «Ενταύθα ίστατο οικία κόρης Αθηνών Θηρεσίας Μακρή 1920». Η Θηρεσία Μακρή είναι εκείνη που εξαιτίας της έγραψε το ποίημα «κόρη των Αθηνών»