"Δεν υπάρχει πιο συναρπαστικό πράγμα από την έρευνα" είχε πει σε μια παρέα μια συγγραφέας και δίκιο είχε. Η σκέψη της μου επιβεβαιωνόταν εδώ και δύο μήνες όταν πρωτομπήκε η ιδέα να γίνει μια δράση ανάδειξης των μαγαζιών που χάνονται είτε αυτά αφορούν μια τέχνη που ξεφυσά τα τελευταία της είτε γιατί έχουν σπάνιο και ιδιαίτερο αντικείμενο. Μια κοπέλα μίλησε αρχικά για ένα μαγαζάκι που εξειδικεύεται σε υδρογείους κι απο κεί ξετυλίχτηκε το κουβάρι της -αλήθεια σούπερ συναρπαστικής- έρευνας. Μπήκα σε μέρη που προσπερνώ χρόνια καθημερινά και δεν φανταζόμουν τα σκηνικά που κρύβουν πίσω από τους τοίχους. Από εργαστήρια άθικτα στην εικόνα τους δεκαετίες, μέχρι τεχνίτες και καλούπια μαστοριών χαμένων, που διατηρούνται από μια γηραιά πελατεία που δεν τα παίρνει ετοιματζίδικα απ' τα σουπερ μάρκετ, αλλά έρχεται σ' αυτά τα εξειδικευμένα εργαστήρια και ζητά ακόμα και σήμερα το συγκεκριμένο.
Ήταν λοιπόν ένα πακέτο από ιδιαίτερες στιγμές που γεύτηκα αυτοί οι δύο μήνες, να τριγυρίσω σχεδόν όλα τα εργαστήρια της βιοτεχνικής περιοχής της Αθήνας, κυρίως στου Ψυρρή και στο Εμπορικό Τρίγωνο, και να γνωρίσω ανθρώπους με ενδιαφέρουσες ιστορίες, ντυμένες άλλοτε με πόνο και νοσταλγία, αλλά το σημαντικότερο, φέρουσες τη σύγχρονη ιστορία της πόλης.
Αυτή την Κυριακή η όλη δουλειά που κάναμε 20 άτομα τον τελευταίο μήνα, μετουσιώνεται στο πρώτο OpenWalkAthens "βιοτεχνίες/καταστήματα με σπάνιο αντικείμενο στο κέντρο" που πιστεύω δεν πρέπει να χάσετε. Σε 2 ώρες θα δείτε συμπυκνωμένη άγνωστη, νοσταλγική αλλά και σύγχρονη ιστορία της πόλης, και μαγαζιών, που στέκουν ταπεινοί φρουροί της πλούσιας βιοτεχνικής παράδοσης των κάτω αυτών γειτονιών.
Μερικά τιπς για τα σημεία του Owa:
![]()
Σιδηρουργείο-Μηχανουργείο, Χριστοκοπίδου 8
Ίσως το πιο ιδιαίτερο σημείο του OpenWalk, σέρνοντας την σιδερένια πόρτα μεταφέρεστε 100 χρόνια πίσω. Ακόμη χρησιμοποιείτε απ' τους τεχνίτες της ναξιώτικης οικογένειας των Λιοφάγων, το καμίνι που αχνίζει στο κέντρο τους, μαζί με το βαρύ αμόνι. Αξίζει να χαζέψετε τον τοίχο με τις κρεμαστές φωτογραφίες, και όλη την ιστορία της οικογένειας απ' την Νάξο ως του Ψυρρή και το άνοιγμα του Σιδηρουργείου το 1948.
![]()
Παραδοσιακό Τυπογραφείο, Αριστείδου 10-12, ημιυπόγεια στοάΤο ενδιαφέρον εδώ ότι έχει διατηρηθεί ατόφιο ένα τυπογραφείο απ' τα παλιά. Ο τρόπος σύνθεσης αυτής της βαριάς και απαιτητικής δουλειάς ήταν πραγματικά δύσκολος. Ψηφίδα-ψηφίδα, μεταλλικά στοιχεία στη σειρά σχημάτιζαν τα κείμενα, αυτά που πληκτρολογούμε εμείς στα 5 δεύτερα, ε, έπαιρνε και μισή ώρα για τον παλιό τυπογράφο για να τα στήσει.
![]()
Bιοτεχνία Κηροπλαστικής, Αριστοφάνους 28
Κηροπλάστες δεν έχουν μείνει πολλοί. Τα περισσότερα βιομηχανοποιημένα ετοιματζίδικα πια. Πίσω απ' το μπροστά χώρο κρύβεται το εργαστήριο με τα κρεμαστά καλούπια, και τ' αρώματα κεριών και λιβανιών ζεστά ζεστά να αγκαλιάζουν σαν λάβα το σώμα.
Κατάστημα Φελιζόλ, Άνθιμου Γαζή 9, Στοά Καρύτση
Η περίφημη λέξη φελιζόλ είναι δημιούργημα ακριβώς αυτού του καταστήματος, που έχει πατεντάρει και την ονομασία. Σήμερα φτιάχνει ντηζαϊνάτα αντικείμενα απο φελιζόλ κυρίως το μαγαζί στο κέντρο, η βιοτεχνία του Βοτανικού ασχολείται κυρίως με μονώσεις.
Τροχιστής ψαλιδιών/μαχαιριών, Κολοκοτρώνη 49
Απ' το 1926 στο Εμπορικό Τρίγωνο ο προπάππος Κοντοπίδης και ο εγγονός έχει διατηρήσει το μαγαζί μέχρι σήμερα. Το ενδιαφέρον ότι έχει δημιουργήσει μια συλλογή, μικρό μουσείο, με όλα τα εργαλεία τροχίσματος στον ημιόροφο που αξίζει τρελό έπαινο.
![]()
Μαλλιά για πλέξιμο, Κολοκοτρώνη 30
Οι Σακαλάκ είναι στην Κολοκοτρώνη από το 1935. Μοντέρνο μεν το κτίριο πια, αλλά είναι συνώνυμο του μαλλιού για τις Αθηναίες το μαγαζί αυτό. Το ενδιαφέρον ότι κάνει δωρεάν μαθήματα πλεκτικής και τη μέρα του ανοικτού περιπάτου θα κάνει επίδειξη.
![]()
Είδη Ραπτικής, Πλατεία Αγίας Ειρήνης 5
Απ' τα αγαπημένα μου σποτ. Ανάμεσα στο μπαρομάνι, διασώζεται ακόμη το μαγαζί ειδών ραπτικής των Αγγελοπουλέων, στην ίδια θέση απ' το 1925. Οι αδελφές Αγγελοπούλου το διατηρούν μέχρι σήμερα και όσοι το προσπερνάτε κακό του κεφαλιού σας. Αναλλοίωτο από τότε στο εσωτερικό του θα δείτε είδη ραπτικής και ρουχισμού ακόμη απ' την εποχή του Μεσοπολέμου. Αναζητήστε τα κουτιά με τις γαλλικές κάλτσες, είναι 70 χρόνια εκεί!
![]()
![]()
Εργαστήρι Ξυλογλυπτικής, Χριστοκοπίδου 2, υπόγειο
Ακόμα και η ξυλογλυπτική έχει αντικατασταθεί από βιομηχανική παραγωγή. Αλλά δεν μπορεί να φτάσει την ευαισθησία ενός χειροποίητου γλυπτού, από γερό τεχνίτη όπως είναι ο κ. Βασίλης, ένας πολυ φιλικός, καταπληκτικός άνθρωπος που αξίζει να γνωρίσετε.
Οργανοποιείο Καρελλάς, Λουκά Νίκα 14 & Αγ. Αναργύρων
Ίσως ο τελευταίος που κατασκευάζει χειροποίητα όργανα, αφού μαθήτευσε δίπλα σε μαστόρους παλιούς της ρεμπετομάνας περιοχής Ψυρρή/Αθηνάς, άνοιξε το εργαστήριο μιας απαιτητικής τέχνης το 1992. Και δεν είναι μόνο η ακουστική σημαντική, αλλά και τα ιδιαίτερα σκαλίσματα που ζητάνε οι πελάτες στα όργανά τους.
Xειροποίητα παπούτσια μπαλέτου, Αριστοφάνους 14
Παπούτσια μπαλέτου, ίσον Τζοάνα, για οποιονδήποτε ασχολείται μ' αυτόν τον χορό. Τα παπούτσια αυτά πάντα χειροποίητα, στα μέτρα των χορευτών κι η ιδιοκτήτρια θα δείξει πως φτιάχνονται.
![]()
Εργαστήριο μπαούλων, Παλλάδος 21, υπόγειο
Ένα υπογειάκι που δεν πιάνει το μάτι σου κοντά στην πλατεία Ηρώων φιλοξενεί από το 1966 το εργαστήρι μπαούλων του κ. Γιώργου. Ίσως το πιο εξειδικευμένο μαγαζί του OpenWalk που αποδεικνύεται ακόμη χρήσιμο, αφού σε πολλές παραστάσεις το Εθνικό και η Λυρική έχουν βρει εδώ παλιές βαλίτσες και μπαούλα. Ο κ. Γιώργος επίσης είναι ο μοναδικός που τα επισκευάζει πια σε ολόκληρη την Ελλάδα!
![]()
Ψάθινα καπέλα, Αγίας Ελεούσης 7, 1ος
Τα καπέλα είναι ότι πιο ετοιματζίδικο πια, αλλά ευτυχώς υπάρχει 3-4 πιλοποιϊα στο κέντρο που ακόμα κρατάνε. Ένα απ' αυτά της οικογένειας Σαρηγιαννίδη που έχει μεγαλύτερη εξειδίκευση στα ψάθινα καπέλα και θα δείξει πως φτιάχνονται.
![]()
Λευκοσιδηρουργείο, Κακουργοδικείου 2 (Αθηνάς 17 γωνία) υπόγειο
Απ' τα παραδείγματα που χαίρεσαι. Ο πιτσιρικάς εγγονός της οικογένειας Τερίκογλου διατηρεί ατόφια την ατμόσφαιρα του εργαστηρίου του παππού που άνοιξε το 1957 και είναι απ' τους πιο ανοιχτόκαρδους στο να μιλήσουν και να μυήσουν τον κόσμο σ' αυτή την ωραία τέχνη. Μακάρι να 'ταν όλοι έτσι πραγματικά. Το μαγαζί αυτό σίγουρα τα πάει περίφημα και θα συνεχίσει έτσι. Μπράβο του!
Τσιγκογραφείο, Χρυσοσπηλιωτίσσης 7, 3ος
Απ' τα τελευταία 3 της Αθήνας. Η τσιγκογραφία ήταν η τέχνη αποτύπωσης της φωτογραφίας σε τσίγκο κλισέ και ήταν άμεση η εξάρτησή της από την τυπογραφία. Με την αλλαγή της τεχνολογίας στην τελευταία, η τσιγκογραφία ουσιαστικά αχρηστεύτηκε και έστρεψε το αντικείμενό της σε ιδιαίτερες ανάγλυφες εκτυπώσεις όπως η χρυσοτυπία.
![]()
Αμπαζούρ, Ευριπίδου 1
Πολύ ωραίο σποτ. Η οικογένεια Περβολαράκη δέχτηκε με λαχτάρα να συμμετέχει. Όλη η οικογένεια απασχολείται στο μαγαζί που φτιάχνει 60 χρόνια τώρα αριστουργηματικά αμπαζούρ. Στις βιτρίνες του φιλοξενεί πραγματικά αμπαζούρ έργα τέχνης, ενώ την μέρα του owa θα φέρει και αμπαζούρ που έχουν πρωταγωνιστήσει σε παλιές ελληνικές ταινίες!
Κουρείο, Σοφοκλέους 5, στοά
Άλλο παράδειγμα με μέλλον. Ο ιδιοκτήτης κουρέας του, έχει διατηρήσει όλη την ατμόσφαιρα του παλιού κουρείου και όχι μόνο αυτό αλλά το γουστάρει τόσο που βρήκε, αγόρασε και θα επιδείξει ποδήλατο-κουρείο απ' την Ιταλία!
Ήταν λοιπόν ένα πακέτο από ιδιαίτερες στιγμές που γεύτηκα αυτοί οι δύο μήνες, να τριγυρίσω σχεδόν όλα τα εργαστήρια της βιοτεχνικής περιοχής της Αθήνας, κυρίως στου Ψυρρή και στο Εμπορικό Τρίγωνο, και να γνωρίσω ανθρώπους με ενδιαφέρουσες ιστορίες, ντυμένες άλλοτε με πόνο και νοσταλγία, αλλά το σημαντικότερο, φέρουσες τη σύγχρονη ιστορία της πόλης.
Αυτή την Κυριακή η όλη δουλειά που κάναμε 20 άτομα τον τελευταίο μήνα, μετουσιώνεται στο πρώτο OpenWalkAthens "βιοτεχνίες/καταστήματα με σπάνιο αντικείμενο στο κέντρο" που πιστεύω δεν πρέπει να χάσετε. Σε 2 ώρες θα δείτε συμπυκνωμένη άγνωστη, νοσταλγική αλλά και σύγχρονη ιστορία της πόλης, και μαγαζιών, που στέκουν ταπεινοί φρουροί της πλούσιας βιοτεχνικής παράδοσης των κάτω αυτών γειτονιών.
Μερικά τιπς για τα σημεία του Owa:
Σιδηρουργείο-Μηχανουργείο, Χριστοκοπίδου 8
Ίσως το πιο ιδιαίτερο σημείο του OpenWalk, σέρνοντας την σιδερένια πόρτα μεταφέρεστε 100 χρόνια πίσω. Ακόμη χρησιμοποιείτε απ' τους τεχνίτες της ναξιώτικης οικογένειας των Λιοφάγων, το καμίνι που αχνίζει στο κέντρο τους, μαζί με το βαρύ αμόνι. Αξίζει να χαζέψετε τον τοίχο με τις κρεμαστές φωτογραφίες, και όλη την ιστορία της οικογένειας απ' την Νάξο ως του Ψυρρή και το άνοιγμα του Σιδηρουργείου το 1948.
Παραδοσιακό Τυπογραφείο, Αριστείδου 10-12, ημιυπόγεια στοάΤο ενδιαφέρον εδώ ότι έχει διατηρηθεί ατόφιο ένα τυπογραφείο απ' τα παλιά. Ο τρόπος σύνθεσης αυτής της βαριάς και απαιτητικής δουλειάς ήταν πραγματικά δύσκολος. Ψηφίδα-ψηφίδα, μεταλλικά στοιχεία στη σειρά σχημάτιζαν τα κείμενα, αυτά που πληκτρολογούμε εμείς στα 5 δεύτερα, ε, έπαιρνε και μισή ώρα για τον παλιό τυπογράφο για να τα στήσει.
Bιοτεχνία Κηροπλαστικής, Αριστοφάνους 28
Κηροπλάστες δεν έχουν μείνει πολλοί. Τα περισσότερα βιομηχανοποιημένα ετοιματζίδικα πια. Πίσω απ' το μπροστά χώρο κρύβεται το εργαστήριο με τα κρεμαστά καλούπια, και τ' αρώματα κεριών και λιβανιών ζεστά ζεστά να αγκαλιάζουν σαν λάβα το σώμα.
Κατάστημα Φελιζόλ, Άνθιμου Γαζή 9, Στοά Καρύτση
Η περίφημη λέξη φελιζόλ είναι δημιούργημα ακριβώς αυτού του καταστήματος, που έχει πατεντάρει και την ονομασία. Σήμερα φτιάχνει ντηζαϊνάτα αντικείμενα απο φελιζόλ κυρίως το μαγαζί στο κέντρο, η βιοτεχνία του Βοτανικού ασχολείται κυρίως με μονώσεις.
Τροχιστής ψαλιδιών/μαχαιριών, Κολοκοτρώνη 49
Απ' το 1926 στο Εμπορικό Τρίγωνο ο προπάππος Κοντοπίδης και ο εγγονός έχει διατηρήσει το μαγαζί μέχρι σήμερα. Το ενδιαφέρον ότι έχει δημιουργήσει μια συλλογή, μικρό μουσείο, με όλα τα εργαλεία τροχίσματος στον ημιόροφο που αξίζει τρελό έπαινο.
Μαλλιά για πλέξιμο, Κολοκοτρώνη 30
Οι Σακαλάκ είναι στην Κολοκοτρώνη από το 1935. Μοντέρνο μεν το κτίριο πια, αλλά είναι συνώνυμο του μαλλιού για τις Αθηναίες το μαγαζί αυτό. Το ενδιαφέρον ότι κάνει δωρεάν μαθήματα πλεκτικής και τη μέρα του ανοικτού περιπάτου θα κάνει επίδειξη.
Είδη Ραπτικής, Πλατεία Αγίας Ειρήνης 5
Απ' τα αγαπημένα μου σποτ. Ανάμεσα στο μπαρομάνι, διασώζεται ακόμη το μαγαζί ειδών ραπτικής των Αγγελοπουλέων, στην ίδια θέση απ' το 1925. Οι αδελφές Αγγελοπούλου το διατηρούν μέχρι σήμερα και όσοι το προσπερνάτε κακό του κεφαλιού σας. Αναλλοίωτο από τότε στο εσωτερικό του θα δείτε είδη ραπτικής και ρουχισμού ακόμη απ' την εποχή του Μεσοπολέμου. Αναζητήστε τα κουτιά με τις γαλλικές κάλτσες, είναι 70 χρόνια εκεί!
Εργαστήρι Ξυλογλυπτικής, Χριστοκοπίδου 2, υπόγειο
Ακόμα και η ξυλογλυπτική έχει αντικατασταθεί από βιομηχανική παραγωγή. Αλλά δεν μπορεί να φτάσει την ευαισθησία ενός χειροποίητου γλυπτού, από γερό τεχνίτη όπως είναι ο κ. Βασίλης, ένας πολυ φιλικός, καταπληκτικός άνθρωπος που αξίζει να γνωρίσετε.
Οργανοποιείο Καρελλάς, Λουκά Νίκα 14 & Αγ. Αναργύρων
Ίσως ο τελευταίος που κατασκευάζει χειροποίητα όργανα, αφού μαθήτευσε δίπλα σε μαστόρους παλιούς της ρεμπετομάνας περιοχής Ψυρρή/Αθηνάς, άνοιξε το εργαστήριο μιας απαιτητικής τέχνης το 1992. Και δεν είναι μόνο η ακουστική σημαντική, αλλά και τα ιδιαίτερα σκαλίσματα που ζητάνε οι πελάτες στα όργανά τους.
Xειροποίητα παπούτσια μπαλέτου, Αριστοφάνους 14
Παπούτσια μπαλέτου, ίσον Τζοάνα, για οποιονδήποτε ασχολείται μ' αυτόν τον χορό. Τα παπούτσια αυτά πάντα χειροποίητα, στα μέτρα των χορευτών κι η ιδιοκτήτρια θα δείξει πως φτιάχνονται.
Εργαστήριο μπαούλων, Παλλάδος 21, υπόγειο
Ένα υπογειάκι που δεν πιάνει το μάτι σου κοντά στην πλατεία Ηρώων φιλοξενεί από το 1966 το εργαστήρι μπαούλων του κ. Γιώργου. Ίσως το πιο εξειδικευμένο μαγαζί του OpenWalk που αποδεικνύεται ακόμη χρήσιμο, αφού σε πολλές παραστάσεις το Εθνικό και η Λυρική έχουν βρει εδώ παλιές βαλίτσες και μπαούλα. Ο κ. Γιώργος επίσης είναι ο μοναδικός που τα επισκευάζει πια σε ολόκληρη την Ελλάδα!
Ψάθινα καπέλα, Αγίας Ελεούσης 7, 1ος
Τα καπέλα είναι ότι πιο ετοιματζίδικο πια, αλλά ευτυχώς υπάρχει 3-4 πιλοποιϊα στο κέντρο που ακόμα κρατάνε. Ένα απ' αυτά της οικογένειας Σαρηγιαννίδη που έχει μεγαλύτερη εξειδίκευση στα ψάθινα καπέλα και θα δείξει πως φτιάχνονται.
Λευκοσιδηρουργείο, Κακουργοδικείου 2 (Αθηνάς 17 γωνία) υπόγειο
Απ' τα παραδείγματα που χαίρεσαι. Ο πιτσιρικάς εγγονός της οικογένειας Τερίκογλου διατηρεί ατόφια την ατμόσφαιρα του εργαστηρίου του παππού που άνοιξε το 1957 και είναι απ' τους πιο ανοιχτόκαρδους στο να μιλήσουν και να μυήσουν τον κόσμο σ' αυτή την ωραία τέχνη. Μακάρι να 'ταν όλοι έτσι πραγματικά. Το μαγαζί αυτό σίγουρα τα πάει περίφημα και θα συνεχίσει έτσι. Μπράβο του!
Τσιγκογραφείο, Χρυσοσπηλιωτίσσης 7, 3ος
Απ' τα τελευταία 3 της Αθήνας. Η τσιγκογραφία ήταν η τέχνη αποτύπωσης της φωτογραφίας σε τσίγκο κλισέ και ήταν άμεση η εξάρτησή της από την τυπογραφία. Με την αλλαγή της τεχνολογίας στην τελευταία, η τσιγκογραφία ουσιαστικά αχρηστεύτηκε και έστρεψε το αντικείμενό της σε ιδιαίτερες ανάγλυφες εκτυπώσεις όπως η χρυσοτυπία.
Αμπαζούρ, Ευριπίδου 1
Πολύ ωραίο σποτ. Η οικογένεια Περβολαράκη δέχτηκε με λαχτάρα να συμμετέχει. Όλη η οικογένεια απασχολείται στο μαγαζί που φτιάχνει 60 χρόνια τώρα αριστουργηματικά αμπαζούρ. Στις βιτρίνες του φιλοξενεί πραγματικά αμπαζούρ έργα τέχνης, ενώ την μέρα του owa θα φέρει και αμπαζούρ που έχουν πρωταγωνιστήσει σε παλιές ελληνικές ταινίες!
Κουρείο, Σοφοκλέους 5, στοά
Άλλο παράδειγμα με μέλλον. Ο ιδιοκτήτης κουρέας του, έχει διατηρήσει όλη την ατμόσφαιρα του παλιού κουρείου και όχι μόνο αυτό αλλά το γουστάρει τόσο που βρήκε, αγόρασε και θα επιδείξει ποδήλατο-κουρείο απ' την Ιταλία!