Οι έλληνες βετεράνοι της Κορέας θυμούνται
Καθώς το καθεστώς της Βόρειας Κορέας εμμένει στις απειλές και την πολεμική ρητορεία, Ελληνες που συμμετείχαν στις συγκρούσεις του ’50 περιγράφουν στα «ΝΕΑ» τις ριψοκίνδυνες αποστολές τους σε μια περιοχή που δεν έχει πάψει να μυρίζει μπαρούτι
Φωτογραφία, από το προσωπικό αρχείο του Ακριβού Τσολάκη, από κηδεία έλληνα στρατιώτη στην Κορέα κατά τη διάρκεια του πολέμου. Μαζί με το ελληνικό εκστρατευτικό σώμα είχε ταξιδέψει και ορθόδοξος ιερέας
Ο Ακριβός Τσολάκης ξέρει τι θα πει πόλεμος στην Κορέα. Τον είδε, τον έζησε, συμμετείχε σε αυτόν. Στα 83 του χρόνια, διατηρεί ακόμη τη στρατιωτική κοψιά στο ευθύ βλέμμα και στον τρόπο με τον οποίο ορθώνει το κορμί. Εδώ και ημέρες παρακολουθεί από το σπίτι του στη Βούλα Αττικής την κλιμάκωση της έντασης στη διχοτομημένη χερσόνησο της Ανατολής. Γνώριμο το σκηνικό. Κάποτε, ο ίδιος προσπαθούσε να επιβιώσει σε αυτήν τη μακρινή γη.
Μετά τη λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, την ήττα της Ιαπωνίας και την είσοδο των σοβιετικών στρατευμάτων στην Κορέα, η χώρα κόπηκε στη μέση. Πριν από την αποχώρησή τους, όσα ιαπωνικά στρατεύματα κατοχής βρίσκονταν βορείως του 38ου παραλλήλου παρέδωσαν τον οπλισμό τους στους Σοβιετικούς, όσα βρίσκονταν νοτίως των συνόρων τα έδωσαν στις αμερικανικές δυνάμεις. Στον Βορρά εγκαταστάθηκε κομμουνιστικό καθεστώς, το οποίο μέχρι σήμερα τηρεί ευλαβικά την απομόνωσή του από τη Δύση. Στις 25 Ιουνίου 1950 οι Βορειοκορεάτες εισέβαλαν αιφνιδιαστικά στον Νότο. Ο πόλεμος διήρκεσε τρία χρόνια. Σε αυτόν, έπειτα από έκκληση των Ηνωμένων Εθνών πήρε μέρος ένα τάγμα του Ελληνικού Στρατού και ένα σμήνος από επτά αεροπλάνα της Ελληνικής Αεροπορίας. Ανάμεσά τους βρισκόταν και ο Ακριβός Τσολάκης, φρέσκος απόφοιτος τότε της Σχολής Ικάρων.
«Ετυχε η ζωή μου να με πάει εκεί. Δεν το περίμενα» λέει. Οταν τον συναντάμε έχει συμπληρωθεί πάνω από μία εβδομάδα συναγερμού στην Κορεατική Χερσόνησο. Οι Αρχές της Πιονγκγιάνγκ έχουν συμβουλεύσει εδώ και καιρό ξένους διπλωμάτες και πολίτες να εγκαταλείψουν τη χώρα. Η Σεούλ φοβάται πυραυλική επίδειξη δύναμης των γειτόνων της. Οι χώρες βλέπουν τον πόλεμο επί θύραις. «Ο μικρός (σ.σ.: ο ηγέτης της Β. Κορέας Κιμ Γιονγκ Ουν) μάλλον θέλει να δείξει ότι έχει πυγμή. Δεν νομίζω να το ρισκάρουν γιατί σε χρόνο μηδέν θα πάψουν να υφίστανται. Μάλλον είναι σαν τον μύθο του Αισώπου με τον βοσκό και τα πρόβατα» αναφέρει ο Α. Τσολάκης.
Την ίδια γνώμη μοιράζεται και ο Στυλιανός Δράκος, υποστράτηγος εν αποστρατεία και πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου Παλαιμάχων Πολεμιστών Κορέας. «Δεν πιστεύω ότι θα υπάρξει πόλεμος, εκτός και αν επικρατήσει ο παραλογισμός. Σε παράφρονες δεν μπορείς να αντιπαραβάλεις τη λογική» υποστηρίζει όταν τον συναντάμε στα γραφεία του συνδέσμου, σε δύο μικρά δωμάτια στην οδό Ερμού. Εκεί έχει φωλιάσει η Ιστορία. Ανάμεσα σε σημαίες της Ελλάδας και της Κορέας, θα βρεις εικόνες από παράσημα και φωτογραφίες πεσόντων. Οι έλληνες νεκροί του πολέμου ήταν 186. Οι τραυματίες είχαν ξεπεράσει τους 500. Πάνω από 4.000 έλληνες στρατιώτες πέρασαν από την Κορέα με την τακτική ανακύκλωση του προσωπικού. Πριν από λίγες ημέρες χτύπησε το τηλέφωνο στα γραφεία του συνδέσμου. Ενας βετεράνος από την Κρήτη ρωτούσε τον Δράκο εάν θα πάνε ξανά στην Κορέα, τώρα που υπάρχει ο κίνδυνος σύρραξης.
ΝΕΟΙ ΣΤΗ ΜΑΧΗ. Οι περισσότεροι Ελληνες που πολέμησαν εκεί το '50 ήταν νέοι και άπειροι από μάχες. Ο Ακριβός Τσολάκης θυμάται ότι βρισκόταν σε ένα κέντρο διασκέδασης στο Πανόραμα Θεσσαλονίκης με μια φιλενάδα του όταν τον ενημέρωσαν για την αποστολή. «Τότε πετάγαμε καταδιωκτικά. Μας ήρθε ταμπλάς όταν μάθαμε πως θα πάμε στα μεταφορικά αεροσκάφη. Το είχαμε καμάρι ότι ήμασταν μάχιμοι» λέει. «Εκεί κάναμε το καθήκον μας. Πολεμήσαμε για έναν λαό που μια δύναμη ήθελε να του στερήσει τη δημοκρατία και την ελευθερία του».
Ο Τσολάκης έμεινε στην Κορέα 23 μήνες. «Με παρηγορούσε τουλάχιστον που η οικογένειά μου εισέπραττε στην Ελλάδα χρήματα από τον μισθό μου. Είχαμε ρημάξει από τη γερμανική κατοχή και αυτή η βοήθεια ήταν σημαντική» τονίζει. Συμπλήρωσε 160 αποστολές στην Κορέα. Από τα επτά αεροπλάνα τύπου Ντακότα που έστειλε τότε η Ελλάδα, τέσσερα επέστρεψαν. Τα υπόλοιπα έπεσαν αύτανδρα.
Οι πρώτοι έλληνες αεροπόροι που έφτασαν εκεί κλήθηκαν να απαγκιστρώσουν το 10ο Σώμα Στρατού των Αμερικανών που είχε εγκλωβιστεί στην περιοχή Βονσάν μετά την επέλαση των κινεζικών δυνάμεων. Εκτέλεσαν την αποστολή τρεις ημέρες μετά την άφιξή τους στην Κορέα. «Δεν είχαν προλάβει να δουν από πού ανατέλλει ο ήλιος και όμως ανταποκρίθηκαν» παρατηρεί ο Στυλιανός Δράκος. Και αυτός βρέθηκε στον πόλεμο 20άρης, στο τάγμα του Πεζικού. «Ηταν ένας σκληρός αλλά τίμιος πόλεμος» λέει. «Δεν είχε βρωμιές, όπως λέγεται για το Βιετνάμ. Διεξαγόταν σύμφωνα με τους κανόνες. Δεν μπορείς να σκοτώσεις έναν αιχμάλωτο. Είναι έγκλημα. Το είχαμε εμπεδώσει όλοι μας. Συμπεριφερόμασταν στους αιχμαλώτους με ανθρωπιά» σημειώνει.
ΤΑ ΣΗΜΑΔΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ. Για τον Δράκο, όπως και για τους περισσότερους βετεράνους, η εμπειρία στην Κορέα λειτούργησε ως διαδικασία απότομης ωρίμασης. «Διαπίστωσα ότι ο πόλεμος είναι η έσχατη λύση για να ξεπερνιούνται οι διακρατικές διαφορές. Θα πρέπει να αποφεύγεται, μέχρις ενός σημείου όμως. Οταν απειλείται η ελευθερία σου θα πρέπει να πολεμήσεις γιατί αλλιώς θα γίνεις σκλάβος» τονίζει.
Ο Τσολάκης αναγνωρίζει ότι η συμμετοχή του στον πόλεμο τον προήγαγε μετέπειτα και επαγγελματικά. Οταν γύρισε από την Κορέα, αν και υποσμηναγός, πετούσε με συγκυβερνήτη σμήναρχο. Παράλληλα η εμπειρία της μάχης υποστηρίζει ότι του χάραξε «ρυτίδες στην ψυχή». «Με έφαγε εσωτερικά όλη αυτή η ιστορία. Αλλά διαπίστωσα ότι τίποτα δεν με θάμπωνε πια. Ετσι, το 2005 άντεξα...» τονίζει. Τότε συνέβη το δυστύχημα με το αεροσκάφος της αεροπορικής εταιρείας Helios. Ο Τσολάκης ήταν πρόεδρος της επιτροπής διερεύνησης ατυχημάτων του υπουργείου Μεταφορών (θέση που διατήρησε έως το 2011). Είχε βρεθεί αμέσως στο σημείο της συντριβής. «Αντεξα...» επαναλαμβάνει, «όταν αντίκρισα τα 121 πτώματα στο Γραμματικό και είδα τους πυροσβέστες να προσπαθούν να σβήσουν τις φωτιές, κάποιοι με πικροδάφνες στα χέρια».
Πετώντας χωρίς πιστόλιαΟι βετεράνοι του πολέμου Ακριβός Τσολάκης και Στυλιανός Δράκος βρέθηκαν τελευταία φορά στη Νότια Κορέα το 2010. Κάθε τόσο, εκεί, τιμούν ως ήρωες τους παλαιμάχους του '50. Κατά καιρούς, με αφορμή κάποια επέτειο ή συνάντηση, οι έλληνες βετεράνοι της Κορέας παρατηρούν με πικρία ότι στη δική τους χώρα έχει ξεχαστεί από πολλούς η ιστορία τους.
Το 2005, με αφορμή τη συμπλήρωση 50 ετών από τη λήξη του πολέμου, ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Βετεράνων Αεροπορίας εξέδωσε λεύκωμα για τη δράση του 13ου Σμήνους Μεταφορών στην Κορέα. Κάθε αεροσκάφος Ντακότα μετέφερε 30-40 τραυματίες μακριά από τον κλοιό των Κινέζων (οι οποίοι συμμετείχαν στον πόλεμο ως σύμμαχοι της Β. Κορέας).
Οι πιλότοι αναγκάζονταν να τα προσγειώνουν σε μικρούς και πρόχειρα κατασκευασμένους διαδρόμους. Σε κάθε αποστολή ρίσκαραν τον θάνατο. «Συνειδητοποίησα τον βαθμό επικινδυνότητας της αποστολής όταν ένας αμερικανός ταξίαρχος ρώτησε ποιος από τους χειριστές ήταν παντρεμένος. ''Εγώ'', του είπα. Τότε με διέταξε να συντάξω αμέσως μια πρόχειρη διαθήκη για τη γυναίκα μου, σε περίπτωση που δεν επέστρεφα», είχε πει το 2002 στο περιοδικό «Αεροπορική Ιστορία» ο υποσμηναγός Χαρίλαος Παρασχάκης.
«Εκείνο το θέαμα των τραυματιών, οίτινες ήρχοντο κατ' ευθείαν από το μέτωπον, απέχον εκ του αεροδρομίου περίπου τρία μίλια, ήτο άνευ προηγουμένου τραγικόν», έγραψε στο ημερολόγιό του ο υποσμηναγός Ευθύμιος Τζαμτζής. Το απόσπασμα, το οποίο παραχωρήθηκε από την οικογένειά του στον Σύνδεσμο Βετεράνων, είναι ενδεικτικό των τότε συνθηκών: «Ολλανδοί, Αμερικανοί, Νοτιοκορεάτες προσεκομίζοντο βαρέως τραυματισμένοι, άλλοι με κομμένα χέρια και άλλοι με κομμένα πόδια, χωρίς μάτια, άλλοι νεκροί, άλλοι ετοιμοθάνατοι. (...) Πολλοί από αυτούς πέθαιναν στον αέρα λόγω αιμορραγίας».
Ο Ακριβός Τσολάκης έζησε παρόμοιες σκηνές. Θα προτιμούσε να πετάει στην Κορέα τα μαχητικά τζετ F-86 παρά τα μεταφορικά Ντακότα. «Θα ήταν πιο επικίνδυνο, αλλά πιο ενδιαφέρον», λέει. Ωστόσο ακόμη θυμάται τα λόγια ενός αμερικανού εκπαιδευτή του: «Γενναιότερος είναι αυτός που πετάει χωρίς πιστόλια».
Το ελληνικό εκστρατευτικό Σώμα στην Κορέα σε αριθμούς:
Το ελληνικό εκστρατευτικό Σώμα στην Κορέα σε αριθμούς:
851 άνδρες η αρχική δύναμη του ενισχυμένου τάγματος πεζικού
186 νεκροί
2.787 αεροπορικές αποστολές
17.532 ώρες πτήσεις
9.256 οι τραυματίες που μετέφεραν τα αεροπλάνα
1955 η χρονιά επιστροφής του τελευταίου έλληνα στρατιώτη, δύο χρόνια μετά την ανακωχή