«Το συντρέχον πταίσμα του παθόντος»!
| Το Αρσάκειο σήμερα |
Αυτόν τον νομικό όρο πρώτα τον είδα στην πράξη και μετά τον έμαθα. Θα ήταν λίγο πριν το ’60, κάπου μεταξύ ’58 - ’59. Μετά το σχόλασμα, αργά το απόγευμα, νωρίς γιά βράδυ, ανεβαίναμε, 2-3 συμμαθητές, γιά ένα λαχταριστό πιροσκί με κιμά στο «Πέτρογκραντ», περνώντας, κατά τα συνήθη και όπως πάντα, από τα δικαστήρια στο Αρσάκειο. Εκεί, στο καλυμμένο τότε τετράγωνο, μεταξύ Πανεπιστημίου – Σταδίου και Σανταρόζα – Αρσάκη υπήρχαν όλο αίθουσες ακροατηρίου συν αυτές του κεντρικού κτιρίου του Αρσακείου, (στο διπλανό τετράγωνο), όπου πάντοτε ανιχνεύαμε μήπως πετύχουμε καμιά ενδιαφέρουσα δίκη. Αφού οι πηγές…. ψυχαγωγίας, τότε, ήσαν πολύ περιορισμένες και τα δικαστήρια, ανάλογα με την υπόθεση, λειτουργούσαν μέχρις αργά τη νύχτα!
Εκείνο το χειμωνιάτικο βράδυ βγήκε…λαβράκι! Στο Κακουργοδικείο δικαζόταν μιά πολύ ενδιαφέρουσα, γιά αργόσχολους και περίεργους θεατές, υπόθεση. Αποπλάνηση ανηλίκου! Κατηγορούμενος ένας νεαρός ηθοποιός της εποχής, (λίγο μεγαλύτερος από μένα και τότε γνωστός μου μόνο εξ ακοής), ο Β. Μ., ο οποίος βρισκόταν στην αρχή της καριέρας του και ο οποίος, φυσικά, αρνιόταν τα πάντα!
Αμέσως «τσιμπήσαμε» με την πιπεράτη υπόθεση και ξεχάσαμε το πιροσκί του Πέτρογκραντ, προτιμώντας το.. «ψωμί» του Κακουργοδικείου. Ψάχνοντας γιά καλύτερη θέση, ανάμεσα στο πολύ αραιό ακροατήριο, διέκρινα έναν παλιό φίλο από τα καλοκαίρια στη Ν. Ερυθραία, τον Νίκο Κριτσ. Εκείνη την εποχή το να βρεθεί άνθρωπος και μάλιστα πολύ νεαρός από την Ερυθραία στην Αθήνα τέτοια ώρα, σήμαινε πολλά.
- Πώς από τα μέρη μας, Νικολάκη, βραδιάτικα;
- Να, ο κατηγορούμενος Β. Μ. είναι φίλος μου και ήρθα γιά... συμπαράσταση!
- Τί λες, υψηλές γνωριμίες, βλέπω! Και συνεχίζοντας τον ρωτώ χαμηλόφωνα. Δεν μου λες, τη μικρή την … πήδηξε τελικά, όπως λέει το κατηγορητήριο, ή πάνε να τον τυλίξουν οι δικοί της;
- Αστειεύεσαι, επίσης χαμηλόφωνη απάντηση, την καταπηδούσε επί ένα μήνα! Όμως κι αυτής τα ’θελε ο … απαυτός της. Του κολλούσε και τον γυρόφερνε άλλο τόσο πριν!
Αμέσως ένοιωσα κάτι μεταξύ θεατή ταινίας μυστηρίου που γνώριζε το τέλος, σε γεμάτη αίθουσα κινηματογράφου, εν μέσω αγωνιούντων θεατών, και χαρτοπαίχτη σε καρέ πόκερ, όπου γνωρίζοντας αυτός τα φύλλα όλων, τους παρακολουθούσε, αφ’ υψηλού, να αλληλομπλοφάρουν και αυτός το διασκέδαζε, πηγαίνοντάς τους «σφαγμένους», όπως λέγεται στη χαρτοπαικτική ορολογία!
Από εκείνη τη δίκη θυμάμαι έντονα τρία στοιχεία. Την παθούσα, τον δικηγόρο του κατηγορουμένου και τον επί κεφαλής των ενόρκων.
Η… παθούσα, ένα θρασύτατο νυμφίδιο και «τσόκαρο» πρώτης, εξεταζόμενη από το δικαστήριο έπαιρνε κάτι πόζες, βάζοντας τις γροθιές στη μέση και λικνιζόμενη μπροστά στην έδρα, (όπως η Μαρίκα Νέζερ κάνοντας τη γλωσσού Σμυρνιά και η Γεωργία Βασιλειάδου σε ρόλους πλύστρας), ρωτούσε τον κατηγορούμενο ηθοποιό:
- Εσύ δεν μου έλεγες αυτό, δεν με πήγες εκεί, δεν μου έκανες εκείνο και το… άλλο και δεν μου είπες πως θα με παντρευτείς! Ψέματα είναι; Ε΄, ψέματα είναι;
Μιά πανάθλια, αντιπαθητική, ιταμή και προκλητική συμπεριφορά ενός αναιδέστατου κορασίου, καθόλου συμβατή με την ηλικία της και τα πρότυπα της εποχής. Δεν πρόσεξα αν μασούσε και τσίχλα. Αν ναι, τότε το γενικό της προφίλ θα ήταν συμπληρωμένο πλήρως. Κάκιστο!
Μιά πανάθλια, αντιπαθητική, ιταμή και προκλητική συμπεριφορά ενός αναιδέστατου κορασίου, καθόλου συμβατή με την ηλικία της και τα πρότυπα της εποχής. Δεν πρόσεξα αν μασούσε και τσίχλα. Αν ναι, τότε το γενικό της προφίλ θα ήταν συμπληρωμένο πλήρως. Κάκιστο!
Δεν ξέρω βεβαίως πως μέτρησαν την κατάθεση και την εν γένει απωθητική παρουσία της οι ένορκοι, όμως εγώ στη θέση τους, ακόμη κι αν πιθανολογούσα την ενοχή του ηθοποιού στο αδίκημα, μέσα μου θα έλεγα:
- Μωρέ καλά να πάθεις, κατακατσουλιό, τέτοια που είσαι!
Ο δικηγόρος, διάσημος ποινικολόγος της εποχής, (δεν θυμάμαι το όνομά του), κινητικός, μελοδραματικός, φωνακλάς και δραστήριος, θα διέπρεπε ως Άμλετ, ως βασιλιάς Ληρ, ή σε οποιονδήποτε τέτοιο σαιξπηρικό ρόλο, τέλος πάντων! Θυμάμαι έντονα την τελευταία στομφώδη αποστροφή της αγόρευσής του.
- Τελειώνοντας, κύριοι Ένορκοι… σας ζητώ να αποδώσετε τον νεαρό κατηγορούμενο λευκόν εις την κοινωνία γιά να συνεχίσει το ύψιστον έργο του! Να συνεχίσει να δημιουργεί πολιτισμό!!!
Ο συνήγορος προφανώς εννοούσε την θεατρική πολιτισμική δημιουργία, αλλά εγώ το μετέφρασα ως συνέχεια των… πηδημάτων! (Κάτι που εν συνεχεία έγινε επίσημα κι ανεπίσημα, ως οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ γνωρίζουν πολύ καλά).
Τελικά, ο πρόεδρος των ενόρκων, ένας πολύ ωραίος και συμπαθητικός τύπος με κατσαρό και κυματιστό μακρύ μαλλί και μιά μεγάλη γυριστή τσιμπούκα, την οποία κρατούσε σβηστή, αλλά συνεχώς στο στόμα, καθ’ όλη τη διάρκεια της δίκης, μετά τη σύσκεψη εκφώνησε την απόφαση των ενόρκων:
- Αθώος ο κατηγορούμενος!
| Η Στοά Ορφέως σήμερα |
Αποχαιρετίσαμε τον φίλο Ν. Κριτσ. που έσπευσε να πανηγυρίσει με τον ηθοποιό και το περιβάλλον του και κινήσαμε γιά το Πέτρογκραντ με την όρεξη ορθάνοιχτη πλέον και την πείνα ενοχλητική, από την πολύωρη καθυστέρηση στα δικαστήρια.
Στη Στοά Ορφέως, μπροστά στο κατάστημα, τότε, του Κοκκώνη που πουλούσε σημαίες και λάβαρα, βλέπω σταματημένο τον πρόεδρο των ενόρκων, μ’ ένα χαρτοφύλακα ανάμεσα στα πόδια, να προσπαθεί ν’ ανάψει την στριφογυριστή τσιμπούκα του. Η περιέργεια και το θάρρος της νιότης μ’ έκανε να τον πλησιάσω:
- Συγγνώμη κύριε, ξέρω πως λίγο πριν είσαστε πρόεδρος ενόρκων μέσα στο Κακουργοδικείο και βγάλατε αθωωτική απόφαση. Μήπως θα μπορούσατε να μου πείτε το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας;Στη Στοά Ορφέως, μπροστά στο κατάστημα, τότε, του Κοκκώνη που πουλούσε σημαίες και λάβαρα, βλέπω σταματημένο τον πρόεδρο των ενόρκων, μ’ ένα χαρτοφύλακα ανάμεσα στα πόδια, να προσπαθεί ν’ ανάψει την στριφογυριστή τσιμπούκα του. Η περιέργεια και το θάρρος της νιότης μ’ έκανε να τον πλησιάσω:
Με κοίταξε γιά λίγο, χαμογέλασε, τράβηξε μιά βαθιά ρουφηξιά καπνού κι εκπνέοντας ένα άσπρο ντουμάνι, μου είπε το… σκορ! Δεν θυμάμαι ακριβώς τα νούμερα, θυμάμαι όμως πως η αθωωτική πλειοψηφία ήταν οριακή. Κυριολεκτικά όλα κρίθηκαν στη μία ψήφο! Πιθανώς αυτός να ήταν ο λόγος που ο εισαγγελέας άσκησε αναίρεση και η δίκη επαναλήφθηκε. Με το ίδιο όμως αποτέλεσμα. Ο Β. Μ., αν και ένοχος της κατηγορίας, τη γλίτωσε οριστικά!
Μετά από χρόνια υπήρξε γιά κάποιο διάστημα σύζυγος εξαίρετης και αλησμόνητης τραγουδίστριας, της Κ. Χ. και πάει….. λέγοντας σε κατακτήσεις, αφού ήταν και ομορφάντρας!
Απ’ αυτή την ιστορία εκείνο που μου έμεινε σαν καταστάλαγμα είναι πως δεν αρκεί να έχεις δίκιο, αλλά και να ξέρεις να το διεκδικείς σωστά. Και πως ο καλύτερος τρόπος γιά να το χάσεις είναι να το επιδιώκεις άκομψα και προκλητικά, δημιουργώντας κακές εντυπώσεις και ενδόμυχες κι αδιόρατες προκαταλήψεις εις βάρος σου, στους δικαστές!
Καλά εκείνο το τσουλάκι δεν βρέθηκε κανείς από την πλευρά του, συγγενείς, δικηγόροι και φίλοι, να το «κατηχήσουν» πώς να «σταθεί» και συμπεριφερθεί μπροστά στην έδρα;
Μετά από χρόνια, διηγώντας την ιστορία αυτή σε φίλους, κάποιος δικηγόρος της παρέας μου ανέφερε και την φράση της επικεφαλίδας αυτής της ανάρτησης.