Η ζεστή κουραμάνα, το κεφαλοτύρι και οι σταφίδες ήταν το πρόχειρο φαγητό αλλά και η μόνη πολυτέλεια του στρατιώτη στα κακοτράχαλα βουνά γύρω
από το πολιορκούμενο Μπιζάνι, μέσα στο κρύο και στο χιόνι.
Για τον λόγο αυτό κλίβανοι εκστρατείας μεταφέρονταν, όσο γινόταν πιό κοντά στα φανταράκια, μαζί με αλεύρι, για να ζυμώνουν και να ψήνουν την αγαπημένη κουραμάνα των πολεμιστών. Πολλές φορές, απ'τις κουραμάνες αυτές, έδιναν και στους πεινασμένους Τούρκους στρατιώτες που ήταν σε χαρακώματα μόλις μερικές δεκάδες μέτρα μακριά από τα ελληνικά χαρακώματα.Ας σημειωθεί ότι οι Τούρκοι στρατιώτες πεινούσαν και έτσι έπεφτε το ηθικό τους διότι δεν είχαν να φάνε. Ένα σχέδιο του ελληνικού Στρατηγείου εκτελέστηκε εκείνη την εποχή από την ομάδα του Καπετάν Κρομμύδα. Το σχέδιο προέβλεπε την καταστροφή των μύλων στη Βελτσίστα, σημερινή Κληματιά. Έτσι η ομάδα του Καπετάν Κρομμύδα, ενισχυμένη από μυημένους στην «Ηπειρωτική Εταιρεία» άνδρες και με τη συνεργασία των μυλωνάδων της περιοχής, κύλησαν και έριξαν πάνω από 20 βαριές μυλόπετρες σε μιά βαθειά χαράδρα, έτσι ώστε να μην είναι εύκολη η επαναχρησιμοποίησή τους και η τροφοδοσία του τουρκικού στρατού...
Διαβάστε παρακάτω την ανταπόκριση από το μέτωπο που δημοσίευσε η εφημερίδα των Αθηνών «ΕΜΠΡΟΣ» στις 21-1-1913 με τη στιχομυθία Έλληνα στρατιώτη με τον αντίπαλό του, πεινασμένο και με πεσμένο το ηθικό, Τούρκο στρατιώτη, από χαράκωμα σε χαράκωμα!!!
ΤΟ ΗΘΙΚΟΝ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΜΑΣ
Ὅ, τι καὶ ἄν γράψω περὶ τῆς ἀκμαιότητος τοῦ ἠθικοῦ τοῦ στρατοῦ μας εἶνε ἀδύνατον πιστῶς νὰ ἀπεικονίση ταύτην, ὅπερ ἰδία ἀπὸ τῆς ἀφίξεως τῆς Α.Β.Υ. τοῦ Διαδόχου ἔφθασεν εἰς βαθμὸν ἀφάνταστον, ἡ γενναιοψυχία δὲ τῶν εὐζώνων μας εἶνε ἀπαραδειγμάτιστος.
Εἰς ἑβδομήκοντα μέτρων ἀπόστασιν τῶν προφυλακῶν τῶν Τούρκων εὑρισκόμενοι προσκαλοῦσι τούτους, ἵνα τοῖς δώσωσι κουραμάναν, ὡς δὲ μοὶ ἔλεγε ἀνώτερος ἀξιωματικὸς τοῦ ἐπιτελείου εἱς εὕζωνος ἐκάλεσε ἕνα Τοῦρκον μὲ τὸ πρῶτον ὄνομα, ὅπερ εὑρέθη πρὸ τῶν χειλέων του ἤτοι τὸ ὄνομα Μουσταφᾶ.
ΣΤΙΧΟΜΥΘΙΑ "ΕΥΖΩΝΙΚΗ"
-Ρὲ Μουσταφᾶ, ἔλα ρὲ χαντακουμέν νἀ σ’δόσ’με νὰ φᾷς κουραμάνα ! Θὰ πνᾶς ρὲ κακομοίρ.
-Πνάω, μὰ πῶς νὰ ἔρχωμαι ποῦ θὰ μὲ χτυπᾶτε.
-Δεν σὲ χτυπᾶμε χαντακουμένε, σ’ δίνουμε τοὺν λόγουν τῆς τιμῆς.
Εἰπὼν δὲ ταῦτα ἀμέσως ἔλαβε μίαν ἀχνίζουσαν κουραμάναν ἔθεσε ταύτην ἐπὶ τῆς ξιφολόγχης του καὶ τὴν ὕψωσε ἐπιδείξας αὐτὴν γαργαλιστικῶς.
Πρὸ τῆς θέας τῆς κουραμάνας ὁ Τοῦρκος καὶ ἐκ τοῦ λόγου τῆς τιμῆς, ὅν ἔλαβεν ἐπείσθη καὶ προὐχώρησεν εἰς ἀπόστασιν 10 μέτρων ἀπὸ τῶν ἡμετέρων, ὁπότε τοῦ ἔρριψεν ὁ εὔζωνος τὴν κουραμάναν.
Ὁ λαβών αὐτὴν ἔκρινε καλὸν νὰ ζητήση τὸ ὄνομα τοῦ εὐεργέτου του εὑζώνου,
ἀλλ’ ὁ εὔζωνος τῷ ἀπήντησε.
- Τὶ τὸ θέλς ρὲ κακομοίρ’; Δὲν θα χρειαστῇ. Ἄϊντε πὲ καὶ σ’τς ἀλνούς, ὅποιους πνάει νάρθ’ νὰ τ’ δώκουμε μιὰ ψίχα κουραμάνα.
Ὁ Τοῦρκος ἔκαμε τὸν στοιχειώδη τεμενᾶν καὶ μετέβη επιδεικτικῶς εἰς τοὺς συναδέλφους του μὲ τὴν κουραμάναν.
Παρέλειψα εἰς τὴν ἀρχὴν νὰ σημειώσω, ὅτι αἱ Τουρκικαὶ ἀρχαὶ ἀπεφυλάκισαν πάντας τοὺς ἀπὸ τοῦ πολέμου συλληφθέντας Χριστιανοὺς καὶ αὐτὸν τὸν εἰς ἰσόβια δεσμὰ καταδικασθέντα κ. Κούτσικον, πλήν τοῦ κ. Χατζῆ δημοσιογράφου.
Πηγή: «ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ»