Ρεπορτάζ: Xρήστος Μαζάνης
Δέος και θαυμασμό σε όλη την αρχαιολογική κοινότητα προκαλούν τα νέα ευρήματα του ταφικού μνημείου της Αμφίπολης, που είδαν το φως της δημοσιότητας την Κυριακή. Το ψηφιδωτό δάπεδο πίσω από τoν χώρο των Καρυάτιδων είναι μοναδικό, ενώ, σύμφωνα με διακεκριμένους αρχαιολόγους που μίλησαν στο zougla.gr, θα δώσει περισσότερα στοιχεία για την ταυτότητα του νεκρού ή των νεκρών. Αν και από την πλευρά κάποιων επιστημόνων υπάρχει ακόμα επιφυλακτικότητα στο να κάνουν δηλώσεις, φαίνεται ότι υπάρχει ένα σημείο στο οποίο πολλοί συμφωνούν. Κι αυτό αφορά τον συμβολισμό του Ερμή ως ψυχοπομπού.
Ωστόσο, εξαιρετικό ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι στον τάφο της Περσεφόνης στις Αιγές, υπάρχει μία αναπαράσταση η οποία φέρεται να παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με το συγκεκριμένο ψηφιδωτό!Ο Ερμής ως ψυχοπομπός οδηγούσε τις ψυχές στον Κάτω Κόσμο, δηλαδή στον ΆδηΑδιαμφισβήτητα λοιπόν, ο Ερμής, ο οποίος απεικονίζεται και στο ψηφιδωτό της Αμφίπολης, θεωρούνταν πως οδηγούσε τις ψυχές στον Κάτω Κόσμο, δηλαδή στον Άδη. Σύμφωνα όμως με κάποιους ερευνητές και ιστορικούς, ο Ερμής οδηγούσε και άρμα θεοτήτων.
Το ποιος είναι τελικά ο δαφνοστεφανωμένος άνδρας πάνω στο άρμα στο εσωτερικό του ταφικού μνημείουστον λόφο Καστά, αλλά και το τι κρύβεται στον επόμενο χώρο θα το διαπιστώσει η αρχαιολογική έρευνα, η οποία συνεχίζεται. Η κεντρική παράσταση πάντως απεικονίζει άρμα σε κίνηση που σύρεται από δύο λευκά άλογα και το οδηγεί γενειοφόρος άνδρας με στεφάνι δάφνης στο κεφάλι. Μπροστά από το άρμα απεικονίζεται ο θεός Ερμής ως ψυχοπομπός, ο οποίος φορά πέτασο, μανδύα, φτερωτά σανδάλια και κρατά κηρύκειο. Η σύνθεση έχει κατεύθυνση από τα ανατολικά προς τα δυτικά.
(Ερμής Πετασοφόρος Ψυχοπομπός - Μακεδονικό 325 300 π.Χ. Αμφίπολη τύμβος Καστά)
Τι λέει η μυθολογία για τον Ερμή που έφερνε τους νεκρούς στον Κάτω Κόσμο
Ο Ερμής, γνωστός και με το επικό Ερμείας, είναι ένας απ'τους παλαιότερους θεούς με γνήσια ελληνική λαϊκή καταγωγή. Κατά τη μυθολογία, γεννήθηκε σε μια σπηλιά στην Κυλλήνη (στο σημερινό όρος Ζήρια) της Κορινθίας, από τον Δία και την πανέμορφη νύμφη Μαία, την κόρη του Άτλαντα.
(Πολλές είναι οι αρχαίες πηγές που παρουσιάζουν τον Ερμή συνδεδεμένο με καθαρά χθόνιες θεότητες, όπως είναι η Δήμητρα, ο Πλούτων, ο Τροφώνιος κ.ά.)
(Ο ψυχοπομπός Ερμής σε αγγειογραφίες εμφανίζεται να επαναφέρει στον Επάνω Κόσμο τη βασίλισσα του Άδη, την Κόρη Περσεφόνη)
Στον Όμηρο μνημονεύεται με το αρχαιότερο όνομά του Ερμής ο Κυλλήνιος, αλλά και με τους επιθετικούς προσδιορισμούς «εύσκοπος αργεϊφόντης», «διάκτορος», δηλαδή ψυχοπομπός. Στον Όμηρο χρησιμοποιούνται συχνότερα τα επίθετα «χρυσόραβδος» και «αγγελιοφόρος», ενώ στον Ησίοδο αποκαλείται «ξακουστός κήρυκας των θεών» και «προστάτης των βοσκών και των αιγοπροβάτων».
Η μυθολογία αναφέρει ότι αμέσως μετά τη γέννησή του επινόησε και κατασκεύασε την πρώτη λύρα και έδειξε, από τη βρεφική του ακόμη ηλικία, την επιδεξιότητά του να μπορεί να κλέβει ακόμη και τα βόδια του Απόλλωνα.
(Ερμής σε ζωγραφική αγγείου από την Ν.Δήλο 450-400 π.Χ.)
(Βυζαντινό μωσαϊκό του 5-6 αι μ.Χ.)
Ο Ερμής, όπως και ο Προμηθέας, επειδή ανακάλυψε τη φωτιά και τα πυρεία, και συγχρόνως τη θυσία, προφανώς μια θυσία για το δωδεκάθεο, θεωρείται κατά βάση «ένας ανταγωνιστής του δόλιου πυρφόρου Προμηθέα».Ο Ερμής γρήγορα εξελίχθηκε σε τόσο πολυσχιδή θεότητα, ώστε κάλυπτε σχεδόν κάθε εκδήλωση της ζωήςΜολονότι στην επική ποίηση φαίνεται να έχει βοηθητική θέση έναντι των άλλων ολύμπιων θεών, πολύ γρήγορα εξελίχθηκε σε τόσο πολυσχιδή θεότητα, ώστε κάλυπτε σχεδόν κάθε εκδήλωση της ζωής. Είναι ο πλέον πολυάσχολος θεός, καθώς έχει πολλά καθήκοντα στον Επάνω Κόσμο: κατ'αρχάς είναι ο αγγελιοφόρος του Δία, είναι επίσης θεός των διασταυρώσεων των δρόμων και των ορίων-συνόρων (Ερμής Τρικέφαλος ή Τετρακέφαλος), προστάτης των θυρών των σπιτιών και των πυλών των ναών (Πύλαιος και Προπύλαιος Ερμής), θεός των γραμμάτων και της ρητορικής (λόγιος Ερμής), προστάτης των αθλητών και των αγώνων (αγώνιος Ερμής), προστάτης των εμπόρων (αγοραίος και κερδώος Ερμής). Μάλιστα προστάτευε όχι μόνο το θεωρούμενο σήμερα ως νόμιμο, αλλά και το τυχαίο εύρημα, το λεγόμενο έρμαιον, που σημαίνει «δώρο του Ερμή», δηλαδή το θεόσταλτο δώρο (εξ ου και Ερμής Τύχων) ή το απροσδόκητο πολύτιμο εύρημα ή ακόμη και το προϊόν κλοπής ή αρπαγής (εξ ου και άναξ φηλητών ή δόλιος ή ληιστήρ Ερμής). Διαβάστε περισσότερα ΕΔΩ.
O τάφος της Περσεφόνης στις Αιγές και οι ομοιότητεςΜεγάλες ομοιότητες υπάρχουν με την παράσταση του τάφου της Περσεφόνης στη Βεργίνα
Όπως ανέφεραν αρχαιολόγοι στο zougla.gr, στις Αιγές και συγκεκριμένα στον τάφο της Περσεφόνης υπάρχει μια παράσταση η οποία φέρεται να έχει κάποιες ομοιότητες με αυτήν του ταφικού μνημείου της Αμφίπολης.
(Παράσταση που βρίσκεται στον τάφο της Περσεφόνης στις Αιγές)
Τι αναφέρει η αρχαιολόγος Αγγελική Κοτταρίδη για τον τάφο της Περσεφόνης στις Αιγές
Όπως αναφέρει η διευθύντρια της ΙΖ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων, υπεύθυνη για τον αρχαιολογικό χώρο των Αιγών, Αγγελική Κοτταρίδη, πρόκειται για «τάφο χτισμένο με ιδιαίτερη προσοχή από μεγάλους πώρινους γωνιόλιθους, με διαστάσεις 3Χ4,5 μ. κι είναι ένα από τα μεγαλύτερα μνημεία του είδους του που έχουν βρεθεί, ωστόσο παρά το μέγεθός του το μνημείο δεν έχει πρόσοψη και κανονική είσοδο και εξακολουθούσε να λειτουργεί σαν υπόγεια θήκη, όπου η ταφή έγινε από πάνω.
Ο τάφος είχε συληθεί πιθανότατα από τους Γαλάτες που λεηλάτησαν την βασιλική νεκρόπολη των Αιγών. Η λιγοστή κεραμική που βρέθηκε μέσα σ'αυτόν δείχνει πως χρονολογείται γύρω στο 350 π.Χ.
Το μνημείο ανήκε σε μια νεαρή γυναίκα περίπου 25 χρονών που πρέπει να πέθανε στη γέννα και θάφτηκε εδώ μαζί με το βρέφος της. Τα οστά ενός άντρα που υπήρχαν μέσα στα πεσμένα χώματα, από τον τρόπο και τη θέση που βρέθηκαν, φαίνονται να σχετίζονται με την μεταγενέστερη τυμβωρυχία, πράγμα όχι ασυνήθιστο στη νεκρόπολη των Αιγών.
Η γειτνίαση του τάφου της με εκείνον του Φιλίππου Β΄ δείχνει πως η γυναίκα αυτή θα πρέπει να ήταν μια από τις επτά συζύγους του βασιλιά, πιθανότατα η Νικησίπολις από τις Φερές, η μητέρα της Θεσσαλονίκης».
Το διακοσμητικό πλαίσιο του ψηφιδωτού και η ασπίδα του Φιλίππου
Υπάρχει ακόμα μια παρατήρηση που επισημαίνουν στο zougla.gr ιστορικοί και ερευνητές. Στο ανάκτορο των Αιγών υπάρχει ένα διακοσμητικό πλαίσιο στην ασπίδα του Φιλίππου το οποίο φέρεται να μοιάζει με αυτό του ψηφιδωτού της Αμφίπολης.
(Το διακοσμητικό πλαίσιο του ψηφιδωτού της Αμφίπολης)
(Η ασπίδα του Φιλίππου)
zougla.gr