Εξάσκηση στο σκέιτ από νεαρούς Νεοσμυρνιώτες στο νέο κάθετο τμήμα της πλατείας.
Στέκι ανθρώπων κάθε ηλικίας, με μαγαζιά που έχουν... γράψει ιστορία αλλά και νέες αφίξεις, είναι συνυφασμένη με την έξοδο και τις αναμνήσεις των Νεοσμυρνιωτών - και όχι μόνο.
"Νιώθω σαν το σπίτι μου όταν μπαίνω στην πλατεία"λέει ο Στέφανος. "Ισως παίζει ρόλο το ότι έρχομαι εδώ απο τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου". Είναι 22 χρονών, φοιτητής, νεοσμυρνιώτης, και επισκέπτεται τα καφέ της πλατείας δύο με τρεις φορές την εβδομάδα. «Για ποτό θα πάω και αλλού, όμως τον καφέ μου θα τον πιω εδώ». Στην πλατεία της Νέας Σμύρνης, την Κεντρική πλατεία ή απλώς την Πλατεία, δίνεται καθημερινά το ραντεβού χιλιάδων ανθρώπων από τα νότια προάστια, για καφέ, ποτό, φαγητό ή βόλτα, με παγωτό ή καλαμπόκι στο χέρι. Δεν υπάρχει ηλικιακό όριο στην ανθρωπογεωγραφία της πλατείας. Ο χώρος είναι κατάλληλος για βρέφη στις πρώτες τους εξόδους στις αγκαλιές των γονιών τους, παιδιά που κυνηγούν μια μπάλα, εφήβους στα πρώτα τους ραντεβού, φοιτητές που απολαμβάνουν τους ατελείωτους καφέδες τους, εργαζομένους στο διάλειμμα από τις δουλειές τους, συνταξιούχους που βγήκαν να διαβάσουν εφημερίδα ή να συναντήσουν τα εγγόνια τους. Το έγραψε και ο Σταμάτης Κραουνάκης πριν από σχεδόν τριάντα χρόνια και το τραγούδησε η Αλκηστις Πρωτοψάλτη: «Ελα να πάμε οι δυο μας μια βόλτα, πάμε στον Αδωνι για καφέ... έλα, κερνάω καφέ στην πλατεία».
Από τα παλιότερα στέκια είναι το «Παραμύθι με καφέ», το οποίο λειτουργεί εδώ και 17 χρόνια, αλλά, αν έχετε καιρό να πάτε, θα το βρείτε πολύ αλλαγμένο: πολύχρωμο, μοντέρνο, με καρέκλες-κούνιες να κρέμονται από το ταβάνι. Σύμφωνα με τον υπεύθυνο του καταστήματος Γιώργο Αποστολίδη, «πολλά μαγαζιά ανακαινίστηκαν και, μαζί με κάποια καινούργια που άνοιξαν, ένας αέρας ανανέωσης φύσηξε στην πλατεία». Αυτός είναι κατά τη γνώμη του ένας από τους λόγους που η περιοχή έχει «ανέβει» και τα ελεύθερα τραπέζια στην πλατεία εξακολουθούν να είναι δυσεύρετα. Μας εξηγεί επίσης ότι ο κόσμος έχει άτυπα μοιραστεί, «από δω για καφέ, από κει για ποτό». Το «από δω» είναι η οδός 2ας Μαΐου και το «από κει» η 25ης Μαρτίου, οι δύο παράλληλοι δρόμοι, δεξιά και αριστερά της πλατείας, που πεζοδρομήθηκαν πριν από μία δεκαετία, δημιουργώντας έναν ενιαίο χώρο περίπου 20 στρεμμάτων.
Περνάμε λοιπόν απέναντι, στο «Αρωμα πλατείας», ένα από τα δημοφιλέστερα μαγαζιά, όπου τα βράδια ακούς jazz, blues ή rock μουσική, σε ένα περιβάλλον διακοσμημένο με δίσκους βινυλίου και πορτρέτα μουσικών. Για τις ώρες του καφέ υπάρχουν τα τραπεζάκια έξω, ενώ για τις χειμωνιάτικες μέρες λειτουργεί ένας ζεστός χώρος στην πίσω μεριά του μαγαζιού με επιτραπέζια και θέα στον κήπο. Ο Γιώργος, υπεύθυνος του καταστήματος, μας λέει με περηφάνια (ως Νεοσμυρνιώτης) ότι η πλατεία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη των Βαλκανίων. Τον κοιτάμε με δυσπιστία. «Είναι μετρημένο», επιμένει. Μας λέει επίσης ότι «ο κόσμος είναι απρόβλεπτος, μπορεί μια καθημερινή στις 3 τη νύχτα να είμαστε γεμάτοι. Η ουσία όμως είναι ότι η πλατεία “κρατάει”». Τα λόγια του επιβεβαιώνονται και από τη Σουρούκ, την κοπέλα που δουλεύει στο «Pop Up»: «Τα τελευταία δύο χρόνια η κίνηση στην πλατεία όχι μόνο δεν έχει πέσει, αλλά έχει αυξηθεί». Μας ενημερώνει ότι τις επόμενες μέρες το μαγαζί θα γιορτάσει δέκα χρόνια ζωής και ότι ο κόσμος συνεχίζει να το προτιμά «για τα κοκτέιλ του Μάριου» και για τα πάρτι με house και techno μουσική στο μυστηριώδες, «κρυφό» δεύτερο μπαρ του μαγαζιού, το οποίο τα σαββατόβραδα μένει ζωντανό μέχρι το πρωί.
Υπάρχει χώρος για καινούργια μαγαζιά; Υπάρχει. Οπως το «Rusty Grail», η νεότερη «άφιξη» στην πλατεία: industrial αισθητικής, διακοσμημένο με τούβλο και ένα έργο του Banksy. Ο κ. Σπύρος θεωρεί ότι άνοιξε το μαγαζί του «στην ομορφότερη πλατεία της πόλης». Τα συμπεράσματά του από το πρώτο δίμηνο λειτουργίας είναι ότι, παρά την κρίση, η δουλειά πάει καλά, καθώς η πλατεία της Νέας Σμύρνης αποτελεί το ιδανικό περιβάλλον, ένα μέρος που έχει πάντα κόσμο. «Ο Νεοσμυρνιώτης, αν βγει από το σπίτι του και δεν περάσει από την πλατεία, είναι σαν να μην έχει βγει από το σπίτι του», μας λέει. Βέβαια, η πλατεία δεν έχει μόνο Νεοσμυρνιώτες. Στη βόλτα μας συναντήσαμε κόσμο από όλους τους γειτονικούς δήμους: Νέο Κόσμο, Φάληρο, Δάφνη, Καλλιθέα, Μοσχάτο, ακόμη και από τον Πειραιά. Ισχύει άλλωστε και ότι ο κόσμος πλέον μαζεύεται πιο εύκολα στις γειτονιές. Δεν είναι μόδα, είναι πιο οικονομικό. Χωρίς χρήματα για βενζίνη ή βραδινό ταξί και -σε γενικές γραμμές- με καλύτερες τιμές.
Η πλατεία του Πανιωνίου
Ανάμεσα στα καφέ και τα σιντριβάνια, δημιουργούνται διάφοροι κενοί χώροι οι οποίοι γεμίζουν με παιδιά που κάνουν ποδήλατο ή, συνηθέστερα, παίζουν μπάλα. Οι λιλιπούτειοι ποδοσφαιριστές φορούν κυρίως φανέλες του Πανιωνίου. Στα διάφορα «διπλά» που παρακολουθήσαμε μέσα στη μέρα είδαμε έναν Παναθηναϊκό, έναν Ολυμπιακό και καμιά δεκαριά Πανιώνιους. Αλλωστε, το γήπεδο απέχει μερικά μέτρα από την πλατεία και τις Κυριακές ο μεσημεριανός καφές καταλήγει στις κερκίδες. Ο Αλέξανδρος, 38 χρόνων, έχει βγει για καφέ με τους δύο γιους του που παίζουν μπάλα. «Είναι ωραία και για μένα εδώ, είναι ωραία και για τα παιδιά. Τα αφήνω να παίξουν και να κοινωνικοποιηθούν χωρίς το άγχος των αυτοκινήτων. Μετακομίσαμε στη Νέα Σμύρνη γι’ αυτόν το λόγο, δεν το έχουν πολλά μέρη στην Αθήνα αυτό το πλεονέκτημα».
Η σημερινή εικόνα της πλατείας ολοκληρώθηκε την τελευταία διετία, με την πεζοδρόμηση ενός κάθετου τμήματος στη βορειοδυτική πλευρά, που οδηγεί κατευθείαν στο Αλσος. Το «αδερφάκι» της πλατείας, ένας πράσινος χώρος 50.000 τ.μ. Εκεί οι Νεοσμυρνιώτες πάνε για τρέξιμο, κάνουν πικνίκ, αφήνουν τα παιδιά τους στην παιδική χαρά και κάθε φθινόπωρο επισκέπτονται τις Ιωνικές Γιορτές, έναν θεσμό 12 ετών με γνωστές θεατρικές παραστάσεις και συναυλίες. Εν τω μεταξύ, ανάμεσα στο Αλσος και την πλατεία, υπάρχει το Polis Park, το οποίο, κατόπιν συμφωνίας με τον δήμο, χρεώνει την στάθμευση έως και έξι ωρών με ένα ευρώ, αρκεί ο οδηγός να προσκομίσει απόδειξη από κάποιο τοπικό κατάστημα. Με δεδομένο ότι οι γύρω δρόμοι δεν είναι καθόλου εύκολοι στο παρκάρισμα, η λύση αυτή έχει βοηθήσει την εμπορική δραστηριότητα.
Γύρω από την πλατεία η κίνηση μειώνεται. Τα καφέ που για χρόνια λειτουργούσαν στην Ελευθερίου Βενιζέλου (το δρόμο του τραμ) σταδιακά έκλεισαν και πλέον υπάρχουν μόνο λίγες εξαιρέσεις σημείων αναφοράς στα πέριξ της πλατείας. Για παράδειγμα, το ιστορικό ροκ μπαρ «Επιτόκιο» λειτουργεί με σταθερή πελατεία από το 1987 αλλά και το «Funky Monkey», που άνοιξε το καλοκαίρι, παραπέμποντας με το στυλ, τη μουσική και τα κοκτέιλ του σε beach bar. Από την άλλη μεριά της πλατείας βρίσκουμε το επίσης σχετικά καινούργιο (και οικονομικότατο) συνεργατικό καφέ «Σαΐτες» αλλά και το πολύ χαριτωμένο «Μουσικό Καφενείο», λίγα μέτρα από το Αλσος, όπου κάποιες φορές διοργανώνονται και live.
Κατά το μεσημέρι, ο κόσμος μετατοπίζεται σε διπλανές καρέκλες για να φάει. Βρίσκεις τα πάντα, πρόχειρα και πιο «καλά», αλλά εμείς επισκεφτήκαμε κάτι παραδοσιακό, περνώντας απέναντι στην εμπορική οδό Ομήρου. Εκεί είναι ο «Λευτέρης», ένα από τα πιο φημισμένα σουβλατζίδικα της Αθήνας - «σε βρήκα πάλι ξαφνικά, να πίνεις ούζο στου Λευτέρη», λέει στίχος από το τραγούδι «Το τρένο φεύγει στις οκτώ» του Μίκη Θεοδωράκη και του Μάνου Ελευθερίου. Γι’ αυτόν τον Λευτέρη είναι γραμμένο, όπως μας ενημέρωσε ο γιος του, ο κ. Πάνος Τσαϊρίδης, ο οποίος συνεχίζει την επιχείρηση που ξεκίνησε ο πατέρας του πριν από 61 χρόνια. Το μυστικό της γεύσης βρίσκεται στο ότι, όπως μας είπε χαρακτηριστικά, «το κούτελό μου είναι καθαρό». Φρέσκα υλικά, καμία έκπτωση στην ποιότητα. Τον ρωτάμε πώς αντιμετωπίζει όλον αυτόν τον κόσμο που έρχεται στην περιοχή. «Στην πλατεία έχω να πάω δέκα χρόνια», μας λέει, «για μένα δεν είναι αυτό η Νέα Σμύρνη, αλλά οι αναμνήσεις που έχω απ’ τα παλιά, που περπατούσα στο δρόμο και μύριζα τα γιασεμιά. Αυτό δεν υπάρχει πια, ρωτήστε όποιον θέλετε». Τον πιστεύουμε. Η Νέα Σμύρνη δεν μυρίζει πια γιασεμί, όπως όμως και καμία άλλη γειτονιά της Αθήνας. Αλλά διατηρεί μια αξιοπρέπεια, μια καλή αισθητική και προσφέρει στους κατοίκους και τους επισκέπτες της ένα χώρο για να διακόψουν ποιοτικά το ρυθμό της καθημερινότητάς τους.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ