ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ
Σε νέα τροχιά μπαίνει το Αρσάκειο Μέγαρο στο κέντρο της Αθήνας, ένα από τα πλέον ιστορικά και εμβληματικά κτίρια της πρωτεύουσας, που εμφανίζει τα τελευταία χρόνια σημάδια ερημοποίησης.
Σε νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης, που έχει κατατεθεί στη Βουλή και αναμένεται να ψηφιστεί στο θερινό τμήμα, περιλήφθηκε ρύθμιση που προβλέπει την αναθεώρηση του καθεστώτος χρήσεων των καταστημάτων στο κτιριακό συγκρότημα.
Το μέγαρο, που καταλαμβάνει ένα ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο, στεγάζει από το 1992 το Συμβούλιο της Επικρατείας. Τότε εκδόθηκε νόμος που προέβλεπε συγκεκριμένες χρήσεις, συμβατές με το Ανώτατο Δικαστήριο, στα καταστήματα επί των οδών Πανεπιστημίου, Πεσμαζόγλου, Σταδίου και Αρσάκη, όπως επίσης στη Στοά Αρσακείου και στη Στοά του Βιβλίου.
Είκοσι δύο χρόνια μετά, το μέγαρο θυμίζει «νεκρή ζώνη» με τη μεγάλη πλειονότητα των μαγαζιών στη στοά που ενώνει την Πανεπιστημίου με τη Σταδίου να μένουν ξενοίκιαστα. Ακόμη και το ρετρό καφενείο που λειτουργούσε από τη δεκαετία του 1920 έχει βάλει λουκέτο. Ιδια εικόνα επικρατεί και στην Αρσάκη, με τα κατεβασμένα ρολά να κυριαρχούν. Αλώβητη δεν έχει μείνει η Στοά του Βιβλίου, με κάποια μαγαζιά να είναι ξενοίκιαστα εκεί όπου άλλοτε οι εκδότες έκαναν ουρές...
Μια από τις ομορφότερες εμπορικές στοές της πόλης, η Στοά Αρσακείου με την εντυπωσιακή γυάλινη οροφή της, ήταν σταυροδρόμι συνάντησης για όσους διέρχονταν από την Πανεπιστημίου και τη Σταδίου. Η πλειονότητα των καταστημάτων, που άλλοτε έσφυζαν από ζωή, τώρα είναι ξενοίκιαστα.
Οπως εξηγεί ο καθηγητής Γιώργος Μπαμπινιώτης, πρόεδρος της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, στην οποία ανήκει το ακίνητο, μεγάλο ποσοστό των μαγαζιών του συγκροτήματος (περίπου τα 35 από τα 50 και πλέον) έκλεισαν σταδιακά τα τελευταία τρία χρόνια λόγω της κρίσης και έμειναν κενά.
Σε μια προσπάθεια να ανατραπεί αυτή η εικόνα "με την ευκαιρία και των αλλαγών που φέρνει το rethink Athens"προωθείται μετατροπή της ρύθμισης του 1992, ώστε να διευρυνθούν οι χρήσεις. Ειδικότερα, ο τότε νόμος επέτρεπε βιβλιοπωλεία, εκδοτικούς οίκους, αίθουσες τέχνης, γραφεία τραπεζών, καταστήματα συλλεκτικών γραμματοσήμων και νομισμάτων, γραφεία δημοσίων υπηρεσιών, ταχυδρομεία και τηλεγραφεία επί της Πανεπιστημίου.
«Είναι πραγματικά κρίμα μια τόσο όμορφη στοά να ερημώνει», σχολιάζει ο Σπήλιος Βανικιώτης, που διατηρεί κατάστημα με γραμματόσημα.
Σε Αρσάκη και Πεσμαζόγλου εκτός όλων αυτών προέβλεψε και φαρμακεία, ανθοπωλεία, καταστήματα οπτικών και φωτογραφικών μηχανών. Στη Σταδίου επέτρεψε τη συνέχιση λειτουργίας των μαγαζιών με ρούχα που προϋπήρχαν, ενώ στη Στοά Ορφέως χωροθέτησε και κοσμηματοπωλεία, ωρολογοποιεία, παλαιοπωλεία, γραφεία ταξιδίων, καταστήματα δερμάτινων ειδών εκτός υποδημάτων και διάφορα άλλα. Τα τελευταία χρόνια η κρίση οδήγησε σε μαρασμό τις εμπορικές δραστηριότητες, και τα «τσαντάδικα» που κυριαρχούσαν εκεί μεταφέρθηκαν ή έκλεισαν.
Τώρα η προωθούμενη νομοθετική ρύθμιση προβλέπει την έκδοση ΠΔ που θα τροποποιεί ύστερα από γνώμη του ΣτΕ τις χρήσεις των καταστημάτων, ώστε να «προσαρμοσθούν στα νεότερα δεδομένα της οικονομικής ζωής του κέντρου των Αθηνών».
«Μακάρι να ανοίξουν τα μαγαζιά, γιατί όταν περνά κάποιος και βλέπει αυτή την εικόνα δεν ξαναέρχεται», λέει ο Γ. Ρούσκας.
Με τις νέες διατάξεις επιδιώκεται να αποτραπεί η ερημοποίηση των στοών, που συν τοις άλλοις δημιουργεί κινδύνους και για τη δημόσια ασφάλεια. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο μέχρι στιγμής σχεδιασμός διευρύνει με πρόταση του Συμβουλίου της Επικρατείας τις χρήσεις με καταστήματα ενδυμάτων και υποδημάτων και μερικές χρήσεις, περιορισμένες μόνο στη Στοά Αρσακείου, επιτρέπονται πλέον και στις περιφερειακές όψεις του μεγάρου πλην της οδού Πανεπιστημίου.
Παραδείγματος χάριν, ενδεικτικά θα επιτρέπονται πλέον καταστήματα πώλησης ενδυμάτων, υποδημάτων, δερματίνων ειδών, δίσκων μουσικής, αντικειμένων τέχνης, κοσμηματοπωλεία, παλαιοπωλεία, φαρμακεία κ.λπ., όπως και υπό συγκεκριμένους όρους και παραδοσιακά καφενεία. Για τη Στοά του Βιβλίου πληροφορίες αναφέρουν πως δεν θα αλλάξει ο χαρακτήρας της. Ο κ. Μπαμπινιώτης αναφέρεται στην «προοπτική να αναζωογονηθεί το κέντρο της πόλης, σε συνδυασμό με την ανάπλαση και πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου αλλά και της πλατείας Δικαιοσύνης (Σανταρόζα)». Ο ίδιος διαβεβαιώνει πως υπάρχει επιχειρηματικό ενδιαφέρον.
«Η Στοά του Βιβλίου έχει αλλάξει πολύ», τονίζουν οι Α. Μυτιληναίος και Δ. Λυκοσκούφης
Θετικοί στις αλλαγές οι καταστηματάρχες
«Τα τελευταία χρόνια η κατάσταση είναι δραματική. Η Στοά Αρσακείου δεν είχε κλειστό μαγαζί. Τη ζω 40 χρόνια και πρώτη φορά τη βλέπω έτσι». Η Ελένη Κοκκώνη είναι η τρίτη γενιά ιδιοκτησίας του γνωστού μαγαζιού με τις σημαίες που λειτουργεί εντός της Στοάς Αρσακείου από τη δεκαετία του 1920. Είναι από τα λίγα που αντέχουν. Γύρω, η πλειονότητα των μαγαζιών έχουν κατεβασμένα ρολά και λουκέτα.
«Είναι πολύ κρίμα μια τόσο όμορφη στοά να ερημώνει», μονολογεί ο Σπήλιος Βανικιώτης που διατηρεί το μοναδικό κατάστημα με γραμματόσημα στο οικοδομικό τετράγωνο. Θεωρεί θετική εξέλιξη τη διεύρυνση των χρήσεων αλλά και την πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου.
Με τη διεύρυνση των επιτρεπόμενων χρήσεων στα καταστήματα του Αρσακείου Μεγάρου επιχειρείται η αναζωογόνηση της εμπορικής δράσης στο εμβληματικό για το κέντρο της Αθήνας οικοδομικό τετράγωνο
Ολοι οι έμποροι που έχουν απομείνει βλέπουν με καλό μάτι τις προωθούμενες αλλαγές και συμφωνούν πως κάτι πρέπει να γίνει. Να αυξηθεί το ενδιαφέρον και να ανοίξουν τα μαγαζιά. Να φύγουν τα λουκέτα. «Το ζήτημα είναι να έχει φως, να μην είναι κλειστά τα μαγαζιά. Ας πουλάνε ό,τι θέλουν. Τον χειμώνα, που νυχτώνει από τις πέντε, εδώ είναι ερημιά. Και βοήθεια να φωνάξεις, κανείς δεν θα ακούσει», μας λέει ο Γιάννης Μανιάτης που διατηρεί μαγαζί στην πρόσοψη επί της Αρσάκη. Είναι το ένα από τα μόλις δύο που λειτουργούν, ενώ μετρήσαμε 10 κλειστά μόνο σε αυτή την πρόσοψη.
Να γίνει κάτι
«Μακάρι να γίνει κάτι να ανοίξουν ξανά τα μαγαζιά. Οταν περνά ο άλλος και βλέπει ερημιά δεν ξανάρχεται», σχολιάζει ο Γιάννης Ρούσκας, που έχει μαγαζί με τσάντες και πορτοφόλια στη Στοά Ορφέως (Αρσακείου) και κάνει υπομονή μήπως αλλάξουν τα πράγματα. «Εχει αλλάξει η Σταδίου, η επισκεψιμότητα μειώθηκε, έκλεισε το ένα στα τρία μαγαζιά», θα πει ο Μιχάλης Μπουρνελές, που διατηρεί μαγαζί με ρούχα στην πρόσοψη της Σταδίου.
«Μακάρι να γίνει κάτι να ανοίξουν ξανά τα μαγαζιά. Οταν περνά ο άλλος και βλέπει ερημιά δεν ξανάρχεται», σχολιάζει ο Γιάννης Ρούσκας, που έχει μαγαζί με τσάντες και πορτοφόλια στη Στοά Ορφέως (Αρσακείου) και κάνει υπομονή μήπως αλλάξουν τα πράγματα. «Εχει αλλάξει η Σταδίου, η επισκεψιμότητα μειώθηκε, έκλεισε το ένα στα τρία μαγαζιά», θα πει ο Μιχάλης Μπουρνελές, που διατηρεί μαγαζί με ρούχα στην πρόσοψη της Σταδίου.
Αλώβητη δεν έχει μείνει η Στοά του Βιβλίου, που δημιουργήθηκε από τη Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία το 1996.
«Από το 2007 άρχισε να φθίνει η Στοά και τα τελευταία τρία χρόνια κορυφώθηκε», υποστηρίζει ο Αλέξης Μυτιληναίος, υπάλληλος βιβλιοπωλείου. Καταστήματα μένουν κι εδώ κλειστά, εκδότες έχουν φύγει, ενώ οι εργαζόμενοι λένε πως η δουλειά έχει πέσει κατακόρυφα... «Ευτυχώς που υπάρχει και το Θέατρο Τέχνης», σχολιάζει ένας υπάλληλος ενώ ακούγονται παιδικά γέλια από το θρυλικό υπόγειο του Καρόλου Κουν.
Η ιστορία του Αρσακείου Παρθεναγωγείου
Το μέγαρο του Αρσακείου Παρθεναγωγείου, μία από τις πιο αυθεντικές υλοποιήσεις «εξελληνισμένου νεοκλασικισμού», οικοδομήθηκε μεταξύ 1846-1852 από τον αρχιτέκτονα Λύσανδρο Καυταντζόγλου, για λογαριασμό της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας (ΦΕ). Το κτίριο ολοκληρώθηκε χάρη στη δωρεά του ομογενούς Απόστολου Αρσάκη. Στέγασε το πρώτο σχολείο θηλέων στην Ελλάδα, από το οποίο αποφοίτησαν πολλές διάσημες Ελληνίδες.
Για την ανοικοδόμησή του μεταφέρθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν, με έγκριση του Οθωνα, «περιττοί λίθοι» -όπως αναφέρεται- από την Ακρόπολη. Η πράξη αυτή, αν και σήμερα θεωρείται αντίθετη προς την αρχαιολογική δεοντολογία, είναι ενδεικτική της σημασίας που δόθηκε στο κτίσιμο του Παρθεναγωγείου. Μετά την αποκατάσταση του κτιρίου το 1990, «οι λίθοι» αυτοί επεστράφησαν στην Ακρόπολη. Μόνο όσοι ήταν φέροντες παρέμειναν, αφού προηγουμένως φωτογραφήθηκαν από την Αρχαιολογική Υπηρεσία.
Η Στοά Ορφέως (Αρσακείου) δημιουργήθηκε μετά τη μεταφορά των Αρσακείων Σχολείων στο Ψυχικό (1933) και στην οδό Αχαρνών (1937), ενώ παράλληλα σε σχέδια του αρχιτέκτονα Κωνσταντίνου Μαρούδη διαμορφώθηκε ο χώρος για να λειτουργήσει το ιστορικό κινηματοθέατρο «Ορφεύς». Από εκείνη την εποχή το κτίριο άρχισε να στεγάζει δικαστήρια. Με τη διαμόρφωση των εσωτερικών χώρων ασχολήθηκε ο αρχιτέκτονας της ΦΕ Ανδρέας Κριεζής, ενώ τις εξωτερικές όψεις σχεδίασε ο Ερνέστος Τσίλλερ.
ΕΘΝΟΣ