Quantcast
Channel: Πίσω στα παλιά
Viewing all articles
Browse latest Browse all 12885

Αθηναϊκοί δρόμοι: η οδός Σταδίου το 19ο αιώνα

$
0
0


      


Η οδός Σταδίου ήταν μια από τις μεγαλύτερες οδικές αρτηρίες της παλιάς Αθήνας. Σύμφωνα με το σχέδιο που είχαν εκπονήσει ο αρχιτέκτονας Σταμάτης Κλεάνθης μαζί με τον Έντουαρντ Σάουμπερτ, θα άρχιζε από την πλατεία Ομονοίας και θα κατέληγε στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Γι’ αυτό άλλωστε της δόθηκε το όνομα αυτό. Όμως το σχέδιο δεν υλοποιήθηκε λόγω της επιλογής του χώρου (το 1835) για την ανέγερση των παλιών ανακτόρων και στη συνέχεια της οικοδόμησής τους (από το 1836 έως το 1847) στην κορυφή του λοφίσκου του Αγίου Αθανασίου (εκεί όπου βρίσκεται σήμερα η Βουλή). Έτσι η οδός Σταδίου περιορίστηκε μεταξύ των πλατειών Ομονοίας και Συντάγματος.


Ήδη από τη δεκαετία του 1870 είχε οικοδομηθεί σ’ όλη την έκτασή της. Από τα κτίρια που ανεγέρθηκαν πριν από τα μέσα του 19ου αιώνα ιδιαίτερη ιστορική αξία έχουν τρία:
  1. Η οικία του Χιώτη τραπεζίτη Αλέξανδρου Κοντόσταυλου, η οποία χτίστηκε το 1832 στη θέση όπου βρίσκεται σήμερα το κτίριο της παλιάς Βουλής. Μετά την εγκατάσταση της πρωτεύουσας του νεοσύστατου ελληνικού κράτους στην Αθήνα το σπίτι αυτό χρησιμοποιήθηκε για δυο περίπου χρόνια ως προσωρινά ανάκτορα του Όθωνα. Ύστερα από την επανάσταση της 3ηςΣεπτεμβρίου του 1843, με την οποία εξαναγκάστηκε ο βασιλιάς να χορηγήσει σύνταγμα στον ελληνικό λαό, στην προαναφερθείσα οικία συνεδρίασε η Συντακτική Συνέλευση και εκεί ψηφίστηκε το σύνταγμα του 1844. Ακόμα λειτούργησε επί μια δεκαετία ως χώρος συνεδριάσεων της Βουλής και της Γερουσίας μέχρι το 1854, οπότε το οικοδόμημα καταστράφηκε από πυρκαγιά.
  2.  Κτίριο που ανεγέρθηκε το 1834 – 1835 βάσει σχεδίων του Βαυαρού αρχιτέκτονα Joseph Hoffer, όπου στεγάστηκε τοΒασιλικό (που από το 1863 μετονομάστηκε σε Εθνικό) Τυπογραφείο και Λιθογραφείο.
  3.  Το σημαντικότερο δημόσιο κτίσμα στο δρόμο αυτό ήταν το μέγαρο της παλιάς Βουλής. Θεμελιώθηκε τον Αύγουστο του 1858 από τη βασίλισσα Αμαλία και οικοδομήθηκε σε σχέδια του Φρανσουά Μπουλανζέ, τροποποιημένα από τον αρχιτέκτονα Παναγιώτη Κάλκο το 1863. Εκεί λειτούργησε το Κοινοβούλιο από το 1875 έως το 1935.
Αρχικά η Σταδίου ήταν ένας αστικός δρόμος. Στα μονώροφα και διώροφα οικοδομήματά της κατοικούσαν ως επί το πλείστον πνευματικοί άνθρωποι και κυρίως καθηγητές Πανεπιστημίου. Λόγου χάρη κοντά στην πλατεία Κολοκοτρώνη βρισκόταν το σπίτι του Νικολάου Κωστή, γιατρού της βασίλισσας Αμαλίας, ενώ στη διασταύρωση με την οδό Εδουάρδου Λω κατοικούσε ο καθηγητής της Ιατρικής και μετέπειτα ευεργέτης Θεόδωρος Αρεταίος και ο καθηγητής της Λατινικής Φιλολογίας Ευθύμιος Καστόρχης. Γενικά ήταν ένας ήσυχος δρόμος, δεδομένου ότι δεν λειτουργούσαν εμπορικά καταστήματα. Μόνον όταν συνεδρίαζε η Βουλή, σχηματίζονταν «πηγαδάκια» από πολίτες που ενδιαφέρονταν για τα υπό ψήφιση νομοσχέδια.
Βαθμιαία η κατάσταση άλλαξε. Οι κάτοικοι της παλιάς Αθήνας μετέτρεψαν την οδό Σταδίου σε χώρο για τον απογευματινό τους περίπατο. Σ’ αυτό συνέβαλε και το γεγονός ότι είχε δενδροφυτευτεί.  Έτσι ο ήσυχος δρόμος έγινε πολύβουος. Μάλιστα κατά τα βραδάκια των Κυριακών γίνονταν και αρματοδρομίες. Σταδιακά άνοιξαν και τα πρώτα κέντρα διασκέδασης, με πρώτο και καλύτερο ένα θέατρο, όπου Γαλλίδες, Αγγλίδες και Αυστριακές τραγουδίστριες και χορεύτριες προσέλκυαν την αθηναϊκή νεολαία. Σε χώρους του θεάτρου αυτού λειτουργούσε εστιατόριο, που συγκέντρωνε τους ξενύχτηδες και τους γλεντζέδες της πόλης , καθώς και η πρώτη ρουλέτα της πρωτεύουσας. Κατά το τελευταίο τέταρτο του 19ου και τις αρχές του 20ουαιώνα άνοιξαν μεγάλα καταστήματα με κυριότερο την «Πανελλήνιο Αγορά». Προϊόντος του χρόνου τα μικρά διώροφα οικήματα κατεδαφίστηκαν και στη θέση τους χτίστηκαν μέγαρα, υποκαταστήματα τραπεζών, εστιατόρια, ξενοδοχεία, γραφεία εταιρειών κ.ά.(εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ, φύλλο της 18ης Σεπτεμβρίου 1927).
Ορισμένα από τα λαμπρά κτίρια που ανεγέρθηκαν στην οδό Σταδίου κατά τα μέσα και τα τέλη του 19ου αιώνα άντεξαν στη φθορά που επιφέρει ο χρόνος και κοσμούν την περιοχή και σήμερα. Θα αναφερθώ συνοπτικά σε τέσσερα από αυτά, τα οποία έχουν χαρακτηριστεί ως διατηρητέα μνημεία...
  1. Το τριώροφο κτίριο επί της οδού Σταδίου (αριθ.23) οικοδομήθηκε περί το 1880. Ανήκε στον Χιώτη τραπεζίτη Σταμάτιο Δεκόζη Βούρο.
  2. Το διώροφο κτίριο στη διασταύρωση της οδού Σταδίου (αριθ. 19 – 21) με την Χρήστου Λαδά (τότε Αγίου Γεωργίου) χτίστηκε μεταξύ των ετών 1870 – 1881 βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Ernst Ziller.
  3. Το μέγαρο Αθηνογένους (Σταδίου 50) οικοδομήθηκε από το 1875 έως το 1880. Στα τέλη του 19ου αιώνα στέγασε για κάποιο διάστημα την Οθωμανική τράπεζα.
  4. Το ξενοδοχείο των «Αθηνών», το οποίο από το 1909 μετονομάστηκε «Grand Hotel d’ Athenes» (στη γωνία των οδών Σταδίου και Κοραή), χρονολογείται από τα τέλη του 19ου αιώνα. Αρχικά ήταν κατοικία του Σμυρναίου εθνικού ευεργέτη Ιωάννη Χατζηκυριακού. Ως ξενοδοχείο λειτούργησε από το 1863 έως το 1988. Χρονοντούλαπο

Viewing all articles
Browse latest Browse all 12885

Trending Articles



<script src="https://jsc.adskeeper.com/r/s/rssing.com.1596347.js" async> </script>