Γράφει ο Γιάννης Μητράκος

Πριν από λίγα χρόνια ο τότε Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων εκχώρησε τα δικαιώματα των παλαιών αλφαβηταρίων, αναγνωστικών και άλλων σχολικών εγχειριδίων σε ιδιώτες εκδότες, οι οποίοι τα ανατύπωσαν και τα διέθεσαν, προς πώληση, στα βιβλιοπωλεία. Και τότε συνέβη το απίστευτο! Τα βιβλία αυτά, που ανασύρθηκαν από το χρονοντούλαπο της εκπαιδευτικής ιστορίας, αν ακι η τιμή τους δεν ήταν ευκαταφρόνητη, γνώρισαν μοναδική εκδοτική επιτυχία, έγιναν best seller!

Κάτι ανάλογο συμβαίνει αυτήν την περίοδο με την εφημερίδα ΒΗΜΑ, η οποία προσφέρει κάθε Κυριακή ένα παλαιό αλφαβητάριο ή αναγνωστικό. Έγινε ανάρπαστη σε τέτοιο βαθμό ώστε να αναγκαστεί να επανακυκλοφορήσει τα τρία πρώτα βιβλία, για να ικανοποιηθούν όσι τα είχαν χάσει και ήθελαν να έχουν πλήρη τη σειρά!
Τι γλυκιά εκδίκηση! Τα βιβλία αυτά, που αποσύρθηκαν ως «αναχρονιστικά και ακατάλληλα», από τους υπεύθυνους της πρώτης εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ, επανέρχονται και γίνονται περιζήτητα ακόμα και από άτομα τα οποία ενδεχομένως δεν τα διδάχτηκαν ποτέ!

Αυτή είναι η έμπρακτη απάντηση των απλών ανθρώπων κι όχι μόνο στις αλλεπάλληλες «εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις» των πράσινων και γαλάζιων κυβερνήσεων της μεταπολιτευτικής περιόδου, που έφεραν την ελληνική Παιδεία σε αδιέξοδο, αδυνατώντας να δώσουν στους μαθητές το γνωστικό οπλοστάσιο που είναι απαραίτητο για να πορευτούν στη ζωή. Ιδίως στη Γλώσσα που είναι το εργαλείο για να έχουν πρόσβαση τα παιδιά σε όλα τα διδακτικά αντικείμενα! Η λεξιπενία και η αδυναμία έκφρασης των νέων ανθρώπων είναι χαρακτηριστικά της εποχής μας!

Και πώς να γίνει διαφορετικά, αφού τα νέα σχολικά εγχειρίδια-των εκσυγχρονιστών- είναι στην πλειονότητά τους κακά αντίγραφα ξένων βιβλίων και προτύπων, δημιουργημένα από ανθρώπους χωρίς έμπνευση σαν «ασκήσεις επί χάρτου», μακράν κάθε κοινωνικής και σχολικής πραγματικότητας. Τα περισσότερα μοιάζουν με «νερόβραστα» κατασκευάσματα, χωρίς γνήσια παιδικότητα, χωρίς συναίσθημα, χωρίς «άγγιγμα ψυχής», χωρίς ειλικρινή αναφορά στα στοιχεία που συγκροτούν τη νεοελληνική μας ταυτότητα. Επιπλέον έχουν σοβαρά προβλήματα στη δομή τους, καθώς είναι στηριγμένα σε μηχανιστικές μεθόδους και χρησιμοποιούν κατά κόρον εξυπνακισμούς και σχοινοτενείς προτάσεις γεμάτες από ακαταλαβίστικες λέξεις κι εκφράσεις.

Απλά πράγματα. Πάρτε το θρυλικό αλφαβητάριο των Ι.Κ. Γιαννελή και Γ.Σακκά, το μακροβιότερο αναγνωστικό στην ιστορία της Εκπαίδευσης (1955-1978), εικονογραφημένο με έξοχο τρόπο από τον καλλιτέχνη ζωγράφο και χαράκτη Κώστα Γραμματόπουλο, με τους αξέχαστους παιδικούς ήρωες την Άννα, το Μίμη, την Έλλη και τη Λόλα και αντιπαραθέστε το με το σημερινό «Γράμματα-Λέξεις-Ιστορίες» της Πρώτης Τάξης, για να καταλάβετε τι εννοούμε.

Στη μακρά διδασκαλική μου θητεία, μέσα στην τάξη, οσάκις έδωσα σε πρωτάκια να διαβάσουν κείμενα από το «αλφαβητάριον» διαπίστωσα την απίστευτη ευχέρεια με την οποία το έκαναν και το κυριότερο τη διάχυτη χαρά στο πρόσωπό τους. Κι αυτό γιατί το «αλφαβητάριον» είναι γραμμένο σε στρωτή και κατανοητή δημοτική γλώσσα, με σύντομες προτάσεις και με θέματα που κεντρίζουν το παιδικό ενδιαφέρον.

Εις επίρρωσιν όλων να ένα απόσπασμα από το δεύτερο μέρος του αλφαβηταρίου, που περιλαμβάνει εκτενή κείμενα για την αναγνωστική εξάσκηση των μαθητών:

Εξημέρωσε η άλλη ημέρα
και ανέβαιναν προς το λόφο.
Ήταν ο θείος με τα τέσσερα παιδιά.
Την Έλλη δεν την επήραν μαζί των
γιατί ήταν ακόμη μικρή.
Καθώς ανέβαιναν στην πλαγιά,
είδαν ένα κοπάδι με αρνάκια,
που έτρεχαν εδώ κι εκεί με χαρά
κι έτρωγαν δροσερό χορταράκι.
Λίγο πριν φθάσουν στην κορυφή,
είδαν και μια βρυσούλα.
Το νερό της έτρεχε τραγουδώντας
και έκανε ένα μικρό ποταμάκι.

Ιδού τώρα, για σύγκριση, ένα ανάλογο κείμενο από το σημερινό βιβλίο της Γλώσσας για την Πρώτη τάξη:

Πρώτες μέρες του καλοκαιριού. Ο καιρός έχει ζεστάνει. Οι γονείς των παιδιών είχαν υποσχεθεί σε όλη την παρέα μια εκδρομή στη θάλασσα. Την Κυριακή θα πάνε στην Ψιλή Άμμο.

Από την ανυπομονησία τους όλα τα παιδιά ξύπνησαν πρωί πρωί, πριν ακόμη χτυπήσει το ξυπνητήρι. Ετοίμασαν τα εκδρομικά τους σακίδια, φόρεσαν τα καπέλα τους και να τα τώρα στο σταθμό των λεωφορείων. Η ώρα είναι 9.

Κοιτάζουν τον πίνακα με τα δρομολόγια. Προσπαθούν να βρουν τι ώρα φεύγει το λεωφορείο για την Ψιλή Άμμο.