Όλον αυτό τον καιρό της οικονομικής κρίσης συνηθίσαμε να βρισκόμαστε στο επίκεντρο της διεθνούς έντυπης και ηλεκτρονικής ειδησεογραφίας. Σχεδόν καθημερινά δημοσιεύματα επιχειρούν να εκθέσουν, να αναλύσουν και να ακτινογραφήσουν ακόμη και τις πλέον ελάσσονες πτυχές της «συμπεριφοράς» της ελληνικής οικονομίας μέσω ψυχρών γραφημάτων, αριθμών, σχεδιάγραμμάτων, μοντέλων και επιστημονικών εικασιών.
Μία σειρά από άρθρα τις προηγούμενες εβδομάδες, ανέδειξαν μία οδυνηρή καθημερινότητα, η οποία μας αφορά όλους, αναφερόμενα στο ντοκιμαντέρ του παγκοσμίως γνωστού αμερικανικού ιστότοπου ερευνητικής δημοσιογραφίας Vice.com, με τίτλο «Sisa: Cocaine of the poor», ελληνιστί «Σίσα: Η κοκαΐνη των φτωχών», στο οποίο καταγράφεται το φαινόμενο της καλπάζουσας εξάπλωσης της θανατηφόρας ναρκωτικής ουσίας «Σίσα» στις τάξεις των Ελλήνων αστέγων και τοξικομανών. Εμφαντικά ηχηρός τίτλος του συνοδευτικού άρθρου: «Σίσα: Το προτιμώμενο ναρκωτικό της λιτότητας που καταστρέφει τις ζωές των αστέγων της Αθήνας».
Αμέσως μετά τη δημοσίευσή του στο διαδίκτυο, το περιεχόμενο της έρευνας αναπαρήχθη ταχέως από πλήθος ΜΜΕ ανά τον κόσμο, ανάμεσα στα οποία και η συχνά αναφερόμενη στο «ελληνικό ζήτημα» βρετανική εφημερίδα Guardian, η οποία σε σχετικό άρθρο της για τη σύνδεση της κρίσης με τη ραγδαία εξάπλωση του θανατηφόρου ναρκωτικού, σκιαγραφούσε δια στόματος του επικεφαλής του ΚΕΘΕΑ, Χαράλαμπου Πουλόπουλου, μία κατάσταση την οποία ο χαρακτηρισμός «τραγική» δεν αρκεί για να την αποδώσει: Όπως δήλωσε στον Guardian είναι το «ναρκωτικό της λιτότητας», η απάντηση των εμπόρων στους ναρκομανείς που δεν έχουν πλέον χρήματα να αγοράσουν τη δόση τους και δεν μπορούν ούτε να πλησιάσουν τις τιμές για μια δόση κοκαΐνης ή ηρωίνης.
Η φτηνή λύση του φονικού σίσα, είναι ένα μείγμα κρυσταλλικής μεταμφεταμίνης, αμφεταμίνης και υγρών μπαταρίας, σαμπουάν ή ακόμη και λαδιών μηχανής.
«Το σίσα προκαλεί σεξουαλική υπερδιέγερση και προσβάλλει ταχύτατα τον αντιληπτικό μηχανισμό του χρήστη, καθιστώντας αδύνατη τη διαυγή σκέψη. Εξαιτίας του έχουμε αύξηση των ανεπιθύμητων κυήσεων μεταξύ των γυναικών που κάνουν χρήση. Πέρυσι δύο γυναίκες γέννησαν στη μέση του δρόμου, στο κέντρο της Αθήνας». «Η απελπισία οδηγεί πολλές ναρκομανείς γυναίκες να εκδίδονται και να δέχονται να κάνουν σεξ χωρίς προφυλακτικά για να βρουν χρήματα» επισημαίνει συμπληρωματικά η Ελένη Μαρίνη, ψυχολόγος στο ίδιο κέντρο απεξάρτησης.
Στο ίδιο μήκος κύματος, η γνωστή για το τεράστιο έργο και την εμπειρία της διευθύντρια του προγράμματος απεξάρτησης 18 Άνω, Κατερίνα Μάτσα, ανέφερε σε παλαιότερη συνέντευξή της:
«Τριάντα χρόνια δουλεύω με τοξικομανείς, δεν έχω δει τέτοια μεταμόρφωση των ανθρώπων, όπως με το σίσα. Είναι τρομακτικό. Σαν να λιώνουν τα εσωτερικά όργανα. Και όμως, επειδή είναι απελπισμένοι, το παίρνουν και κυκλοφορεί πάρα πολύ στην αγορά».
Απόρροια αυτής της κατάστασης, άμεσα συνυφασμένης με τη μεγάλη εξάπλωση του εν λόγω ναρκωτικού, η αύξηση των κρουσμάτων ηπατίτιδας και HIV, των φαινομένων βίας ανάμεσα στους άστεγους και μη τοξικομανείς, της πορνείας, των ανεπιθύμητων κυήσεων, αλλά και η περαιτέρω περιθωριοποίηση των χρηστών, καθώς το πρόβλημα δεν επιλύεται με το σύνηθες μέτρο των αστυνομικών επιχειρήσεων απομάκρυνσης των ναρκομανών και των αστέγων από τα στέκια τους. Απεναντίας, το μόνο που επιτυγχάνεται με αυτό τον τρόπο είναι η ώθηση των χρηστών στα χέρια των εμπόρων ναρκωτικών για προστασία.
Απόρροια αυτής της κατάστασης, άμεσα συνυφασμένης με τη μεγάλη εξάπλωση του εν λόγω ναρκωτικού, η αύξηση των κρουσμάτων ηπατίτιδας και HIV, των φαινομένων βίας ανάμεσα στους άστεγους και μη τοξικομανείς, της πορνείας, των ανεπιθύμητων κυήσεων, αλλά και η περαιτέρω περιθωριοποίηση των χρηστών
Το ΚΕΘΕΑ, το μεγαλύτερο δίκτυο υπηρεσιών απεξάρτησης και κοινωνικής επανένταξης στη χώρα μας, ήδη μετρά σημαντικές απώλειες: από το ξέσπασμα της κρίσης το 2009 μέχρι σήμερα έχει χάσει 70 από τα 500 άτομα προσωπικό που απασχολούσε, ενώ ο προϋπολογισμός του έχει μειωθεί κατά το ένα τρίτο. Κατά τον ίδιο τρόπο, τα περισσότερα προγράμματα απεξάρτησης της χώρας τελούν υπό το καθεστώς τρομακτικών ελλείψεων, υποχρηματοδότησης και αναπόφευκτης υπολειτουργίας.
Αντίδοτο σε αυτό το απάνθρωπο τοπίο, των τοξικομανών που παίρνουν τη δόση τους πεθαίνοντας στο κέντρο της Αθήνας είναι η κοινωνική στήριξη, θεσμικά εκφρασμένη από την πολιτεία και το Δήμο. Απαιτείται άμεση λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση του προβλήματος, με την εκτός των άλλων δημιουργία ειδικών προγραμμάτων με τη συμμετοχή εξειδικευμένων επιστημόνων, για την πρόληψη θεραπεία και κοινωνική ενίσχυση των εξαρτημένων, τα οποία θα υλοποιούνται σε κέντρα ευρισκόμενα στις περισσότερο προβληματικές συνοικίες της Αθήνας.
Η περιθωριοποίηση και η ψυχική και σωματική εκμηδένιση των συνανθρώπων μας που πρωταγωνιστούν καθημερινά στα ρεπορτάζ των διεθνών ΜΜΕ ως αντιπροσωπευτικά δείγματα μιας Ελλάδας σε κοινωνική αποσύνθεση, πρέπει και μπορεί να αντιμετωπιστεί.
* Ο κ. Χρ. Τεντόμας είναι αντιπρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Αθηναίων.