Ένα ιστορικό ντοκουμέντο - και η τωρινή ζωή του "Άγγελου" της ταινίας
![]()
Πριν από κάποιο καιρό η Πάολα Ρεβενιώτη ανέβασε στο facebook της ένα τέλειο ντοκουμέντο. "Όταν μαζευαμε υπογραφές για την αποφυλάκιση του Χρίστου Ρούσσου", ήταν ο τίτλος της ανάρτησής της και πριν βάλω το σκαναρισμένο χαρτί με τις υπογραφές ας θυμήσω ποιος ήταν ο Ρούσσος. Ο Χρήστος Ρούσσος σκότωσε τον εραστή του το 1976 επειδή προσπαθούσε να τον εξωθήσει στην πορνεία. Η υπόθεση του 19χρονου τότε ομοφυλόφιλου γέμισε τις σελίδες του Τύπου αλλά και τις κινηματογραφικές αίθουσες το 1982. Η ταινία "ο Άγγελος"
του Γ. Κατακουζηνού έστειλε "αδιάβαστο" το κοινό που παρακολούθησε σοκαρισμένο μια τραγωδία ταμπού για τα ελληνικά δεδομένα της εποχής. Το 1990 ο Χρήστος αποφυλακίζεται με χάρη που υπογράφει ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνος Καραμανλής. Είχε προηγηθεί η επίμονη άρνηση του Χρήστου Σαρτζετάκη, που είχε ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων και εκδηλώσεων συμπαράστασης. Πολιτικοί, καλλιτέχνες, διανοούμενοι, φοιτητές και πολλοί απλοί πολίτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό υποστήριξαν με θέρμη την απελευθέρωση του Ρούσσου. Μελίνα Μερκούρη, Μάνος Χατζηδάκις, Μιχάλης Ράπτης, Οτέλο ντε Καρβάλιο, Έντουαρτ Κέννεντυ, Ιβ Μοντάν, Ζαν Λουί Τρεντινιάν ήταν μερικοί από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές του.
Πριν την αποφυλάκισή του λοιπόν, η Πάολα μαζί με τον Θοδωρή Αντωνόπουλο μάζευαν υπογραφές από διάσημους Έλληνες.
Να μερικές:
![]()
Από τον Φώτη Κουβέλη και τον Μανόλη Αναγνωστάκη, μέχρι τον Γλέζο, τη Λιάνα Κανέλλη - αλλά και τους Σταμάτη Φασουλή / Αλίκη Βουγιουκλάκη / Δημήτρη Παπαμιχαήλ. Θυμάται μάλιστα κάτι χαριτωμένο η Πάολα σχετικά με την Αλίκη: Όταν έβαζε την υπογραφή της η Βουγιουκλάκη, πετάχτηκε ο Φασουλής που ήταν δίπλα και της είπε: "'Αλίκη, μη γράψεις 'Με αγάπη'!"
![]()
Πού είναι σήμερα ο Χ. Ρούσσος:
Μπορεί ένας άνθρωπος που έφτασε στο έγκλημα κι έκανε 15 χρόνια φυλακή να κερδίσει τον χαμένο χρόνο, να ξανασυναντηθεί με τον εαυτό του και τους άλλους, να γνέψει καταφατικά στην αγάπη; [...] Το 1990 ο Χρήστος αποφυλακίζεται με χάρη που υπογράφει ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνος Καραμανλής. Όταν του διάβασαν τη χάρη, ο Κορυδαλλός "έβραζε". Η μεγάλη εξέγερση του 1990 ήταν σε εξέλιξη. Ο "Άγγελος" αποφάσισε να μην εγκαταλείψει τους συγκρατούμενούς του και παρέμεινε εκεί. Μέχρι να τελειώσει η εξέγερση. Σήμερα ο "έκπτωτος Άγγελος" της δεκαετίας του '80 δείχνει να αναζητά το σωστό. Αν μη τί άλλο έχει επίγνωση του λάθους. Τρία χρόνια τώρα διδάσκει την τέχνη του κοσμήματος σε πρώην χρήστες ναρκωτικών στη μονάδα απεξάρτησης "18 Άνω". -Σου έχουν διδάξει κάτι τα εξαρτημένα παιδιά; «Όλα τα παιδιά ξέρουν την αποτρόπαια πράξη μου. Κι όμως, κανένα δεν ήρθε να μου πει κάτι αρνητικό. Ίσως να είμαι ένα παράδειγμα γι' αυτά τα παιδιά, ότι στις δυσκολίες δεν σηκώνουμε τα χέρια ψηλά. Αγωνιζόμαστε και δεν κολλάμε. Ανεβαίνουμε σκαλοπάτια. Μαζί». -Πώς έζησες το πρώτο διάστημα μετά τη φυλακή; «Τα χρόνια που ήμουν στη φυλακή δεν σκέφτηκα ούτε για μια στιγμή ότι θα αντιμετωπίσω πρόβλημα στη δουλειά. Είχα μάθει να εργάζομαι από 13 χρονών
Η πρώτη μου απασχόληση μετά την αποφυλάκιση ήταν κοντά σ' έναν πρόεδρο συλλόγου κρατουμένων, τον οποίο κατήγγειλα για διάφορες ατασθαλίες και καταλήξαμε στα δικαστήρια. Σκληρή εμπειρία. Έπειτα, εργάστηκα για περισσότερα από δέκα χρόνια σε διαφημιστικά γραφεία. Μέχρι τη στιγμή που είδα την προκήρυξη για το "18 Άνω". Ειλικρινά, δεν ξέρω τι θα γινόμουν χωρίς δουλειά. Είχα φτάσει στα όρια της αυτοκτονίας...» -Όταν μας άνοιξες την αυλόπορτα του σπιτιού σου και είδα την αυλή σου μου ήρθε συνειρμικά μια φράση από το βιβλίο σου "Προς σωφρονισμόν": “Στο κελί μου έκλεινα τα μάτια κι έχτιζα το σπίτι μου. Κάτω από τα βλέφαρά μου, η λίμνη γέμιζε νερό και φωλιές πουλιών χτίζονταν στα δέντρα. Μέσα στο κελί μου, τα χρυσόψαρα κολυμπούσαν και το φίδι κοιμόταν ένα χειμώνα". «Είναι ο δικός μου ζωολογικός κήπος, η δική μου "πράσινη φυλακή". Στην αρχή αποφάσισα να ασχοληθώ με τη φύση και τα οικολογικά προβλήματα του Θριασίου πεδίου. Έκανα φασαρίες, μηνύσεις, έγινα κακός με πολύ κόσμο. Συγκρούστηκα για το περιβάλλον. Προσπαθώ να είμαι ενεργός πολίτης για να ομορφύνω την περιοχή μου. Κάποια στιγμή απογοητεύτηκα και άρχισα να κλείνομαι στο σπίτι και να φτιάχνω τείχη γύρω μου, ώστε να μην βλέπω τους άλλους και να μην με βλέπουν οι γύρω μου. Σκέφτηκα πως αν δεν μπορώ να φτιάξω τον περιβάλλοντα κόσμο, τουλάχιστον ας φτιάξω τον δικό μου. Έτσι, δημιούργησα αυτά τα "πράσινα τείχη" που βλέπετε». -Πόσο ανοιχτόμυαλη είναι η σημερινή κοινωνία απέναντι στους gay; «Από το 1976 μέχρι σήμερα, η αλλαγή των κοινωνικών συνθηκών έφερε και θετικές ανατροπές. Εδώ γίνονται και φεστιβάλ gaypride. Απλώς, ενυπάρχει ακόμα στη νοοτροπία πολλών ανθρώπων αυτό το στίγμα ότι ο gay δεν είναι άντρας. Ας το ξεκαθαρίσουμε. Ο gay είναι άντρας. Δεν υπάρχουν τρία φύλα. Υπάρχουν δύο, αρσενικό και θηλυκό. Απλώς και τα αρσενικά και τα θηλυκά μπορεί να έχουν διαφορετικές σεξουαλικές επιλογές». -Η γραφή σε απελευθέρωσε; «Ανάγκη επιβίωσης ήταν. Ξεκίνησα να γράφω στην απομόνωση. Ποιήματα κυρίως. Είχα την ψευδαίσθηση ότι σε κάποιον μιλούσα. Έπειτα έγραψα για τους βασανισμούς κρατουμένων, για τις συνθήκες στα σωφρονιστικά ιδρύματα. Κάποια από αυτά έγιναν βιβλία.
Όπως και η γραπτή απάντησή μου στην ταινία, στην οποία παραποιήθηκαν ορισμένα γεγονότα, όπως ότι έγινα τραβεστί». -Κατάφερες να κατακτήσεις την ελευθερία που προσδοκούσες; «Ποτέ κανείς δεν είναι τόσο ελεύθερος όσο θέλει. Σε σταματά ένας αστυνομικός στο δρόμο χωρίς λόγο και σου συμπεριφέρεται όπως γουστάρει. Είμαστε μια μεγάλη φυλακή». -Βλέποντας τριγύρω πολλές φωτογραφίες με τον τωρινό σου σύντροφο, μπαίνω στον πειρασμό να ρωτήσω τελικά βρήκες την αγάπη που ήθελες; «Εδώ και 13 χρόνια είμαι με έναν άντρα που είχε την τόλμη να ομολογήσει στη μητέρα του αυτή τη σχέση. Μετά το πρώτο σοκ η μητέρα του του είπε "μικρός είσαι ακόμα, θα φτιάξεις!", λες και είχε… γρίπη. Τώρα πια έχει συνηθίσει και είμαστε μια χαρά. Κάποια στιγμή, οι γονείς των ομοφυλόφιλων πρέπει να αποδεχθούν τα παιδιά τους, να τους δείξουν αγάπη και κατανόηση. Είναι τραγικό να κρύβεις τον εαυτό σου, καταστρέφει ολόκληρη τη ζωή σου».
Πηγή: www.lifo.gr
Πριν από κάποιο καιρό η Πάολα Ρεβενιώτη ανέβασε στο facebook της ένα τέλειο ντοκουμέντο. "Όταν μαζευαμε υπογραφές για την αποφυλάκιση του Χρίστου Ρούσσου", ήταν ο τίτλος της ανάρτησής της και πριν βάλω το σκαναρισμένο χαρτί με τις υπογραφές ας θυμήσω ποιος ήταν ο Ρούσσος. Ο Χρήστος Ρούσσος σκότωσε τον εραστή του το 1976 επειδή προσπαθούσε να τον εξωθήσει στην πορνεία. Η υπόθεση του 19χρονου τότε ομοφυλόφιλου γέμισε τις σελίδες του Τύπου αλλά και τις κινηματογραφικές αίθουσες το 1982. Η ταινία "ο Άγγελος"
του Γ. Κατακουζηνού έστειλε "αδιάβαστο" το κοινό που παρακολούθησε σοκαρισμένο μια τραγωδία ταμπού για τα ελληνικά δεδομένα της εποχής. Το 1990 ο Χρήστος αποφυλακίζεται με χάρη που υπογράφει ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνος Καραμανλής. Είχε προηγηθεί η επίμονη άρνηση του Χρήστου Σαρτζετάκη, που είχε ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων και εκδηλώσεων συμπαράστασης. Πολιτικοί, καλλιτέχνες, διανοούμενοι, φοιτητές και πολλοί απλοί πολίτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό υποστήριξαν με θέρμη την απελευθέρωση του Ρούσσου. Μελίνα Μερκούρη, Μάνος Χατζηδάκις, Μιχάλης Ράπτης, Οτέλο ντε Καρβάλιο, Έντουαρτ Κέννεντυ, Ιβ Μοντάν, Ζαν Λουί Τρεντινιάν ήταν μερικοί από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές του.
Πριν την αποφυλάκισή του λοιπόν, η Πάολα μαζί με τον Θοδωρή Αντωνόπουλο μάζευαν υπογραφές από διάσημους Έλληνες.
Να μερικές:
Από τον Φώτη Κουβέλη και τον Μανόλη Αναγνωστάκη, μέχρι τον Γλέζο, τη Λιάνα Κανέλλη - αλλά και τους Σταμάτη Φασουλή / Αλίκη Βουγιουκλάκη / Δημήτρη Παπαμιχαήλ. Θυμάται μάλιστα κάτι χαριτωμένο η Πάολα σχετικά με την Αλίκη: Όταν έβαζε την υπογραφή της η Βουγιουκλάκη, πετάχτηκε ο Φασουλής που ήταν δίπλα και της είπε: "'Αλίκη, μη γράψεις 'Με αγάπη'!"
Πού είναι σήμερα ο Χ. Ρούσσος:
Μπορεί ένας άνθρωπος που έφτασε στο έγκλημα κι έκανε 15 χρόνια φυλακή να κερδίσει τον χαμένο χρόνο, να ξανασυναντηθεί με τον εαυτό του και τους άλλους, να γνέψει καταφατικά στην αγάπη; [...] Το 1990 ο Χρήστος αποφυλακίζεται με χάρη που υπογράφει ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνος Καραμανλής. Όταν του διάβασαν τη χάρη, ο Κορυδαλλός "έβραζε". Η μεγάλη εξέγερση του 1990 ήταν σε εξέλιξη. Ο "Άγγελος" αποφάσισε να μην εγκαταλείψει τους συγκρατούμενούς του και παρέμεινε εκεί. Μέχρι να τελειώσει η εξέγερση. Σήμερα ο "έκπτωτος Άγγελος" της δεκαετίας του '80 δείχνει να αναζητά το σωστό. Αν μη τί άλλο έχει επίγνωση του λάθους. Τρία χρόνια τώρα διδάσκει την τέχνη του κοσμήματος σε πρώην χρήστες ναρκωτικών στη μονάδα απεξάρτησης "18 Άνω". -Σου έχουν διδάξει κάτι τα εξαρτημένα παιδιά; «Όλα τα παιδιά ξέρουν την αποτρόπαια πράξη μου. Κι όμως, κανένα δεν ήρθε να μου πει κάτι αρνητικό. Ίσως να είμαι ένα παράδειγμα γι' αυτά τα παιδιά, ότι στις δυσκολίες δεν σηκώνουμε τα χέρια ψηλά. Αγωνιζόμαστε και δεν κολλάμε. Ανεβαίνουμε σκαλοπάτια. Μαζί». -Πώς έζησες το πρώτο διάστημα μετά τη φυλακή; «Τα χρόνια που ήμουν στη φυλακή δεν σκέφτηκα ούτε για μια στιγμή ότι θα αντιμετωπίσω πρόβλημα στη δουλειά. Είχα μάθει να εργάζομαι από 13 χρονών
Η πρώτη μου απασχόληση μετά την αποφυλάκιση ήταν κοντά σ' έναν πρόεδρο συλλόγου κρατουμένων, τον οποίο κατήγγειλα για διάφορες ατασθαλίες και καταλήξαμε στα δικαστήρια. Σκληρή εμπειρία. Έπειτα, εργάστηκα για περισσότερα από δέκα χρόνια σε διαφημιστικά γραφεία. Μέχρι τη στιγμή που είδα την προκήρυξη για το "18 Άνω". Ειλικρινά, δεν ξέρω τι θα γινόμουν χωρίς δουλειά. Είχα φτάσει στα όρια της αυτοκτονίας...» -Όταν μας άνοιξες την αυλόπορτα του σπιτιού σου και είδα την αυλή σου μου ήρθε συνειρμικά μια φράση από το βιβλίο σου "Προς σωφρονισμόν": “Στο κελί μου έκλεινα τα μάτια κι έχτιζα το σπίτι μου. Κάτω από τα βλέφαρά μου, η λίμνη γέμιζε νερό και φωλιές πουλιών χτίζονταν στα δέντρα. Μέσα στο κελί μου, τα χρυσόψαρα κολυμπούσαν και το φίδι κοιμόταν ένα χειμώνα". «Είναι ο δικός μου ζωολογικός κήπος, η δική μου "πράσινη φυλακή". Στην αρχή αποφάσισα να ασχοληθώ με τη φύση και τα οικολογικά προβλήματα του Θριασίου πεδίου. Έκανα φασαρίες, μηνύσεις, έγινα κακός με πολύ κόσμο. Συγκρούστηκα για το περιβάλλον. Προσπαθώ να είμαι ενεργός πολίτης για να ομορφύνω την περιοχή μου. Κάποια στιγμή απογοητεύτηκα και άρχισα να κλείνομαι στο σπίτι και να φτιάχνω τείχη γύρω μου, ώστε να μην βλέπω τους άλλους και να μην με βλέπουν οι γύρω μου. Σκέφτηκα πως αν δεν μπορώ να φτιάξω τον περιβάλλοντα κόσμο, τουλάχιστον ας φτιάξω τον δικό μου. Έτσι, δημιούργησα αυτά τα "πράσινα τείχη" που βλέπετε». -Πόσο ανοιχτόμυαλη είναι η σημερινή κοινωνία απέναντι στους gay; «Από το 1976 μέχρι σήμερα, η αλλαγή των κοινωνικών συνθηκών έφερε και θετικές ανατροπές. Εδώ γίνονται και φεστιβάλ gaypride. Απλώς, ενυπάρχει ακόμα στη νοοτροπία πολλών ανθρώπων αυτό το στίγμα ότι ο gay δεν είναι άντρας. Ας το ξεκαθαρίσουμε. Ο gay είναι άντρας. Δεν υπάρχουν τρία φύλα. Υπάρχουν δύο, αρσενικό και θηλυκό. Απλώς και τα αρσενικά και τα θηλυκά μπορεί να έχουν διαφορετικές σεξουαλικές επιλογές». -Η γραφή σε απελευθέρωσε; «Ανάγκη επιβίωσης ήταν. Ξεκίνησα να γράφω στην απομόνωση. Ποιήματα κυρίως. Είχα την ψευδαίσθηση ότι σε κάποιον μιλούσα. Έπειτα έγραψα για τους βασανισμούς κρατουμένων, για τις συνθήκες στα σωφρονιστικά ιδρύματα. Κάποια από αυτά έγιναν βιβλία.
Όπως και η γραπτή απάντησή μου στην ταινία, στην οποία παραποιήθηκαν ορισμένα γεγονότα, όπως ότι έγινα τραβεστί». -Κατάφερες να κατακτήσεις την ελευθερία που προσδοκούσες; «Ποτέ κανείς δεν είναι τόσο ελεύθερος όσο θέλει. Σε σταματά ένας αστυνομικός στο δρόμο χωρίς λόγο και σου συμπεριφέρεται όπως γουστάρει. Είμαστε μια μεγάλη φυλακή». -Βλέποντας τριγύρω πολλές φωτογραφίες με τον τωρινό σου σύντροφο, μπαίνω στον πειρασμό να ρωτήσω τελικά βρήκες την αγάπη που ήθελες; «Εδώ και 13 χρόνια είμαι με έναν άντρα που είχε την τόλμη να ομολογήσει στη μητέρα του αυτή τη σχέση. Μετά το πρώτο σοκ η μητέρα του του είπε "μικρός είσαι ακόμα, θα φτιάξεις!", λες και είχε… γρίπη. Τώρα πια έχει συνηθίσει και είμαστε μια χαρά. Κάποια στιγμή, οι γονείς των ομοφυλόφιλων πρέπει να αποδεχθούν τα παιδιά τους, να τους δείξουν αγάπη και κατανόηση. Είναι τραγικό να κρύβεις τον εαυτό σου, καταστρέφει ολόκληρη τη ζωή σου».
Πηγή: www.lifo.gr