Σπεράντζα Βρανά (1928-2009)
απλώς πεινούσαΗ Σπεράντζα Βρανά θυμάται την πείνα που πέρασε την περίοδο της Κατοχής.
Ήταν χειμώνας του 40-41. Τι εποχή, Θεέ μου! Πόλεμος, συσκότιση, βόμβες, πείνα! Το ψωμί είχε γίνει 30 δράμια το άτομο, κι αυτό μπομπότα. Θυμάμαι που σηκωνόμουνα στις 3 τη νύχτα και πήγαινα στην ουρά, περίμενα μαζί με τον υπόλοιπο κόσμο, κι όταν έπαιρνα τις δυο μερίδες, ώσπου να βγω απ’ τον φούρνο είχα φάει την μερίδα μου, και το υπόλοιπο το ‘κρυβα κάτω από την ποδιά μου, μη μου το κλέψουνε ώσπου να πάω σπίτι μου να το δώσω της μαμάς μου.
-Φάτο παιδί μου κι αυτό, μου ‘λεγε κοιτάζοντάς με καλά – καλά.
Δεν ξέχασα ποτέ στη ζωή μου εκείνο το βλέμμα της.
-Φάτο κι αυτό.
Κι εκείνη; Τίποτα. Δεν έτρωγε τίποτα, για να το φάω εγώ. Κι εγώ το ‘τρωγα πεινασμένη καθώς ήμουνα, χωρίς να καταλαβαίνω ότι κι εκείνη πεινούσε, αλλά το ‘κανε για μένα. Ήμουνα εγωίστρια; Ήμουνα άπονη; Ήμουνα ανόητη; Μα αφού την αγαπούσα! Μπα, απλώς πεινούσα.
ΣΠΕΡΑΝΤΖΑ ΒΡΑΝΑ “ΤΟΛΜΩ”
Εκδόσεις ΕΞΑΝΤΑΣ
τελικά δεν το γλύτωσε…
Μέχρι τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια οι ελληνικοί θίασοι έκαναν συχνά τουρνέ στην Αίγυπτο όπου άκμαζε η ελληνική παροικία. Κάποιες φορές οι θίασοι έφταναν μέχρι το Χαρτούμ του Σουδάν όπου επίσης υπήρχαν αρκετοί Έλληνες. Σε μια τέτοια περιοδεία η Σπεράντζα Βρανά γνώρισε στο Χαρτούμ έναν πλούσιο Αγγλοεβραίο.
Την άλλη μέρα είπε πως θα ‘ρθει να με πάρει απ’ το σπίτι, για να μου αγοράσει ένα δώρο. Μέναμε σε μια ωραία βίλα, είχε τέσσερα δωμάτια, τα δύο βλέπανε στο δρόμο και τ’ άλλα δύο από μέσα στον κήπο. Στην πόρτα φύλαγε ένας αράπης, που είχε εντολή απ’ τον Παγουλάτο να μην μπαίνει μέσα ούτε αρσενικός γάτος. Κορνάρισε λοιπόν απέξω ο Άιζεκ, κι εγώ πήρα και την Μπέμπα μαζί μου για παρέα. Μας πήγε σ’ ένα «Μπιζιουτέ» και μου πήρε μια χρυσή βέρα στολισμένη με διαμάντια. Έχει την σημασία του, μου είπε, και μου την πέρασε στο δάχτυλο. Ένιωσα σαν κάποιο φόβο. Ωχ, πρώτο δώρο χρυσή βέρα, δεν το γλύτωνα το πήδημα.
ΣΠΕΡΑΝΤΖΑ ΒΡΑΝΑ “ΤΟΛΜΩ”
Εκδόσεις ΕΞΑΝΤΑΣ
Μις… όχι μόνο της ομορφιάς
Η Σπεράντζα Βρανά θυμάται πώς συνειδητοποίησε πως αρέσει στους άντρες.
Στη νέα επιθεώρηση έκανα τις «Δυο καρδιές» με την Μπέμπα Δόξα. Το νούμερο είχε γραφτεί για τη Βλαχοπούλου και την Μπελίντα, αλλά δεν το θέλανε και το δώσανε σε μας. Φυσικά η Μπέμπα στην αρχή αρνήθηκε να κάνει ντουέτο μαζί μου, γιατί εκείνη ήταν ήδη πρωταγωνίστρια, ενώ εγώ ακόμα δεν ήμουν, πολύ περισσότερο που θα είχα και το αβανταδόρικο μέρος στο νούμερο λόγω μαγκιάς! Τελικά με το ζόρι δέχτηκε, και το νούμερο είχε πολύ μεγάλη επιτυχία, αφού κάναμε και δύο μπιζ! Ήμαστε κι οι δυο πολύ ωραία ντυμένες! Ήταν το πρώτο κοστούμι που μου είχε φτιάξει ο Σκαλιντώ, κι ήταν έξοχο! Τότε για πρώτη φορά άρχισα να συνειδητοποιώ το πόσο άρεσα σαν γυναίκα! Άρχισαν να με τριγυρίζουν οι «αδερφές» και να μου φέρνουν τα τεκνά τους για να με γνωρίσουν, γιατί αυτά τους το ζητούσαν! Είχα γίνει η ρενομέ γκόμενα του θεάτρου, οι άντρες, ιδίως οι νεαροί, τρελαινόντουσαν για μένα κι η μαλακία έπεφτε λεφούσι για πάρτη μου! Ναι μη γελάς. Αφού ο Μπουρνέλης με έλεγε: «Μις Μαλακία», κι η κυρά Σταμάτα, η καθαρίστρια του «Ακροπόλ», μάζευε σωρό τις καπότες κάθε πρωί από τις τουαλέτες! Υπήρχε βέβαια και μια μικρή μερίδα αντρών που δεν ήμουνα ο τύπος τους, ήσαν αυτοί πους άρεσε η πολύ φίνα γυναίκα χωρίς πιασίματα, που εγώ τα είχα μπόλικα, εδώ που τα λέμε!
ΣΠΕΡΑΝΤΖΑ ΒΡΑΝΑ “ΤΟΛΜΩ”
Εκδόσεις ΕΞΑΝΤΑΣ
Κι ήρθε η τζενεράλε, δηλαδή η τελευταία πρόβα, που έγινε με τα κοστούμια! Ο Μουζάκης, μετά το σόλο μου, κούνησε το κεφάλι του και μου είπε:
-Μην περιμένεις πολύ χειροκρότημα, σ’ αυτό το νούμερο!
Τρόμαξα.
-Γιατί, μαέστρο; δεν είναι καλό; ρώτησα.
-Μωρέ πολύ ωραίο είναι, και άκρως σεξουαλικό, γι’ αυτό σου λέω ποιοι θα σε χειροκροτήσουνε; οι άντρες όταν βγαίνεις βάζουν το χέρι στην τσέπη και πιάνουν το πουλί τους, εκτός πια κι αν είναι γεμάτο το θέατρο από αδερφές και γυναίκες ασυνόδευτες!
ΣΠΕΡΑΝΤΖΑ ΒΡΑΝΑ “ΤΟΛΜΩ”
Εκδόσεις ΕΞΑΝΤΑΣ
Τελικά την χειροκρότησαν την Σπεράντζα, και με το παραπάνω, γιατί η Σπεράντζα, εκτός από έντονη σεξουαλικότητα, διέθετε και σπάνιο ταλέντο όπως αποδεικνύεται και από την επόμενη διήγηση, που αναφέρεται σε μια από τις πρώτες της επιτυχίες στο θέατρο, την περίοδο 1955-56
δεν υπάρχει μεγαλύτερη πουτάνα απ’ το κοινό!
Ήταν ένα όνειρο, κι ήμουν εγώ που άκουγα τα «μπράβο», κι ήμουν εγώ που άκουγα τα «μπιζ». Είμαι πάνω στη σκηνή, μούσκεμα στον ιδρώτα, μετά από τέσσερα μπιζ. Είναι απ’ την αγωνία μου; Είναι απ’ τη χαρά μου; Είναι απ’ τον απόηχο της φράσης που μου τρυπάει τα στήθια και χώνεται στην καρδιά μου κι εκεί καταλαγιάζει;… «Πες μας κάτι δικό σου». Κάτι απ’ όλα! Ίσως όλα μαζί… και στέκω ακίνητη, αναποφάσιστη, δεν ξέρω τι να κάνω, και θέλω να κλάψω, να μπήξω γοερές κραυγές. Κοίτα τους, όρθιοι φωνάζουν να τους πω κάτι. «Κάτι δικό μου!» Δικό μου; Τι δικό μου, δηλαδή; Ο μαέστρος μου κάνει νόημα, κι ο Καστρινός απ’ την κουίντα μου φωνάζει: «Μόνη σου στην πασαρέλα». Διώχνει τα’ αγόρια που με πλαισιώνουν… μένω μόνη, ο Μουζάκης μου πετάει το κομπολογάκι, τ’ αρπάζω στον αέρα και προχωρώ στην πασαρέλα. Τα πόδια μου τρέμουνε, δεν το δείχνω, προχωρώ όσο γίνεται πιο σταθερά, γελώντας με κείνο το γέλιο μου που ξέρω πόσο ζεστά φτάνει κάτω στην πλατεία. .. Με κοιτάνε όρθιοι, αμίλητοι, ο Μουζάκης μια «στραπάτα» στο πιάνο. Κι αρχίζω με τη βραχνή φωνή μου χωρίς μικρόφωνο να τραγουδάω:
Απόψε είναι πια για μας, η νύχτα η τελευταία
απόψε μείνε ως το πρωί και κάνε μου παρέαΚαι… Απόψε φίλα με… αρχίζουν και τραγουδάνε σιγά σιγά μαζί μου…
Κι αγκάλιασε με… -πιο δυνατά- αύριο φεύγω, λησμόνησε με…
και χορεύω μόνη μου στην πασαρέλα, με το κομπολογάκι μου και γίνεται ο… χαμός! Κι είμαι εγώ μόνη μου κι είναι το κοινό της επίσημης πρεμιέρας που με αποθεώνει, κι είναι οι θεατρικοί κριτικοί, κι είναι ο Αχ. Μαμάκης, ο Κοκκινάκης, ο Μελάς κι είναι… κι είναι, μα είναι ο κόσμος, κι εγώ μόνη μου απολαμβάνω μεθυσμένη από χαρά κι αγαλλίαση όλο αυτό το… ουρλιαχτό και… ντρέπομαι, μου ‘ρχεται να τους φωνάξω «Μην κάνετε έτσι, δεν τ’ αξίζω», αλλά όχι, κάτι κλοτσάει μέσα μου, και βέβαια τ΄ αξίζεις, μην είσαι χαζή… και συνέρχομαι και κλείνω στην καρδιά μου όλα τα ζήτω, όλα τα μπράβο κι όλα τα «είσαι μοναδική», κι όλα τα μπιζ, κι όλα τα έξαλλα χειροκροτήματα… κι είναι δικά μου… ΔΙΚΑ ΜΟΥ… Βρίσκομαι στην κορυφή μου… Αχ εμείς οι θεατρίνοι, τι ανόητοι αισθηματίες που είμαστε! Ναι… παίρνουμε πολύ περισσότερα απ’ όσα μας δίνει το κοινό, που εκείνη τη στιγμή που μας αποθεώνει, εμείς νομίζουμε ότι το… κατακτήσαμε, ότι είναι δικό μας, και μόνο ΔΙΚΟ ΜΑΣ. Όμως το ίδιο το κοινό, ύστερα από λίγο, ή μπορεί την άλλη μέρα, με τον ίδιο ενθουσιασμό θα αποθεώσει κάποιον άλλο, και μετά κάποια άλλη, κι ύστερα άλλον, κι άλλον. Το κοινό που μας πλανεύει με το έξαλλο χειροκρότημά του, με τα μπράβο του και τα ζήτω του, και μας κάνει και τρελαινόμαστε και γινόμαστε σκλάβοι του, και τελικά εκείνο μας κατακτά, κι όχι εμείς εκείνο… Ε, λοιπόν, δεν υπάρχει μεγαλύτερη… πουτάνα απ’ το κοινό!
ΣΠΕΡΑΝΤΖΑ ΒΡΑΝΑ “Ο ΟΡΓΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΜΠΡΑΒΟ”
Εκδόσεις ΑΓΚΥΡΑ
Η ποιότητα της εικόνας δεν είναι καλή αλλά είναι ίσως το μοναδικό απόσπασμα στο youtube, από το οποίο αναδεικνύονται όλα τα προσόντα της Σπεράντζας.
Η Σπεράντζα Βρανά πέθανε πριν δει το όνειρό της να γίνεται πραγματικότητα, πριν δει το βιβλίο της “Τολμώ” να γίνεται τηλεοπτική σειρά. Η ιδέα τελικά ναυάγησε αν και η ίδια η Σπεράντζα είχε ολοκληρώσει το γράψιμο 36 επεισοδίων.
