Οι τσιγγάνοι του Χαλανδρίου

Κάπως έτσι περνάει η ζωή στον καταυλισμό του Νομισματοκοπείου, πίσω ακριβώς από τον σταθμό του Μετρό. Μια φτωχική ζωή με πινελιές χλιδής, που φαντάζουν παράταιρες. Το life style της φούσκας επηρέασε και την πιο ελεύθερη φυλή του κόσμου, τους Τσιγγάνους.

Ο Στέλιος Καλαμιώτης, στα 52 του, έχει την τύχη να χαίρεται πέντε παιδιά, 15 εγγόνια και τον τίτλο του προέδρου του καταυλισμού - Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Καταγομένων εκ Χαλκιδαίων και περιοχών "Η Ελπίδα" στη θέση Πεύκο Πολίτης. "Πριν το 1971 ζούσαμε κοντά στο Ολυμπιακό Στάδιο. Τότε νοικιάζαμε φθηνά διαμερίσματα. Όμως η αναβάθμιση του Χαλανδρίου, οδήγησε τις τιμές στα ύψη και εμείς βρεθήκαμε εδώ, στις παράγκες". Μέχρι και το 2003 τα πράγματα ήταν ήρεμα. Τότε όμως άρχισε ένας δικαστικός αγώνας για την έξωση των Τσιγγάνων από ιδιοκτήτες των οικοπέδων, πάνω στα οποία έχει στηθεί ο καταυλισμός από το 1971. "Περιέργως, τα οικόπεδα αυτά είναι εκτός σχεδίου, παρά το γεγονός ότι βρίσκονται ούτε 100 μέτρα από τη Μεσογείων. Η περιοχή πια, με τη λειτουργία του μετρό, είναι "φιλέτο!". Ο κ. Στέλιος μου διηγείται την ιστορία με πάθος. Σηκώνεται, φέρνει φακέλους με έγγραφα για να μου αποδείξει ότι οι Τσιγγάνοι έχουν το δίκιο με το μέρος τους.
- Εσείς, τι διεκδικείτε;
- Το θέμα δεν είναι να μείνουμε εδώ. Τους έχουμε προτείνει να μας μεταφέρουν στο Πάτημα Χαλανδρίου. Εκεί ζουν κι άλλοι Τσιγγάνοι, με σπίτια που ντρέπεσαι να πατήσεις μέσα. Να μας φτιάξουν σπίτια και να πάμε εκεί.
- Ποιος θα πληρώσει γι' αυτά τα σπίτια;
- Να τα φτιάξουν με τα λεφτά που έχουν πάρει στο όνομά μας όλα αυτά τα χρόνια και με τα οποία δεν έκαναν τίποτα.

Η πολιτεία φαίνεται να έχει διαφορετική άποψη. Το σχέδιό της είναι να μετεγκατασταθούν οι Τσιγγάνοι από το Χαλάνδρι στον δήμο Πεύκης, σε έκταση 4.660 τετραγωνικών μέτρων και σε χώρο που στεγάζονται τέσσερα ερευνητικά ινστιτούτα του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, τα οποία έχουν μοναδική και σπάνια, πανελλαδικά, γενετική συλλογή. Ο δήμος και οι κάτοικοι αντέδρασαν, το ΣτΕ γνωμοδότησε αρνητικά και το σχέδιο εγκαταλείφθηκε. Το επόμενο σχέδιο προβλέπει τη μεταστέγαση των Ρομά Χαλανδρίου σε παρακείμενο δημόσιο οικόπεδο που όμως είναι χαρακτηρισμένο ως χώρος πρασίνου, αθλοπαιδιών και αναψυχής. Οι κάτοικοι του Χαλανδρίου αντιδρούν και πάλι κάνοντας λόγο για υποβάθμιση της περιοχής, ενώ ο Γενικός Γραμματέας Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής, Δημήτρης Καλογερόπουλος, σημειώνει πως η λύση είναι προσωρινή.

Μια γυναίκα με σακούλες από σούπερ μάρκετ, περπατάει από τον χωματόδρομο μπροστά από τις παράγκες για να πάει σπίτι της. "Να μαζέψετε τα βρωμόνερα... δεν αντέχουμε άλλο", φωνάζει. Άλλοι κάτοικοι περνούν με βήμα γοργό από το σημείο, σαν να φοβούνται.
- Γιατί παραπονιούνται οι κάτοικοι;
- Για τη μουσική κυρίως, που κάποιες φορές είναι δυνατά. Λένε ότι τους ανοίγουμε τα αμάξια τους και ότι τα γρατζουνάμε κ.λπ., όμως αυτά δεν είναι αλήθεια.
- Έχετε πρόβλημα με ναρκωτικά;
- Είχαμε κάποια στιγμή, όμως το αντιμετώπισα αμέσως. Τώρα δεν υπάρχει τέτοιο θέμα.
- Πώς γίνεται να έχετε ρεύμα;
- Το κλέβουμε.
- Νερό;
- Μας έβαλε ο Δήμος, αλλά δεν φτάνει. 

Η ανοχή των κατοίκων έχει εξαντληθεί. Κάνουν λόγο για κλοπές και σεξουαλικές παρενοχλήσεις. Οι Τσιγγάνοι, που κάποτε ήταν οι θεμέλιοι λίθοι των πανηγυριών, σήμερα είναι personae non gratae. Λίγους μήνες πριν οι σύλλογοι γονέων δύο δημοτικών σχολείων στο Χαλάνδρι είχαν ξεσηκωθεί για να μη φοιτήσουν τα τσιγγανόπαιδα στα ίδια σχολεία με τα δικά τους. "Μας έλεγαν πράγματα της ντροπής. Ότι τα παιδιά θα πηγαίνουν εκεί ξυπόλητα, με μύξες και βρώμικα", λέει σχεδόν ντροπιασμένος ο κ. Στέλιος, ο οποίος έχει φροντίσει σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αθηνών κάθε πρωί να περνάει λεωφορείο που να παίρνει τα παιδιά του καταυλισμού και να τα πηγαίνει σχολείο. "Τα πράγματα πια είναι διαφορετικά για τα παιδιά. Μορφώνονται". Και πράγματι, η μόνη λύση που θα αλλάξει τις συνθήκες ζωής για τους Τσιγγάνους, όχι μόνο του Χαλανδρίου, αλλά όλης της Ελλάδας, είναι το σχολείο.

Ο Παππούς Καλαμιώτης, 72 χρονών με 45 εγγόνια και δισέγγονα, μου μιλάει για τη ζωή των Τσιγγάνων με περηφάνια. "Μας λένε γύφτους. Τι πάει να πει γύφτος; Ξέρεις, εμείς είμαστε απόγονοι του Μέγα Αλέξανδρου, παίζαμε μουσική και χορεύαμε στα καραβάνια. Ο θείος μου είχε πολεμήσει στη Μικρά Ασία και έκοβε τα κεφάλια των Τούρκων με τον μπαλτά. Ο πατέρας μου πήγε 3 φορές φαντάρος", λέει και στη συνέχεια αρχίζει να συγκρίνει το τότε με το τώρα... "Κάποτε υπήρχε χαρά. Βάζαμε μουσική και χορεύαμε, τώρα βάζουμε και μας πιάνει το παράπονο. Δέναμε τα σκυλιά με τα λουκάνικα, τρώγαμε ένα κομμάτι ψωμί και πήγαινε κατευθείαν στην καρδιά μας. Τώρα... δεν υπάρχει δουλειά, δεν υπάρχει τίποτα".