Πάνε 103 χρόνια από τότε που άρχισε να εφαρμόζεται στην Ελλάδα η κυριακάτικη αργία και, παρά τις αντιθέσεις που υπάρχουν, φαίνεται το θέμα της κατάργησής της έχει έλθει και πάλι στην επικαιρότητα…
Οι αντιρρήσεις και οι αντιδράσεις που υπάρχουν είναι πολλές και ποικίλες και προέρχονται κυρίως από τους μεσαίους και μικρούς εμπόρους, αλλά και από τους εργαζόμενους, αφού βλέπουν οι μεν να μην μπορούν να χρηματοδοτήσουν νέες θέσεις εργασίας ή υπερωρίες για τη λειτουργία αυτή και όλοι μαζί ότι καταργείται προς δόξαν του φιλελευθερισμού η κυριακάτικη αργία…
Παρά τα όσα συχνά πυκνά γράφονται, η ιστορία της καθιέρωσης της Κυριακής ως αργίας είναι πλούσια και δεν έχει καταγραφεί, αφού ακόμη και η ημερομηνία εφαρμογής της αναπαράγεται λανθασμένα.
Εκείνη την εποχή οι περισσότεροι – και ιδιαίτερα το πολιτικό σύστημα – ασχολήθηκαν με τους εμπόρους, τους επιχειρηματίες και τους οικονομικούς παράγοντες, που διαμαρτύρονταν για την απόφαση αυτή. Κανείς, κυρίως από τις εφημερίδες, δεν αποτύπωσε τι συνέβη με τις περισσότερο ωφελημένες τάξεις των συμπαθών εργαζομένων, όπως τα «μπακαλόπαιδα» ή «μπακαλόγατους» – όπως τους έλεγαν τότε –, τους μικρούς «γαυριάδες» και τους «μικροϋπαλλήλους», αφού είχε έλθει επιτέλους η ώρα και γι’ αυτούς που μία ημέρα θα αναπαύονταν ή θα διασκέδαζαν με τον υπόλοιπο κόσμο!
Δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία η καθιέρωση της κυριακάτικης αργίας… Ήταν, βεβαίως, μια απόφαση, αποτέλεσμα πολύχρονων συζητήσεων, διεργασιών, αντιρρήσεων, αντιδράσεων και αντιθέσεων. Χαρακτηριστικό είναι ότι η απόφαση αυτή δεν ελήφθη μέσω του Εμπορικού Συλλόγου, όπως αναπαράγεται τα τελευταία χρόνια, ούτε εφαρμόστηκε το 1908.
Η καθιέρωση της Κυριακής ως αργίας οφείλεται στην κυβέρνηση Κυριακούλη Μαυρομιχάλη, που ψήφισε ειδικό νόμο, ο οποίος δημοσιεύθηκε στα τέλη Δεκεμβρίου 1909 και άρχισε να εφαρμόζεται την πρώτη Κυριακή του νέου χρόνου, στις 4 Ιανουαρίου 1910. Η απόφαση δεν ήταν εύκολη.
Ως συνήθως το ζήτημα – όπως πολλά στην Ελλάδα – οδηγήθηκε στην πόλωση, με ορισμένους μάλιστα βουλευτές να υποστηρίζουν στη Βουλή πως η εφαρμογή του μέτρου θα προκαλούσε «μακελειό»!
Η αλήθεια είναι ότι διαψεύστηκαν παταγωδώς… Όσοι αργούσαν πανηγύρισαν και με το παραπάνω την καθιέρωση της αργίας. Το πρωί της Κυριακής γέμισαν τις εκκλησίες, τα αμάξια διαρκώς πηγαινοέρχονταν, τα τραμ ήταν πλημμυρισμένα μέχρι τη νύχτα και πολλοί ξεχύθηκαν στις εξοχές, παρά τη βροχή και την παγωνιά, για να πραγματοποιήσουν την πολυπόθητη εκδρομή, την οποία δύσκολα μπορούσαν να κάνουν, όχι μόνο γιατί δεν υπήρχαν τότε τα μέσα μεταφοράς, αλλά και γιατί δεν είχαν χρόνο, αφού κάθε μέρα δούλευαν. Όσα καταστήματα εξαιρέθηκαν τότε από την εφαρμογή του νόμου (καφενεία, ζαχαροπλαστεία, καπνοπωλεία, κινηματογράφοι) έκαναν χρυσές δουλειές, όπως και τα οινοπωλεία στις γειτονιές. Εκεί, ένα μωσαϊκό ανθρώπων της καθημερινής βιοπάλης εγκατέλειπε τα υγρά υπόγεια και απολάμβανε τον νέο θεσμό με αισθήματα ανακούφισης.
Εκείνη τη χρονιά μάλιστα εφαρμόσθηκε – για πρώτη φορά – και ο θεσμός των εφημερευόντων φαρμακείων, ενώ το πρόστιμο για όσους θα άνοιγαν τις επιχειρήσεις ανερχόταν σε 500 δραχμές, ενώ για τους ενδεείς κράτηση μέχρι 30 ημέρες.
Το ενδιαφέρον είναι ότι από την εφαρμογή του νόμου εξαιρέθηκαν οι δημόσιοι υπάλληλοι, οι οποίοι έπρεπε να εργαστούν κανονικά!
Τι θα γίνει σήμερα, 103 χρόνια μετά; Πού θα οδηγηθεί η σύγκρουση με την κυβέρνηση, η οποία θέλει πάση θυσία να ανοίξει τα μαγαζιά για να λειτουργήσει, λέει, ο ανταγωνισμός!!! Κυρίως οι εργαζόμενοι είναι καχύποπτοι, αφού βλέπουν τις εργασιακές σχέσεις να κατεδαφίζονται και το κοινωνικό κράτος να καταρρέει… Δικαιολογημένα φοβούνται όχι μόνο για την κατάργηση της κυριακάτικης αργίας, αλλά και για την κατάργηση του πενθήμερου.
Η «Θεία Λένα» στο ραδιόφωνο
Ποιος από τις παλαιότερες γενιές δεν θυμάται τη Θεία Λένα και τα παραμύθια της από το κρατικό ραδιόφωνο… Για 30 ολόκληρα χρόνια η γλυκιά φωνή της Αντιγόνης Μεταξά συντρόφευε εκατοντάδες χιλιάδες παιδικές ψυχές, για πολλές γενιές, μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του 1970.
Όλα άρχισαν το 1942, στα δύσκολα χρόνια της γερμανικής Κατοχής, όταν η Αντιγόνη Μεταξά, που ήταν τακτική συνεργάτρια του Ραδιοφωνικού Σταθμού Αθηνών, αναλαμβάνει να διευθύνει την καθημερινή εκπομπή «Ώρα του Παιδιού».
Χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο «Θεία Λένα» για 30 ολόκληρα χρόνια θα προσφέρει ψυχαγωγία και χαρά σε παιδιά και γονείς, σταδιακά σε ολόκληρη την Ελλάδα. Η χαρακτηριστική μουσική τής εκπομπής της υπήρξε το δημοφιλέστερο παιδικό άκουσμα μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1960.
Η Αντιγόνη Μεταξά, η οποία υπήρξε σπουδαία συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας και δημιουργός του πρώτου παιδικού θεάτρου στην Ελλάδα, ήταν η ψυχή της εκπομπής, αφού η ίδια την έφτιαχνε και την εκτελούσε, χρησιμοποιώντας πάντα ευρηματικούς τρόπους παρουσίασης.
Ένα από τα δημοφιλή πρόσωπα της εκπομπής ήταν και η «Ελενίτσα», που απαντούσε στις περισσότερες ερωτήσεις και λάνσαρε τα τραγούδια της «Θείας Λένας». Ελάχιστοι γνώριζαν πως πίσω από τη φωνή της «Ελενίτσας» κρυβόταν η ενήλικη Ρηνούλα Μενάνδρου.
Επίσης, άγνωστο ήταν στο ευρύ κοινό πως το περίφημο «Καλημέρα, παιδιά. Πέστε και σεις καλημέρα», όπως και η εκπομπή από τις αρχές της δεκαετίας του 1960, ήταν ηχογραφημένα. Η ηχογράφηση θεωρούνταν τότε ένα από τα σημαντικότερα «ατού» της Ραδιοφωνίας, της οποίας τα στούντιο φιλοξενούνταν ακόμη στο Ζάππειο Μέγαρο. |
